گروه خبر: با گذشت بیش از دو هفته از بازگشایی مجلس دهم، تکلیف کمیسیون‌های تخصصی پارلمان جدید یکی پس از دیگری روشن می‌شود؛ کمیسیون‌هایی که برخی با استقبال بی‌سابقه نمایندگان روبه‌رو شدند و برخی دیگر نیز از منظر مجلسی‌ها اقبال نیافت و به حد نصاب نرسید. با این همه ماجرای عضویت در کمیسیون‌های تخصصی به اینجا ختم نشد؛ در اولین گام هیات‌رئیسه مجلس با ریش سفیدی به موضوع انتخاب اعضای کمیسیون‌ها ورود کرد تا شاید بتواند از انباشت نمایندگان در برخی کمیسیون‌ها بکاهد اما این کار نیز نتیجه نداد. به گواه اظهارات بهروز نعمتی سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس که در گفت‌و‌گو با «ایسنا» از بی‌نتیجه ماندن ریش سفیدی برای تعیین‌تکلیف کمیسیون‌ها سخن گفته بود، در نهایت رای مخفی روسای شعب ۱۵ گانه و یکی از نواب رئیس، تکلیف کمیسیون‌ها و توزیع نمایندگان را روشن کرد؛ موضوعی که حالا و با تعیین تکلیف برخی کمیسیون‌های تخصصی که عبارتند از: «امنیت ملی وسیاست خارجی»، «برنامه و بودجه»، «انرژی»، «صنایع و معادن»،«عمران» و «تدوین آیین‌نامه داخلی» انتقاد برخی نمایندگان را در پی داشته است.

نحوه انتخاب اعضای کمیسیون‌ها

اصل ۶۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید که تعداد کمیسیون‌ها و دوره تصدی نمایندگان در هر یک از آنها را آیین‌نامه داخلی مجلس مشخص می‌کند. بر اساس آنچه در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی آمده است به‌‏منظور آشنایى نمایندگان با سوابق تحصیلى و کارى یکدیگر معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی موظف است قبل از تشکیل شعب براى تعیین اعضاى کمیسیون‌ها، اسامى نمایندگان به همراه تحصیلات و تجربه و سابقه عضویت در کمیسیون‌ها (در صورتى که سابقه نمایندگى داشته باشند) را تکثیر و در اختیار نمایندگان قرار دهد. تشخیص صلاحیت اعضای هر شعبه براى عضویت در کمیسیون‌هاى مجلس براساس پیشنهاد نماینده و راى اکثریت نسبى اعضای شعبه خواهد بود. در صورتى که تعداد افراد معرفى‏ شده از طرف شعب براى هر کمیسیون بیش از تعداد لازم باشد مجموع افراد معرفى‏ شده براى هر کمیسیون با دعوت یکى از نواب رئیس تشکیل جلسه مى‏‌دهند تا در مورد افراد مورد نیاز در کمیسیون به توافق برسند. در صورتى که توافق لازم به عمل نیاید افراد مورد نیاز هر کمیسیون در جلسه‏‌اى با دعوت یکى از نواب رئیس با حق رأى و شرکت روساى شعب با رعایت اولویت‌هایى مانند تخصص، تجربه و سابقه عضویت در آن کمیسیون و با رأى مخفى تعیین خواهند شد.البته نمایندگان مذکور حق شرکت در جلسه فوق جهت دفاع از پیشنهاد خود را دارند، اما رأى‏‌گیرى بدون حضور آنان صورت مى‏‌گیرد.

انتقاد به شیوه عضویت

بر مبنای آنچه گفته شد، نحوه انتخاب اعضای کمیسیون‌هایی که تاکنون تکلیفشان مشخص شده است، با انتقاد برخی نمایندگان روبه‌رو شد. در این باره می‌توان به تذکر زهرا سعیدی نماینده مبارکه در مجلس دهم اشاره کرد که با انتقاد از نحوه انتخاب اعضای کمیسیون‌های تخصصی مجلس، از اعمال نظر شخصی برخی روسای شعب در آرای خود سخن گفت و تاکید کرد که این افراد سوگند خود را شکسته‌اند. او با اشاره به برخی مصادیق درباره تذکر خود گفت: نماینده‌ای که دکترای نفت دارد از حضور در کمیسیون انرژی جا مانده و من با دو فوق لیسانس صنایع، تجربه، تخصص، مقالات، ‌اختراع و منطقه صنعتی از کمیسیون صنایع جا مانده‌ام. وی افزود: طبق تبصره یک ماده ۴۱ آیین‌نامه، نمایندگان مذکور حق شرکت در جلسه برای دفاع از پیشنهاد خود را دارند اما رای‌گیری بدون حضور آنها صورت می‌گیرد و مفاد این تبصره شامل روسای شعب نیز هست. درحالی‌که روسای شعب روز یکشنبه در جلسه حضور داشتند اما اجازه دفاع به ما ندادند. این تذکر در جلسه علنی دیروز بی‌پاسخ نماند و علی مطهری که ریاست جلسه را بر عهده داشت گفت: درباره اینکه با حضور رئیس شعبه درباره افراد رای‌گیری شده که خلاف آیین‌نامه است حرف شما درست است، نظر هیات‌رئیسه همین است و باید اصلاح شود.

انتخاب هیات‌رئیسه کمیسیون‌ها

با وجود همه این انتقادها درباره نحوه توزیع نمایندگان در کمیسیون‌های تخصصی، انتخابات هیات‌رئیسه این کمیسیون‌ها به هفته آینده موکول خواهد شد. انتخاب هیات‌رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز بر اساس آنچه در گفت‌و‌گوی سید حسین نقوی‌حسینی نماینده مردم ورامین در مجلس با خبرگزاری میزان آمده است در اولین جلسه این کمیسیون یعنی یکشنبه ۳۰ خرداد و با حضور تمامی اعضا برگزار می‌شود.

رقابت‌ها در کمیسیون امنیت ملی

با این همه کمیسیون امنیت ملی یکی از کمیسیون‌هایی است که کاندیداهای ریاست بر آن تقریبا مشخص شده‌اند. علاءالدین بروجردی نماینده مردم بروجرد در مجلس دهم که سابقه ریاست بر کمیسیون مذکور در مجلس نهم را دارد دیروز در گفت‌و‌گو با «ایلنا» از نامزدی دوباره خود برای ریاست بر کمیسیون امنیت ملی خبر داد. بروجردی با تاکید بر اینکه او و مصطفی کواکبیان نامزدهای ریاست این کمیسیون هستند، گفت: نظر جمع دوستان از جمله کاظم جلالی برای ریاست این کمیسیون، بر اینجانب است.کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از مهمترین کمیسیون‌های تخصصی مجلس است که طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، براى انجام وظایف محوله در محدوده سیاست و روابط خارجى، دفاع، اطلاعات و امنیت مطابق ضوابط این آیین‌نامه تشکیل مى‏‌شود.تقاضای ۳۸ نفر از نمایندگان برای حضور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم، این کمیسیون را رکورددار بیشترین متقاضی برای عضویت کرد. این در حالی است که با تعیین تکلیف کمیسیون امنیت ملی، این کمیسیون با ۲۳ عضو کار خود را آغاز خواهد کرد. این کمیسیون در شرایطی رکورد بیشترین علاقه‌مند عضویت را داشت که در مقابل آن، تنها ۴ نماینده برای کمیسیون فرهنگی درخواست عضویت داده بودند. علی لاریجانی رئیس مجلس نیز برای عضویت در این کمیسیون ثبت نام کرده است. مجلس علاوه بر ۱۲ کمیسیون تخصصی، داراى کمیسیون‌هاى خاص شامل کمیسیون‌های مشترک، ویژه، تلفیق، تحقیق، تدوین آیین‌نامه داخلى مجلس و اصل نود (۹۰) قانون اساسی است. تعداد اعضای کمیسیون تحقیق و کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلى مجلس هر کدام پانزده نفر است.همچنین تعداد اعضای ثابت کمیسیون اصل نود (۹۰) و تعداد اعضای کمیسیون‌های تخصصی با رأی اکثریت نسبی اعضای جلسه مشترک هیات‌رئیسه و روسای شعب تعیین می‌شود.

تعیین اعضای 6کمیسیون مجلس