تاریخ تشکیلات اقتصادی - ۱۰۱ کابینه و ۱۱ کابینه – ۲
وزیران صنایع از ۱۲۸۶ تا ۱۲۸۹
آیا کابینه‌ای که تنها ۴۱ روز (کابینه ششم پس از مشروطه) فعالیت می‌کند می‌تواند برای صنعت کشور برنامه‌ریزی کند. بدیهی است که حتی صنیعالدوله که از وزیران با جرات و باسواد دوران قاجار بود نیز نتواند در یک دولت ۴۱ روزه کاری برای صنعت انجام دهد.
مرتضی قلی‌خان معروف به صنیعالدوله
آیا کابینه‌ای که تنها ۴۱ روز (کابینه ششم پس از مشروطه) فعالیت می‌کند می‌تواند برای صنعت کشور برنامه‌ریزی کند. بدیهی است که حتی صنیعالدوله که از وزیران با جرات و باسواد دوران قاجار بود نیز نتواند در یک دولت ۴۱ روزه کاری برای صنعت انجام دهد. آنچه می‌خوانید خلاصه‌ای از کتاب دولت‌های ایران از مشروطه تا ۱۳۶۱ است که توسط مرکز انتشارات ریاست جمهوری منتشر شده است.
صنیعالدوله آمد
میرزا ابوالقاسم خان (ناصرالملک) که در کابینه چهارم و پنجم وزیر مالیه بود در ۳ آبان ۱۲۸۶، ششمین کابینه را معرفی کرد. این کابینه نیز فقط ۴۱ روز دوام آورد. مرتضی قلی‌خان مشهور به صنیعالدوله به جای مهندس الممالک به وزارت فواید عامه برگزیده شد.
کابینه ششم
حسینقلی‌خان (نظام‌السلطنه) در ۳۰ آذر ۱۲۸۶، کابینه ششم را به مجلس معرفی کرد. این دولت تا ۸ اسفند همان سال پابرجا بود. صنیعالدوله باز هم وزیر فواید عامه بود.
فقط مالیه
کابینه هفتم پس از مشروطیت را باز هم حسینقلی‌خان در ۱۰ خرداد ۱۲۸۷ به مجلس معرفی کرد. در کابینه هفتم که عمر آن ۱۰۰ روز بود در وزارتخانه تجارت و فواید عامه که به کار اقتصاد می‌پرداختند حذف و فقط وزارت مالیه باقی ماند. صنیعالدوله وزیر مالیه شد.
پست و تلگراف آمد
میرزا احمدخان (مشیرالسلطنه)، کابینه هشتم را با افزودن دو وزارت فواید عامه و وزارت تجارت و همچنین تاسیس وزارت پست و تلگراف به مجلس معرفی کرد. صنیعالدوله وزیر مالیه بود، میرزاحسین‌خان (موتمن الملک) وزیر همزمان فواید عامه و تجارت بود.
موتمنالملک
کابینه هشتم را مشیرالسلطنه به مدت ۷ روز تشکیل داد. در این کابینه میرزاحسین‌خان (موتمن الملک) وزیر فواید عامه شد، وی البته با حفظ سمت وزیر تجارت نیز بود. صنیعالدوله در کابینه هشتم وزیر مالیه بود.
کابینه نهم
کابینه نهم همزمان با بمباران مجلس شورای اسلامی بود.
در این کابینه موتمنالملک سر جایش ماند و دو وزارتخانه فواید عامه و تجارت را توامان مدیریت می‌کرد.
دوباره مهندس الممالک
کابینه دهم را باز هم مشیرالسلطنه تشکیل داد. در این کابینه که عمر آن نیز بسیار کوتاه بود، نظام‌الدین خان مهندس‌الممالک وزیر فواید عامه بود. مفاخرالملک (علی‌نقی‌خان) نیز وزیر تجارت بود.
جاها عوض شد
میرزا ابوالقاسم خان یا ناصرالملک در اروپا بود که به نخست‌وزیری انتخاب شد، اما او نیامد و میرزا جوادخان سعدالدوله کفالت ریاست وزرایی را بر عهده گرفت. او دوباره وزارت فواید عامه را آورد و به نظام‌الدین خان مهندس‌الممالک سپرد و وزارت تجارت را منحل کرد.
کابینه دوازدهم
محمد ولی‌خان سپهدار اعظم، کابینه دوازدهم را با ۶ وزارتخانه در ۲۶ تیر ۱۲۸۸ تشکیل داد. وزارت فواید عامه و وزارت تجارت در این کابینه تشکیل نشد. میرزا حسین‌خان مستوفی‌الممالک و پس از آن وثوق‌الدوله وزیر مالیه کابینه نهم بودند.
بدون وزیر
محمدولی‌خان تنکابنی در ۱۶ بهمن ۱۲۸۸ کابینه سیزدهم را تشکیل داد. در این کابینه هیچ کس برای وزارت فواید عامه و وزارت تجارت معرفی نشد.
صنیعالدوله آمد
مرتضی قلی‌خان صنیعالدوله که در کابینه سیزدهم وزیر معارف بود، در کابینه چهاردهم که دوباره توسط محمد ولی‌خان سپهدار اعظم تشکیل شده بود به وزارت فواید عامه منصوب شد. وزیر تجارت در ابتدای تاسیس حضور نداشت، بعدها میرزا حسن‌خان مشیرالدوله وزیر تجارت شد.
باز هم حذف
میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک در ۴ اسفند ۱۲۸۹ به عنوان رییس‌الوزرا، کابینه پانزدهم را بدون دو وزارتخانه فواید عامه و تجارت تشکیل داد. میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک و مرتضی قلی‌خان صنیعالدوله در این دولت وزیر مالیه بودند.
علاءالسلطنه
محمد ولی‌خان سپهدار اعظم برای چندمین بار رییس‌الوزرا شد. او در ۲۰ اسفند ۱۲۸۹ دولتش را با ۸ وزارتخانه از جمله وزارت فواید عامه و وزارت تجارت تشکیل داد. میرزامحمدعلی‌خان علاءالسلطنه وزیر فواید عامه و میرزا ابراهیم‌خان، معاون‌الدوله به ترتیب وزیران دو وزارتخانه یاد شده بودند.
حکیم‌الملک
دولت هفدهم فقط ۲ روز سرکار بود. سپهدار اعظم رییس‌الوزرا بود. میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک وزیر فواید عامه و میرزاحسن خان مشیرالدوله وزیر تجارت کابینه هفدهم بودند.
ارسال نظر