مهاجران چینی و رویای زندگی بهتر در آمریکا
از سال ۲۰۱۲، شمار اتباع چینی متقاضی دریافت پناهندگی از آمریکا به شکل فزایندهای افزایش یافته و در مجموع به بیش از ۸۵۰هزار نفر رسیده است. تنها از ماه اکتبر گذشته، حدود ۱۰هزار نفر از اتباع چین که درحال عبور غیرقانونی از مرز مکزیک و ورود به آمریکا بودند دستگیر شدهاند که بالاترین رقم ثبت‌شده تاکنون محسوب می‌شود. در واقع مهاجران چینی به سریع‌‌‌ترین گروه مهاجری تبدیل شدهاند که در ۶ماه گذشته به مرز جنوبی ایالات‌متحده رسیده‌‌‌اند.
این مهاجران مسیری طولانی شامل هشت‌کشور آمریکای لاتین را برای رسیدن به مرز جنوبی ایالات‌متحده طی می‌کنند و در طول سفر خود با مخاطرات دائمی مانند سرقت، تجاوز و حتی مرگ دست‌‌‌وپنجه نرم می‌کنند. عبور از این مسیر برای آن دسته از مهاجران چینی که به‌‌‌تنهایی و بدون داشتن راهنما اقدام می‌کنند حدود ۵ تا ۷هزار دلار هزینه دارد. دسته دیگری هم هستند که رقم‌‌‌های بالاتر و تا ۳۵هزار دلار را به قاچاقچیان انسان می‌‌‌پردازند تا آنها را به خاک آمریکا برسانند. توانایی پرداخت چنین ارقام بالایی نشان می‌دهد که اگرچه بخشی از این مهاجران از طبقه کارگر هستند؛ اما بسیاری دیگر جزو طبقه متوسط چین به شمار می‌روند. در میان بازداشت‌‌‌شدگان در مرز، افراد با مشاغل و پیشینه متفاوت از جمله مالکان کسب‌وکارهای خرد، معلم و مدرس و دانشجو به چشم می‌‌‌خورد. دشواری دریافت ویزای ایالات‌متحده، اغلب به‌‌‌عنوان دلیلی برای قدم‌‌‌نهادن در این مسیر پرهزینه و مخاطره‌‌‌آمیز بیان می‌شود.
کندی رشد اقتصادی چین که با گذشت سه‌سال از اجرای محدودیت‌های سخت‌‌‌گیرانه برای کنترل کرونا تقریبا تشدید شده، افراد بسیاری را واداشته است تا برای یافتن فرصت‌‌‌های شغلی بهتر به کشور دیگری مهاجرت کنند. نرخ بیکاری جوانان در شهرها اخیرا به بالاترین سطح خود یعنی ۲۰.۴درصد رسیده است که چهار برابر بیشتر از نرخ بیکاری کشور است و فرصت‌‌‌های شغلی محدودی را در اختیار فارغ‌‌‌التحصیلان دانشگاه قرار می‌دهد. از طرف دیگر صاحبان کسب‌وکارهای کوچک نیز از سیاست‌‌‌های سخت‌‌‌گیرانه دولت در دوران کرونا و به دنبال آن کاهش تقاضای مصرف‌کننده، متحمل آسیب‌‌‌های جدی شدهاند. به‌علاوه کاهش آزادی‌‌‌های اجتماعی و مذهبی از دیگر عوامل اصلی مهاجرت است.
مرثیه‌ای برای «رویای چینی»
اصطلاح چینی رانکسو (润学) به معنی «فلسفه فرار» یک اصطلاح عامیانه اینترنتی محبوب است که در طول همه‌گیری شیوع پیدا کرد و به تمایل و درخواست مردم برای ترک چین و مهاجرت به خارج از کشور اشاره دارد. در دوران اوج سیاست‌‌‌های محدودکننده کووید صفر در اوایل ماه آوریل سال گذشته، جست‌وجوهای اینترنتی برای کلمه «مهاجرت» چهار برابر و جست‌وجو برای عبارت «شرایط مهاجرت به کانادا» ۲۸برابر افزایش یافت.
در حالی که برخی افراد می‌‌‌توانند از طریق مهاجرت شغلی یا برنامه‌‌‌های اعطای شهروندی مبتنی بر سرمایه‌گذاری مهاجرت کنند، برخی دیگر با درخواست پناهندگی یک مسیر غیرعادی را انتخاب می‌کنند. زوکسی (走线) (به معنی «پیاده‌روی مسیر») یک اصطلاح اینترنتی است که به مهاجرت غیرقانونی به ایالات‌متحده از طریق آمریکای لاتین با پای پیاده اشاره دارد. جست‌وجوی این عبارت در شبکه اجتماعیDouyin که نسخه چینی «تیک‌‌‌تاک» است، نتایج متعددی از نظرات کاربران را در زمینه تجربیات و نکات مربوط به این شکل از مهاجرت در اختیار می‌‌‌گذارد.
مهاجرت از کشور، برای چین که جمعیت دیاسپورای آن حدود ۶۰میلیون نفر برآورد می‌شود و با مهاجرت گسترده بیگانه نیست عجیب و غریب نیست. بااین‌‌‌حال، برخلاف موج‌‌‌های مهاجرت از چین در گذشته، مهاجران جدید از طریق شبکه‌‌‌های در دسترس مانند رسانه‌‌‌های اجتماعی به سرمایه و دانش درباره دنیای خارج مجهز هستند. آنها نه‌‌‌تنها به دنبال بهبود شرایط زندگی فردی هستند، بلکه خواهان استقلال و آزادی بیشترند و به‌‌‌عنوان آخرین چاره به مسیرهای غیرمعمول روی می‌‌‌آورند.
افزایش سریع مهاجرت‌‌‌های غیرقانونی از دومین اقتصاد بزرگ جهان با تصویر مطلوبی که پکن می‌‌‌خواهد به دنیا نشان دهد در تضاد است. در داخل کشور، مفهوم «رویای چینی» شهروندان را تشویق می‌کند تا آرزوهای شخصی خود را در کنار رفاه جمعی و جوان‌‌‌سازی ملی دنبال کنند. بااین‌‌‌حال، پس از تحمل اقدامات سخت‌‌‌گیرانه دولت و قرنطینه جمعی به مدت سه‌سال، درصد قابل‌‌‌توجهی از مردم کشور از این چشم‌‌‌انداز که بار زیادی روی اقتصاد کشور و سلامت روان مردم تحمیل کرد ناخرسند هستند.
در صحنه بین‌المللی، چین تریلیون‌‌‌ها دلار در حوزه ابتکار بلندپروازانه «کمربند و جاده» سرمایه‌گذاری کرده است و به دنبال تثبیت موقعیت خود به‌‌‌عنوان یک قدرت درحال‌‌‌رشد و ارائه جایگزینی برای نظم جهانی به رهبری ایالات‌متحده است. بااین‌‌‌حال، حضور ده‌‌‌ها هزار مهاجر چینی سرخورده در مرزهای ایالات‌متحده نشان می‌دهد که چین هنوز با تحقق جاه‌‌‌طلبی‌‌‌های جهانی خود فاصله زیادی دارد.
درنظرداشتن این نکته مهم است که همه مهاجران خارج از قاره که به آمریکای لاتین سفر می‌کنند سفر خود را به سمت شمال ادامه نمی‌‌‌دهند. برخی از مهاجران چینی بعد از مواجهه با موانع ورود به ایالات‌متحده و کانادا، از قصد خود برای ورود به این کشورها صرف‌‌‌نظر کرده و در کشورهای آمریکای لاتین از جمله اکوادور که شرایط و مقررات مهاجرتی آسان‌‌‌تری دارد اقامت می‌کنند. البته دسته دیگر نیز ممکن است مهاجرت به آمریکا را برای مدتی به تعویق بیندازد. در میانه بی‌‌‌ثباتی اقتصادی و محدودتر شدن آزادی‌‌‌های شهروندی، شهروندان چینی به طور فزایندهای در جست‌وجوی یافتن فرصت زندگی بهتر در خارج از کشور هستند و مهاجرت آنها در واقع نشانه خوبی برای اثبات این مدعاست.
