کسی آینده بازار را پیش‌بینی نکرد!

عکس: سعید عامری

گروه بورس- مجید اسکندری: کانون نهادهای مالی هفته گذشته دومین نشست خود را با موضوع بررسی وضعیت شاخص بورس برگزار کرد. این نشست که با حضور مدیرعامل شرکت بورس، یکی از معاون‌های این شرکت و یک عضو هیات‌مدیره بورس برگزار شد، جای خالی بسیاری از فعالان بازار را در خود داشت. در حالی که کانون نهادهای مالی به عنوان مهم‌ترین تشکل سرمایه‌گذاری و یکی از ارکان بازار سرمایه محسوب می‌شود، نشست یاد شده تنها حضور مدیران سه شرکت سرمایه‌گذاری، هشت کارگزار بورس و چند شرکت سرمایه‌گذاری کوچک غیربورسی را در خود داشت. البته این حضور اندک از قبل پیش‌بینی شده بود وگرنه برگزارکنندگان این نشست، سالنی بزرگ‌تر از سالن کنفرانس اتاق بازرگانی تهران را برای این کار در نظر می‌گرفتند.

شاید بتوان به حضور دکتر علی ثقفی، پیشکسوت حسابرسی به عنوان ریاست کانون نهادهای مالی در دومین نشست این کانون که تنها به یک خوشامدگویی ختم شد، اکتفا کرد، اما دبیری این جلسه برعهده دکتر حسین عبده تبریزی، به عنوان رییس هیات‌مدیره کانون نهادهای مالی بود. دبیر نشست با طرح موضوعاتی چون رونق بازار سرمایه، رشد شاخص، ورود نقدینگی به بورس، قدیم یا جدید بودن آن، حبابی بودن یا نبودن بازار، عرضه‌های اولیه و آینده بازار، حاضران در جلسه را به بحث و بررسی فرا خواند، اما در این میان برخی چهره‌های قدیمی و البته رسانه‌ای بازار، تنها شنونده اظهارنظرهای جوانان فعال در بازار بودند. شاید دلیل این موضوع از دید یک ناظر بیرونی این باشد که ساختار مدیریت بازار سرمایه جوان شده است، اما همه کارشناسان مرتبط با بازار سرمایه همواره بر این اعتقادند که در مواقع ایجاد بحران، اتکا به تجربه قدیمی‌ترها می‌تواند کارساز باشد.

در نشست کانون، مدیران شرکت بورس و سازمان بورس بر این اعتقاد بودند که بازار سرمایه در چند ماه اخیر رشدی مناسب را تجربه کرده، بازدهی بازار افزایش یافته و صنایع سودده در اکثریت قرار گرفته‌اند، اما دو کارگزار جوان، دو کارگزار قدیمی و یک مدیر سرمایه‌گذاری، نظری متفاوت ارائه کردند.

آمارهای مدیرعامل

جریان نقدینگی ۱۴۰۰میلیارد تومان طی ۴ماه، سرمایه‌گذاری خارجی ۵۱میلیون دلاری، پیش‌بینی سود ۱۰۹۷۰میلیارد تومانی شرکت‌ها در سال ۸۷، سرعت گردش ۶۸/۱۰درصدی سهام، بازدهی ۶۰درصدی بازار، سودده بودن ۲۰صنعت از ۳۶صنعت حاضر در بورس و رشد P/E از ۲/۵ به ۶۸/۵پارامترهای ارائه شده از سوی مدیرعامل شرکت بورس به حاضران این نشست بود.

دکتر علی رحمانی رشد پارامترهای یادشده را متاثر از عواملی چون افزایش سودآوری شرکت‌ها، اصلاح قیمت‌ها، کاهش سودآوری بازارهای رقیب و عرضه‌های اولیه دانست و گفت: این عوامل باعث افزایش جذابیت بورس و ورود جریان‌های نقدینگی به بازار شده و عرضه به موقع سهام می‌تواند از رشد بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری کند.

آمار بدون تورم

غلامرضا سلامی حسابرس معتمد بورس آمار ارائه شده از سوی رحمانی را امیدوارکننده خواند، اما تاکید کرد: اگر تورم را در محاسبات سود لحاظ کنیم، سود سال ۸۶ در مقایسه با سال ۸۵، ۱۷ تا ۱۸درصد منفی است. وی معتقد است:‌کل سود شرکت‌ها در سال ۸۶، ۶هزار میلیارد تومان نسبت به کل ارزش بازار است، پس P/E واقعی حدود ۹ تا ۱۰ است. این حسابدار خبره افزود: با توجه به پیش‌بینی سود شرکت‌ها به نظر می‌رسد روند سوددهی صنایع برعکس آنچه باشد که در آمار ارائه می‌شود. بررسی جریان‌های نقدینگی وارد شده به بازار یکی دیگر از محورهایی بود که دبیر نشست با طرح آن نظر فعالان بازار را جویا شد.

دبیر کل سابق بورس با بیان این جمله که «جریان نقدی وارد بازار شده و نقدینگی در حال رشد است» پرسید: آیا این نقدینگی مربوط به افراد جدید است یا قدیمی‌ها یا آنها که در خصوصی‌سازی شرکت می‌کنند؟

جریان قدیمی

عباسعلی حقانی نسب، کارگزار بورس بیشترین نقدینگی وارد شده به بازار را مربوط به فعالان قدیمی دانست و گفت: از زمان ورود شرکت‌های اصل ۴۴ نقدینگی فعال بازار در صنایع دیگر قفل بود و فعالان بازار در حال حاضر با توجه به نوع ارتباط صنعت فولاد و ساختمان در این دو صنعت متمرکز شده‌اند.

وی افزود: بخش عمده‌ای از نقدینگی مربوط به خارج از بازار در قالب معاملات عمده بوده به طوری که به محض خرید بلوک مس بازار دچار مشکل شد و در بلوک‌های بعدی می‌بینیم که خبری از فعالان قبلی بازار نیست.

حقانی نسب سپس گفت: خریدها یا نقدینگی جدید در قالب نهادهای غیرفعال (مانند قرض‌الحسنه بسیجیان) نقدینگی‌های درون شرکتی در قالب فولاد مبارکه و برخی فعالان خارج از بازار بوده است.

۹۰درصد تغییرات شاخص متعلق به ۱۴ نماد

بررسی روند رشد شاخص بورس یکی دیگر از موارد مطرح شده بود که علی حسینی عضو هیات‌مدیره سازمان بورس به آن پرداخت و گفت: تحول در اطلاع‌رسانی شرکت‌ها در ۴ ماه اول سال ۸۷ از موارد مهمی است که باید به آن توجه شود.

وی افزود: ۱۴ شرکت و نماد حدود ۹۰درصد تغییرات شاخص را باعث می‌شوند. این شرکت‌ها که ۶۰درصد ارزش بازار را تشکیل می‌دهند، تعدیلات EPS سال ۸۷ را در چهار ماه ابتدای سال حدود ۱۷ تا ۱۰۰درصد اعلام کرده‌اند.

بازار وابسته به یک صنعت

حسینی ادامه داد: عیب بازار ما تغییرات شدید در اثر یک صنعت است. معاملات عمده تاثیر مثبت در بازار دارد و معاملات خرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی سپس گفت: در دو سال گذشته حجم نقدینگی در کل کشور بیش از دوبرابر شده و حجم نقدینگی در طول یک یا دو سال سود حسابداری شرکت‌ها را افزایش داده اما لزوما این سود اقتصادی نیست.

۸۱درصد بازار برای ۱۱۹ نماد

عضو هیات‌مدیره سازمان بورس درباره تغییرات شاخص گفت: ۱۱۹ نماد از ۳۲۰ نماد، اثر مثبت روی شاخص داشته‌اند که این ۱۱۹ نماد، ۸۱درصد ارزش بازار را تشکیل می‌دهند، پس افزایش شاخص‌ها فقط متاثر از چند شرکت نیست.

وی افزود: ما می‌توانیم بازار را با شاخص صنعت نیز تحلیل کنیم و باید سعی شود برای متنوع کردن ترکیب بازار و جلوگیری از رشد حبابی بازار شاخص‌های دیگر را نیز به کار گیریم.

حسینی ادامه داد: در نرم‌افزار جدید معاملات، شاخص جدیدی بر اساس سهام شناور آزاد طراحی شده است.

خلا پوشش تحلیلی در بازار

«امیر پوریانسب» معاون ناشران و اعضا شرکت بورس هم در این باره گفت: عرضه‌های اولیه، هدایت تقاضا از بازارهای دیگر، انتظار کاهش نرخ سود، اندازه کوچک شرکت‌ها، سهام شناور آزاد اندک شرکت‌ها، نبود بازارگردان‌های فعال، نبود پوشش تحلیل‌گری، آزادسازی قیمت‌های جهانی و تورم جهانی و کمبود محصولات در بازار سرمایه از مهمترین عوامل نگران‌کننده برای تغییرات شاخص محسوب می‌شوند.

شاخص تند و عصبی

وی تغییرات شاخص را تغییرات تند و عصبی دانست که برای مردم نگران کننده است اما نباید پنداشت که همواره پس از رونق، حباب و پس از حباب، رکود وجود دارد.پوریانسب معتقد است: شرایط بازار منطقی است.

شاخص نادرست

از سوی دیگر حجت‌ا... حیدری از مدیران شرکت‌های سرمایه‌گذاری، رشد شاخص را نادرست خواند و گفت: باتوجه به حجم واگذاری شرکت‌‌های اصل ۴۴، شاخص به درستی رشد نکرده و رشد آن به دلیل عرضه سهام با قیمت‌های پایین بوده که باعث بی‌اعتمادی می‌شود. وی حجم معاملات ۱۱ هزارو ۴۰۰ میلیارد تومانی را بزرگ ندانست و گفت: بورس بزرگی نداریم و باتوجه به سیاست‌های انقباضی تا زمانی که تعداد شرکت‌های بورس زیاد نباشد و ۱۴ شرکت ۶۰درصد بازار را در اختیار داشته باشند، به جای افزایش انگیزه‌ها یاس به وجود خواهد آمد.

خسرو پورمعمار کارگزار بورس با بیان این مطلب که باید بدانیم در کجا ایستاده‌ایم، رشد شاخص‌ها را در برابر وضعیت فعالان برخی حوزه‌ها قرار دارد و شفاف‌سازی و کیفیت سود را دو نکته مهم معرفی کرد و گفت: سود غیرعملیاتی شرکت‌ها موجب ناپایداری رونق بورس خواهد شد و تورم حاکم مانع از رشد شرکت‌ها و عدم آزادسازی یارانه‌ها و تورم باعث عدم تداوم سود خواهد شد.

زینت مرادی‌نیا، کارگزار بورس نیز اتکا به شاخص قیمت را مشکل اساسی دانست و اظهار داشت: هنوز قدم‌های ابتدایی برای اصلاح و تغییر شاخص بورس را برنداشته‌ایم، به طوری که کشتیرانی با عرضه ۵/۲درصد سهام در رشد شاخص موثر است.

وی به اثر نمادهای متوقف در غیرواقعی و کند کردن حرکت شاخص معتقد بود و ایجاد ترمزهایی برای حرکت قیمت را نشان از غیرواقعی بودن قیمت دانست. درپاسخ به اظهارنظرهای فعالان بازار درباره شاخص، مدیرعامل شرکت بورس گفت: یکی از برنامه‌ها برای اصلاح شاخص این است که تا ۱۰ روز، اثر عرضه‌های اولیه در شاخص کل لحاظ نشود و از سوی دیگر نماد شرکت‌هایی که بیش از سه ماه متوقف شدند، از بورس حذف خواهند شد.

رحمانی به خرید و فروش شاخص در بورس دیگر کشورها اشاره کرد و گفت: برنامه اصلاح شاخص و خرید و فروش آن مورد بررسی قرار گرفته است.

هیچ کس نگران نیست

عبده تبریزی در نشست یاد شده پس از جمع‌‌بندی موارد مطرح شده گفت: آنچه همگان برآن اتفاق‌نظر دارند این است که بازار سرمایه رشد کرده و عرضه‌های اولیه عامل مهمی در افزایش نقدینگی بازار بوده است، از سوی دیگر شاخص بورس نیاز به اصلاح دارد. وی در پایان جلسه نظر حاضران را درباره وضعیت سه ماه آینده بورس جویا شد و پرسید که آیا کسی نگرانی نسبت به سه ماه آینده بورس دارد؟ اما پاسخی نشنید.