فاطمه بگ جوانی، صادق تاجیک

بازارهای جهانی طی دو ماه اخیر روزهای پر نوسانی را تجربه کرده اند. روزهایی که در آن گردانندگان اصلی بازار و سیاستمداران دریافتند که در یک بازار کارآ شایعات و اخبار و وعده‌ها و وعیدها تنها تاثیر اندکی را بر شاخص‌های بازار خواهد گذاشت. به طوری که بن برنانکه ناامید از تاثیر سخنرانی‌های خود به دنبال یک پکیج اقتصادی موثر برای برون رفت از شرایط اخیر است و اوباما رییس جمهور آمریکا به عنوان اثرگذارترین شخص در اقتصاد این کشور خود دست به کار شده است تا با ارائه طرح ۴۴۷ بیلیون‌دلاری خود به عنوان منجی اقتصاد آمریکا نقش ویژه‌ای را بازی کند. وی روز پنج شنبه در کنگره آمریکا حاضر شد تا در برابر جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها از طرح ۴۴۷ بیلیون دلاری خود دفاع کند. طرحی که بنا به گفته وی او حاضر است طی ۱۴ ماه آخر ریاست جمهوری خود برای تصویب آن هر اقدامی را که لازم است انجام دهد. این طرح که بیشتر تمرکز آن بر سیاست مالی انبساطی شامل کاهش نرخ مالیات است، در کنار خود افزایش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیر ساختی و عمرانی و نیز آموزش و پرورش را به همراه دارد. به این ترتیب که از این ۴۴۷ بیلیون دلار پیشنهادی، ۱۰۵ بیلیون دلار جهت پروژه‌های عمرانی و زیر ساختی نظیر گسترش حمل‌ونقل عمومی، توسعه مدارس و همچنین پر کردن خانه‌های خالی در نظر گرفته شده است. مهم‌ترین قسمت این طرح پیشنهاد کاهش نرخ مالیات از ۲/۶ درصد به ۱/۳ درصد تا سال آینده است که توجه اکثریت جمهوری خواه و دموکرات را به خود جلب کرده است جمهوری‌خواهان پیش از این نیز به دنبال کاهش نرخ مالیات بوده‌اند و اکنون که دولت دموکرات اوباما نظر به این سیاست مالی انبساطی افکنده و آن را به عنوان مهم‌ترین بخش طرح خود مطرح کرده است، جمهوری‌خواهان تاکید بر افزایش طول مدت این طرح می‌کنند. به این گروه پایین آوردن موقتی مالیات بر درآمد کمک چندانی به اقتصاد آمریکا نخواهد کرد. کاهش مالیات بر درآمد در این طرح متمرکز بر مالیات کارگران و مشاغل کوچک می‌باشد و بنا شده است در صورت موافقت با این طرح مشاغل کوچک از بابت هر ۵ میلیون دلار درآمدی که کسب می‌کند ۱/۳ درصد مالیات بدهند.

مهم‌ترین نکته‌ای که در این طرح نهفته است تصمیم رییس‌جمهور آمریکا بر منبع تامین این ۴۴۷ بیلیون دلار است. وی عنوان داشته است که سعی می‌کند از طریق پایین آوردن هزینه‌های دولتی و بالا بردن مالیات مشاغل بزرگ طی ۱۰ سال آینده این مبلغ را تامین کند. شاید همین یک نکته باعث شده است که بازارهای جهانی شیرینی پیش از این سخنرانی را به کام خود تلخ احساس کنند و شاخص‌های جهان، آخر هفته‌ای قرمز را مجددا تجربه کنند.

اینکه چگونه یک سیاست مالی انبساطی از طریق یک سیاست مالی انقباضی تامین می‌شود و آیا این چرخش نقدینگی در شرایط اخیر اقتصاد این کشور اثرگذار است یا نه، نکته‌ای است که قرار است نمایندگان کنگره بر روی آن بحث و تفحص نمایند و بازارهای جهانی را در انتظار پاسخ خود باقی بگذارند.