اقدامات بانک ملت برای تحقق 9شرط پذیرش در بورس

لیلا اکبرپور

بانک ملت اولین بانک دولتی مشمول واگذاری است که قرار است ۵درصد سهام آن در مرحله اول در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شود. عکس: حمید جانی‌پور

هر چند قرار بود این اتفاق اواسط آذر بیافتد؛ اما در عرضه سهام آن وقفه افتاد و دکتر علی رحمانی، مدیر عامل شرکت بورس در اولین روز دی‌ماه امسال در مصاحبه با بورس‌نیوز گفت: بانک ملت و برخی از بانک‌ها هنوز مجوز فعالیت بانکداری خود را از بانک مرکزی دریافت نکرده‌اند. او این مطلب را دلیل عمده به تعویق افتادن عرضه سهام بانک ملت اعلام کرد. این در حالی بود که مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی در پانزدهم آذرماه امسال طی نامه‌ای به نوروزی، مدیر پذیرش اوراق بهادار شرکت بورس اوراق بهادار تهران اعلام کرده بود: بانک‌‌های دولتی مشمول سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی (به استثنای پست‌بانک) در اجرای لایحه قانونی ملی شدن بانک‌ها و لایحه قانونی اداره امور بانک‌ها مصوب خرداد و مهرماه سال ۱۳۵۸ شورای انقلاب اسلامی تجدید ساختار و تشکیل شده‌اند و نیازی به مجوز موردی بانک مرکزی برای تاسیس آنها وجود نداشته است.

فرآیند واگذاری سهام بانک ملت به عنوان اولین بانک دولتی در بورس اوراق بهادار از تاریخ اعلام تا اجرا کمی طولانی‌ شد و مدیر مالی بانک ملت در این خصوص گفت: واگذاری سهام بانک ملت زمینه‌ساز واگذاری سهام سایر بانک‌های مشمول واگذاری است و تهیه اساسنامه و مراحل خصوصی‌سازی آن به منزله یک الگوی رفتاری خواهد شد. در خصوص وضعیت بانک ملت در هماهنگی با ۹شرط تعیین شده بورس اوراق بهادار تهران برای پذیرش این بانک، گفت‌وگویی را با فتحعلی خوش‌بین،‌ مدیر امور مالی بانک ملت انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید.

آقای خوش‌بین این درست است که کارآیی کارکنان بانک ملت در مقایسه با سایر بانک‌های تجاری بیشتر است؟

کارکنان بانک‌ها همگی شریف و زحمتکش هستند.

بله، اما در یک گزارش خواندم بانک ملت از نظر کارآیی پرسنل رتبه اول را دارد، لطفا در این خصوص بیشتر توضیح دهید، به ویژه اینکه در آستانه واگذاری به بخش‌خصوصی هستید؟

شاخص بین بانکی عمدتا به میزان جمع سپرده و تسهیلات پرداختی برمی‌گردد. بر این اساس هر بانکی که تسهیلات بیشتری به بخش‌خصوصی پرداخت کرده باشد بانک کارآتری است. بانک ملت در میان بانک‌‌های بزرگ تجاری دولتی از لحاظ میزان کل منابع در مقام دوم و بعد از بانک ملی قرار دارد، اما از نظر سرانه سپرده و تسهیلات مقام اول را دارا می‌باشد. از نظر تعداد شعبه و تعداد نیروی انسانی بانک ملت در رتبه چهارم و سوم قرار دارد، اما همان‌طور که شما اشاره کردید، از نظر کارایی اول است.

آقای خوش‌بین بنابراین با خصوصی‌شدن بانک ملت، احتمال تعدیل نیرو وجود ندارد؟

براساس قانون خصوصی‌سازی تا ۵سال پس از واگذاری امکان تعدیل نیرو وجود ندارد، اما توجه داشته باشید که نیروی انسانی بانک‌ها غنیمت هستند و تمام بانک‌ها هم‌اینک با کسری نیروی‌انسانی مواجه هستند و آموزش یک کارمند حرفه‌ای که بتواند در بانک خدمت کند، بسیار مشکل است.

توجه داشته باشیدکه کارمندان بانک را نمی توان به یکباره از بازار کارجذب کرد و به کار گرفت ونیازمندآموزش قبلی و ضمن خدمت می باشد، ضمن آنکه مراکز آموزش حرفه ای بانکداری بسیار محدود است و الزاما آموزش ها در داخل بانک ارائه می شود.

بدین‌ترتیب کارمندان بانک‌های در شرف واگذاری نباید نگران تغییر و تحولات حداقل به این زودی‌ها باشند. اما تاثیر بانکداری مدرن (الکترونیک) در تعدیل نیرو چقدر است؟

یکی از دوستان مطالعه‌ای را در خصوص بانک‌های خارجی و توسعه بانکداری الکترونیک انجام داد.

با رشد بانکداری الکترونیکی نه تنها رشد فیزیکی بانک‌ها کم نشده بلکه براساس آمارهای ارائه‌شده در اروپا شعب فیزیکی بانک‌ها ۵درصد رشد کرده است، بدین ترتیب وقتی شعب ۵درصد رشد کرده باشد قطعا کمیت وکیفیت نیروی انسانی هم رشد کرده است. از سویی به رغم تعداد شعب بانک‌های دولتی که رقم قابل توجهی است و اتفاقا طی سال‌های اخیر وارد سیستم الکترونیکی شده و اقدامات خوبی را هم انجام دادند اما شاهد تاسیس بانک‌های خصوصی با همان زیرساخت‌های الکترونیکی هم بودیم و هر روز شاهد افتتاح شعب فیزیکی آنان نیز هستیم؛ بنابراین شعبه بانک و نیروی انسانی مجرب هنوز نیاز بازار است.

آقای خوش‌بین فرآیند واگذاری بانک ملت طولانی شد. چرا؟

اصلاح اساسنامه بانک ملت در دستورمجمع فوق العاده بانک ها قرار گرفته است اما این مساله را نباید فراموش کنیم که واگذاری ۵درصد سهام بانک ملت به بخش خصوصی به عنوان اولین بانک دولتی کشورمان دارای ۲ بعد است بعد اول این که بالاخره بانک ملت باید بتواند شرایط بورس را اجرا کرده و وضعیت خود را با آن انطباق دهد اما بعد دوم و مهم‌تر این که طی کردن این فرآیند، شفاف کردن مباحث اصولی است.

در واقع واگذاری بانک ملت موجب بسترسازی واگذاری سایر بانک‌ها خواهد شد و قطعا همه چیز شفاف و اصلاح شده و زمان واگذاری سایر بانک‌ها با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد.

اکنون بانک ملت در هماهنگ شدن با شرایط پذیرش در بورس چه وضعیتی دارد؟

درخواست بانک ملت برای ورود به بورس اوراق بهادار ۴ هفته پیش مورد پذیرش قرار گرفت و یک سری شروط از سوی بورس تعیین گردید که بخشی از آن با تعهد مدیریت بانک و بخشی با تعهدات سازمان خصوصی‌سازی حل خواهد شد. بانک ملت فاصله چندانی با اجرای شرایط پذیرش

۹ گانه بورس اوراق بهادار ندارد و عمده راه را رفته است.

‌آقای خوش بین لطفا در خصوص ۹ شرط بازار سرمایه برای پذیرش بانک ملت بیشتر توضیح دهید.

ابتدا شرط اول تبدیل نوع بانک از سهامی خاص به سهامی عام و شرط دوم تصویب اساسنامه است.

بحث تبدیل نوع بانک از سهامی خاص به عام از سال گذشته مطرح شد و جلسات متعددی با نمایندگان بورس برگزار گردید. این جلسات با سرپرستی مدیرکل محترم اداره بانک و بیمه وزارت امور اقتصادی و دارایی و با حضور نمایندگان بورس بانک مرکزی سازمان خصوصی‌سازی برگزار شد. در این جلسات اساسنامه بانک از زوایای مختلف بررسی شد و به تایید گروه رسید.

همچنین پیش از این بانک ملت به عنوان مسوول تهیه اساسنامه بانک‌های دولتی مشمول واگذاری بود که در این جلسات ارائه، بررسی و نهایی شد و مقرر گردید در دستور کار مجمع عمومی بانک قرار گیرد .

آقای خوش بین شرط سوم ارائه صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای و بودجه حسابرسی شده سال ۸۶ تا تاریخ عرضه سهام است لطفا در این خصوص توضیح دهید؟

بودجه حسابرسی به حسابرسان ارائه شده و اکنون در حال بررسی و گزارش‌دهی هستند و با وجود گستردگی فعالیت‌های بانک صورت‌های مالی میان دوره‌‌ای آماده شده است و در حال ارسال هستیم، اکنون حسابرسان در شعب بزرگ بانک ملت مستقر هستند تا گزارش‌ نهایی تهیه و ارائه شود.

شرط بعدی پیگیری نحوه تسویه مطالبات بانک از دولت و افشای آن برای عموم است. بانک ملت در اجرای این شرط چه وضعیتی دارد؟

این شرط ارتباط مستقیم به تصمیمات دولت در خصوص پرداخت مطالبات بانک‌ها دارد، در این خصوص هم جلسات مختلفی در نهاد ریاست جمهوری و وزارت امور اقتصادی و دارایی برگزار شد و موضوع پرداخت بدهی دولت به بانک‌ها ان شاءا... در بودجه کل کشور هم دیده خواهد شد از نکات بحث شده می توان به اخذ مطالبات از محل سهام واگذاری دولت و صندوق ذخیره ارزی اشاره کرد.

اما توجه داشته باشید که بخش دیگر مطالبات بانک ملت از دولت در خصوص نرخ سود تسهیلات مورد تعهد دولت است، در واقع بخشی از تسهیلات با یارانه دولت پرداخت می‌شود که بخشی از سود را دریافت‌‌کنندگان و بخشی از آن را دولت باید به بانک بپردازد که این وجوه هم جزو مطالبات بانک است.

مقداری از این مطالبات مربوط به سال ۸۴ است و در ردیف‌های لازم ثبت شده و مشخص است که این مورد هم تحت پیگیری است.

آقای خوش‌بین، بحث تسهیلات تکلیفی مورد قابل توجهی است و اتفاقا شرط پنجم بورس نیز در این خصوص است، لطفا توضیح دهید؟

در این خصوص با بانک مرکزی مکاتباتی شده و بانک مرکزی تصمیماتی در خصوص تسهیلات تکلیفی اعلام خواهد شد، این در حالی است که لایحه‌ای به شورای عالی واگذاری ارائه خواهد شد که در آن بانک‌های مشمول واگذاری که در چارچوب قانون تجارت فعالیت خواهد کرد مصوبه‌ای صادر شود و در بحث تسهیلات تکلیفی با دید متفاوتی به آنها نگاه شود.

یعنی می‌توان امیدوار بود با واگذاری ۵درصد سهام اولیه، بانک ملت را بخش‌خصوصی قلمداد کرد که تحت قانون تجارت فعالیت کند؟

اتفاقا این مطلب که بانک ملت با واگذاری ۵درصد سهام می‌تواند به عنوان یک شرکت خصوصی اداره شود، از وزارت امور اقتصادی و دارایی استعلام کردیم و جواب وزارت اقتصاد این بود که چون ۹۵درصد سهام آن دولتی است همچنان بانک دولتی است.اما نگاه دیگری هست که با اجرای اصل ۴۴ و واگذاری ۵درصد سهام بانک ملت لایحه‌ای در هیات عالی واگذاری مطرح شود تا بانک مشمول واگذاری که قرار است طی سال‌های متمادی واگذار شود، به نوعی از اثرات تسهیلات تکلیفی خارج شود.

آقای خوش‌بین یکی دیگر از شروط بازار سرمایه تعهدات مربوط به بازنشستگی کارکنان بانک است، مدیرعامل بورس نیز به این نکته به عنوان یک دلیل تعلل در عرضه در بورس اشاره داشت؟

بحث صندوق بازنشستگی تا مجمع سال گذشته و صورت‌های مالی بانک ملت نه درج شده و نه بند بوده است، صندوق بازنشستگی کل بانک‌ها مبالغی از بانک‌ها خواسته که نحوه محاسبات و مبانی ثبت آن مشخص نیست.

در این خصوص قرار است جلسه‌ای با صندوق بازنشستگی بانک‌ها برگزار شود و این موارد شفاف شود.

لطفا در خصوص سیاست تقسیم سود بانک که شرط هفتم بورس برای پذیرش بانک ملت است نیز توضیح دهید؟

اعلام تقسیم سود در صورتی که بانک ملت دولتی بماند ۴۰درصد از سود مطابق ردیف بودجه به دولت پرداخت خواهد شد، براساس پیشنهادی که آماده شده بیش از ۸۰درصد سود را می‌توانیم به صورت نقدی پرداخت و بخشی از آن را افزایش سرمایه دهد.

وضعیت کمیته‌های حسابرسی و مدیریت ریسک در بانک ملت به چه ترتیب است؟

واحد مدیریت ریسک از سال ۸۲ کار خود را در بانک ملت آغاز کرد و همکاران در سطح کارشناسان ارشد در این حوزه بحث‌های مدیریت ریسک اعتباری را تحقیق و بررسی کردند، ابعاد مختلف مدیریت ریسک از لحاظ تحقیق، پژوهش و اجرایی انجام شده و به زودی ساختار تصویب و گزینش برقرار خواهد شد.

شرط نهم بورس تهیه صورت تطبیق حساب‌های فی‌مابین با بانک مرکزی شامل بدهی‌‌های ارزی و ریالی و تاییدیه حسابرس است، لطفا در این خصوص هم توضیح دهید؟

در این خصوص حسابرسان همه ساله در موقع بررسی حساب ها واظهارنظر مکاتباتی را با افراد مرتبط انجام می‌دهند تا تاییدیه حساب‌ها و بستانکاران را اخذ کنندومطابق تاییدیه های قبلی با بانک مرکزی مغایری اغلام نشده باشد،بدیهی است در مقطع اظهارنظرنسبت به صورت های مالی میان دوره ای مجددا تاییدیه های مذکور توسط حسابرسان اخذ خواهد کرد.

آقای خوش‌بین لطفا در خصوص سود بانک ملت در سال گذشته و سود پیش‌بینی شده (EPS) برای سال مالی جاری‌ هم توضیح دهید؟

براساس گزارش‌های ارائه شده توسط بانک ملت سود هر سهم بانک ملت برای دوره مالی پایان اسفند ۸۵ معادل ۸ تومان و ۷ ریال است که با ورود بانک به بورس و تهیه صورت‌های مالی مانند بانک‌های خصوصی سود هر سهم همان سال معادل ۱۲تومان خواهد بود.

در واقع سود هر سهم بانک ملت برای سال ۸۵ پس از کسر مالیات ۸۷ ریال و قبل از کسر مالیات

۱۰۵ ریال بود.

برای EPS هم همانطور که اشاره کردم، چنانچه مانند بانک‌های خصوصی محاسبه کنیم سود هر سهم ۱۲۰ ریال است.

در ضمن توجه داشته باشید که ارزش ویژه هر سهم بانک ملت با تقسیم حقوق صاحبان سهام ۱۳۷تومان است و چنانچه سهام بانک به صورت بلوکی عرضه شود قطعا ارزش ویژه هر سهم افزایش خواهد یافت.