رضا زائر حیدری

صنایع خودروسازی از مهم‌ترین مشتریان فولاد سازان در سرتاسر جهان محسوب می‌شوند. با این حال، توسعه صنعت فولاد در ایران طی سال‌های اخیر نتوانسته است پاسخگوی نیاز رو به رشد صنعت تولید خودرو در کشور ما باشد.

این شرایط در کشور‌های جنوب قاره آمریکا نیز وجود دارد. ورق فولادی مورد نیاز در صنعت رو به رشد خودروسازی در این منطقه اغلب از دیگر کشور‌های جهان، به خصوص از کره‌جنوبی، ژاپن و آلمان وارد می‌شود. با نگاهی به خلاء موجود در این بخش طی ماه‌های اخیر حرکت جدیدی برای تامین ورق‌های مورد نیاز خودرو در این منطقه توسط سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی آغاز شده است.

صنایع خودرو سازی در آمریکای لاتین نه‌تنها تاثیر چندانی از رکود جهانی اقتصاد نپذیرفته، بلکه سرمایه‌گذاری در این بخش افزایش یافته است و این موضوع روی سرمایه‌گذاری‌های آتی صنعت فولاد تاثیر خواهد داشت.

هر بار که خبر از بهبود بازار فولاد در آمریکای لاتین به گوش می‌رسد، واژه «خودروسازی» به ذهن خطور می‌کند. درست است که تقاضای تولید محصولات طویل از سوی بخش ساختمان‌سازی نقش مهمی را در تولید داخلی فولاد ایفا می‌کند، اما سرمایه‌گذاری در تولید فولاد مورد نیاز صنعت خودروسازی واکنشی است در پاسخ به ادامه توسعه پایدار صنعت فولاد.

پیش از رکود اقتصادی، میزان مصرف فولاد در بخش خودروسازی منطقه آمریکای جنوبی در هر سال حدود ۹ میلیون تن تخمین زده می‌شود که در این میان برزیل با ۵۰ درصد مصرف جایگاه نخست، مکزیک با حدود ۲۰ درصد جایگاه دوم و آرژانتین و ونزوئلا مشترکا با ۸ درصد جایگاه سوم را به خود اختصاص داده‌اند.

در مهم‌ترین بازار منطقه آمریکای لاتین یعنی برزیل چندین خودروساز معروف قصد سرمایه‌گذاری سنگین طی سال آتی را دارند.

جاذبه‌های سرمایه‌گذاری

بسیاری از فولاد مورد نیاز در صنعت خودروسازی آمریکای جنوبی در حال حاضر از دیگر کشور‌ها وارد می‌شود با این حال ظرفیت‌های جدیدی که در حال حاضر در دست احداث می‌باشد جایگزین بخشی از واردات خواهد شد. گسترش ظرفیت‌های جدید پاسخی است به این نیاز رو به رشد.

نکته بسیار جالب این است که در جریان بحران اقتصادی طرح‌های تولید ورق گالوانیزه نه‌تنها متوقف نشد، بلکه میزان ظرفیت این محصول در منطقه به حدود ۹۰۰هزار تن در سال افزایش یافت.

جدای از کاهش در نوع و حجم واردات، پروژه‌های تولید ورق گالوانیزه جاذبه‌های دیگری هم برای فولادسازان داشته است؛ چرا که در آمریکای جنوبی به‌ویژه در بازارهای برزیل و آرژانتین قیمت‌ها نسبت به بازارهای دیگر به طور قابل توجهی بالاتر است.

در ارتباط با این طرح‌های ویژه، خط تولید جدید ورق گالوانیزه در تامائولیپس مکزیک که توسط شرکت کره‌ای پوسکو (Posco) راه‌اندازی شد، بحران را پشت سر گذاشت و امسال تولیدی بیش از ۳۰۰ هزارتن فولاد گالوانیزه خواهد داشت.

در برزیل هم، در سه ماههِ اولِ سال ۲۰۱۰ کارخانه آرسلورمیتال خط تولیدِ ورق گالوانیزه را در سانتا کاترینا به اتمام رسانید. ممکن است از خود بپرسید که این گونه سرمایه‌گذاری‌ها چقدر موفق خواهند بود و در جواب باید گفت که بین سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ بازار برزیل با کمبود ورق گالوانیزه مواجه شد و این سرمایه‌گذاری‌ها با برنامه ریزی خاصی انجام گرفته است. از نمونه‌های دیگر می‌توان از پروژه‌های تکمیل شده در اسسکو کلمبیا با ظرفیت تولید ۱۶۰ هزار تن در سال نام برد که باعث دو برابر شدن ظرفیت تولید ورق گالوانیزه در منطقه شد. اساسا محصول این کارخانه در صنعت ساختمان‌سازی مورد توجه قرار دارد؛ اما اسسکو در ارتباط با خودروسازان هم تصمیماتی اتخاذ کرده است.

علاوه بر پروژه‌های مذکور، گروه‌های دیگری از جمله اوسیمیناس (Usiminas)، ترنیوم (Ternium) و کپ (CAP) هم طرح‌های توسعه بخش روکش کاری را در دستور کار خود قرار داده‌اند که در میان مدت می‌تواند ۱ میلیون تن هر سال به ظرفیت تولید ورق گالوانیزه آمریکای لاتین اضافه کند.

در ادامه باید گفت که فعالیت‌های دیگری هم در بخش عرضه انجام می‌گیرد. به‌عنوان مثال چندین سرمایه‌گذاری کوچکتر در قسمت‌های برش طولی (slitting) و برش عرضی (cutting) در مراکز خدمات صورت گرفته است که همگی در جهت بالا بردن فروش در بازار صنعت خودروسازی و لوازم جانبی خودرو متمرکز شده‌اند.

در بخش محصولات طویل هم وضعیت امیدوارکننده است. بسیاری از تولیدکنندگان این محصول با افزایش درآمد مواجه بوده‌اند. به‌عنوان مثال گردآو(Gerdau) و آرسلورمیتال در سه ماه آخر سال۲۰۰۹ آمار مطلوبی را گزارش کرده‌اند و انتظار دارند که طی سال ۲۰۱۰ فروش بهتری داشته باشند. طبق تصمیمات گزارش شده پیش از کمبود اعتبار، آرسلورمیتال در تلاش است تا خط تولید جدیدی به‌منظور نورد محصولات طویل احداث کند که به دنبال این امر ظرفیت تولید در کارگاه‌های فولاد در جویز د فورا، برزیل، افزایش می‌یابد. در این میان، فولاد ساز مشهور آرژانتینی، زاپلا (Zapla) به محض بالا رفتن سرعت تولیدِ خودروسازان محلی، ظرفیت تولید محصولات طویل را ۱۰۰ درصد افزایش داده است. همچنین این کارخانه اخیرا ظرفیتِ بخش نورد را افزایش داده است.

آینده‌ای امیدوارکننده

کشورهای آمریکای لاتین، به استثنای مکزیک که فعالیت‌های تولید خودرو در این کشور به‌شدت در معرض شرایط بازار اتومبیل در ایالات متحده قرار دارد، در تلاش هستند تا حتی در شرایط سخت هم ظرفیت تولید خودرو را بدون تغییر نگاه دارند.

طبق اعلام تحلیلگرانِ سازمانِ پرایس واترهاوس کوپرز (PWC)، کشورهای آمریکای جنوبی، به‌ویژه برزیل و آرژانتین، در سالی که گذشت ۵/۳ میلیون دستگاه خودرو سبک تولید کردند که در مقایسه با سال ۲۰۰۸، ۵/۶ درصد کاهش داشته است، البته این رقم در سال ۲۰۱۰، ۸۳/۳ میلیون دستگاه گزارش شده است که با نگاهی به عملکرد این بخش در سه ماه اول سال، کاملا امکان‌پذیر به‌نظر می‌رسد.

اما در مکزیک تولید خودرو سبک تحت تاثیر رکود اقتصادی در ایالات‌متحده قرار گرفته است و به دنبال این امر ظرفیت تولید در سال گذشته حدود ۳۵ درصد کاهش یافت. با این حال فولادسازان مکزیک امیدوارند که تا سال ۲۰۱۲ شرایط تغییر کند و شاهد ظرفیت تولیدی برابر با سال ۲۰۰۸ باشیم.

البته به طور قطع با فرارسیدن دوره بهبود در بازار اتومبیل در ایالات متحده، بازار فروش خودروسازان مکزیکی هم داغ می‌شود و این از مواردی است که پوسکو، با وجود اینکه بیشتر محصولاتش را به ایالات متحده صادر می‌کند، انتظارش را می‌کشد تا حداقل ۱۵۰ هزار تن ورق گالوانیزه در سال که توسط خط لعاب کاری جدیدش در مکزیک تولید شده است را به کارخانه‌های خودروسازی محلی بفروشد.

به‌رغم فضای مطلوبی که بر بخش خودروی آمریکای لاتین حاکم است، پی دبلیو سی معتقد است که در این منطقه افزایش تولید خودرو همگام با سرعت رشد تولید خودرو در سطح جهان نمی‌باشد. به گزارش این سازمان، انتظار نمی‌رود که خودروسازان و فولادسازان منطقه از سرعت رشد باورنکردنی در کشورهایی مثل چین و هند برخوردار شوند.

طبق پیش‌بینی پی سی دبلیو، تا سال ۲۰۱۳ تولید خودروی سبک در آمریکای لاتین حدود ۹ درصد از تولید در سطح جهان را پوشش خواهد داد، اما این حداقل بدین معنا است که بر خلاف صنایع خودروسازی اروپا، آمریکای شمالی، کره و ژاپن، بخش تولید در این منطقه همچنان جایگاه خود را در بازار حفظ خواهد کرد.