فراز و نشیب اقتصاد ایالات متحده در یک‌نگاه
سیاست‌های انقباضی؛ راه‌گشای اقتصاد آمریکا
تورم در اولین ماه از سال ۲۰۲۲ در سطح ۵/ ۷درصدی ایستاده بود که جرمی پاول، رئیس فدرال‌رزرو با افزایش بهره به میزان ۲۵/ ۰واحد‌درصد عملیات خود را آغاز کرد. در سازوکار اقتصادی، اثر‌گذاری سیاست‌های انقباضی نیازمند زمان است. این موضوع در خصوص اقتصاد ایالات‌متحده نیز صادق است. بنابراین سیاستگذاران فدرال‌رزرو نیز پس از چهار مرتبه اتخاذ سیاست‌های پولی، بهره را به سطح ۷۵/ ۱درصد رساندند. از سوی دیگر یافته‌ها نشان می‌دهد که تورم در طول این پنج‌ماه، بالاترین سطح خود را در ژوئن ۲۰۲۲ با رقمی معادل ۱/ ۹درصد به ثبت رساند. در این برهه زمانی، جرمی پاول برای آرامش خاطر سرمایه‌گذاران و افراد جامعه در سخنرانی خود اعلام کرد که گرچه با افزایش بهره و تقویت شاخص دلار بازارهای جهانی از جمله طلا و بیت‌کوین تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند و مردم با افزایش هزینه‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، اما نتایج سیاست‌های انقباضی به‌زودی محقق خواهد شد و اقتصاد آمریکا را از وقوع احتمالی رکود خارج می‌سازد. او همچنین افزود که تاثیرگذاری سیاست‌های پولی نیازمند زمان است و اکنون که حدود پنج‌ماه از اولین اقدامات ما در خصوص مهار تورم می‌گذرد، پیش‌بینی ما این است که تورم از ماه ژوئیه در مسیر نزولی قرار می‌گیرد. شواهد نشان می‌دهد که داده‌های تورمی ماه ژوئیه مطابق با انتظارات پاول پیش رفت و شاخص قیمت مصرف‌کننده از ۱/ ۹درصد در ماه ژوئن به ۵/ ۸درصد در ژوئیه رسید. این روند کاهشی در کنار تداوم سیاست‌های انقباضی تا ماه اخیر نیز قابل رویت بود. آمارها حاکی از آن است که بهره سیاستی تا ژوئن ۲۰۲۳ در سطح ۵ تا ۲۵/ ۵درصدی قرار داشته و توانسته است زمام تورم را به دست بگیرد و آن را در سطح ۴درصدی در ماه اخیر حفظ کند. در راستای این موضوع باید گفت که فدرال‌رزرو پس از ۱۰مرتبه افزایش بهره در نهایت تصمیم گرفت با توجه به مثبت‌بودن نرخ بهره واقعی نسبت به تورم، در ماه ژوئن اندکی استراحت کند.
از این رو این نهاد در نشست خود برای اولین‌بار در طول یک‌سال اخیر از اعمال سیاست‌های پولی کناره‌گیری کرد. نرخ بهره واقعی به آن معناست که بهره از سطح تورمی بالاتر باشد که این امر در اقتصاد آمریکا قابل مشاهده است. اما در این میان سوال این است که فدرال‌رزرو با توجه به مطالب فوق، از ماه‌های آتی به سیاست‌های سرسختانه خود ادامه می‌دهد؟ در پاسخ به این سوال باید به ارقام منتشرشده از تورم هسته نگاهی انداخت. تورم هسته که نوسانات قیمتی را در حوزه‌های تولید و خدمات به‌جز مواد خوراکی و انرژی بررسی می‌کند، روند نزولی مشابه تورم کل را در پیش نگرفت و مدت‌هاست که در سطح بالای ۵درصدی در حال نوسان است. سرسختی ارقام تورم هسته، این سیگنال را به سرمایه‌گذاران و مردم می‌دهد که هنوز کار فدرال‌رزرو به پایان نرسیده است. همچنین سیاستگذاران فدرال‌رزرو از جمله کریستوفر والر، پس از نشست این نهاد در روزهای ۱۳ و ۱۴ ژوئن تاکید کردند که استراحت کوتاه فدرال‌رزرو به معنای پایان عملیات ضدتورمی نبوده است و افزایش ۲۵/ ۰واحد درصدی بهره در ماه ژوئیه دور از انتظار نخواهد بود. به گفته افراد صاحب‌نظر در این حوزه، یکی از دلایل توقف سیاست‌های پولی، فراهم‌کردن فرصتی برای تنفس بانک‌های آمریکایی است.
بحران بانکداری آمریکا به پایان رسید؟
گرچه سیاست‌های انقباضی، اقتصاد آمریکا را از دام تورم نجات داد؛ اما با افزایش بهره، مدیریت نامناسب و همچنین عدم‌تطابق بهره اتخاذشده از سوی فدرال‌رزرو در بانک‌هایی نظیر سیلیکون‌ولی، سینگچر و فرست‌ریپابلیک سبب شد احتمال وقوع رکود در این دوره زمانی به ۳۵درصد افزایش یابد. در پی این امر سپرده‌گذاران ترجیح دادند با خروج سپرده‌های خود از سایر بانک‌ها و انتقال آن به بازارهای جهانی از جمله طلا، بیت‌کوین و اتریوم ارزش دارایی خود را حفظ کنند. در این میان شرکت بیمه سپرده فدرال اعلام کرد که با توجه به آسیب‌های حوزه بانکداری، آنها متحمل زیان نخواهند شد. در این میان وارن بافت نیز به‌عنوان پنجمین فرد ثروتمند جهان اعلام کرد که بانک‌های آمریکایی هرگز بحران مالی ۲۰۰۸ را تجربه نخواهند کرد و این اختلال در حوزه بانکداری ناشی از مدیریت نامناسب بانک‌ها در چند ماه اخیر بوده است و معتقد بود که این افراد باید مجازات شوند.
این چهره اقتصادی در ادامه گفت که سیستم اقتصادی آمریکا یک نظام مالی سالم است و اقدامات فدرال‌رزرو، گام مثبتی در جهت پیشرفت اقتصاد در سال‌های اخیر به شمار می‌رود. بافت همچنین در خصوص نگرانی سرمایه‌گذاران تاکید کرد که سپرده‌گذاران در حال حاضر نباید دارایی‌های خود را از بانک‌ها خارج کنند. او گفت که می‌تواند برای جلوگیری از این کار، سپرده‌ها را تضمین کند. پس از موارد نام‌برده شده، آمارها نشان می‌دهد که خروج دارایی‌ها از بانک کاهش یافت و این امر سبب شد در ماه اخیر احتمال وقوع رکود از ۳۵درصد در اوایل سال ۲۰۲۳ به ۲۵درصد در ماه اخیر تنزل یابد. قابل ذکر است که رکود در سال ۲۰۲۳ از آمریکا فاصله گرفته است، اما پیش‌بینی می‌شود که احتمال رکود در اوایل سال ۲۰۲۴ شدت یابد. اما اثر سیاست‌های انقباضی همچنان ادامه دارد. از این‌رو نگاهی به روند معاملاتی بازارهای جهانی در سال‌های اخیر می‌اندازیم.
شارژ بهره، دلار جهانی را تقویت کرد
به‌منظور نشان دادن اثرات بهره در ایالات‌متحده می‌توان به یکه‌تازی شاخص دلار و در نهایت قربانی شدن بازار رمزارزها و طلا در سال اخیر اشاره کرد. بازارهای جهانی در مقابل روند شاخص دلار حرکت می‌کنند. این شاخص که قبل از بالابردن بهره در کانال ۹۰واحدی در حال نوسان بود، با تمدید سیاست‌های انقباضی با رقم ۱۱۴واحد به بالاترین سطح خود در دودهه اخیر رسید. در همین زمان طلا و بیت‌کوین نیز که محبوبیت فراوانی در میان سرمایه‌گذاران کسب کرده بودند، در این دوره زمانی به ترتیب با حدود ۴/ ۲۲ و ۷۷درصد کاهش روبه‌رو شدند. بر این اساس طلا از حدود ۲۰۷۷دلار به میانه کانال ۱۵۰۰دلار رسید. بیت‌کوین نیز از ۶۸هزار دلار به کانال قیمتی ۱۵هزار دلاری تنزل یافت. البته در این میان وقایع اقتصادی آمریکا نیز روند معاملاتی آنها را دستخوش تغییر کرد. نوسانات آنها در ماه اخیر نیز مورد بررسی قرار گرفت.
رافائل بوستیک؛ مخالف افزایش بهره
رافائل بوستیک، رئیس بانک‌مرکزی آتلانتا، در روزهای اخیر در مصاحبه‌ای از تعلیق بهره سخن به میان آورد و معتقد بود که دیگر نیازی به اتخاذ سیاست‌های انقباضی نیست.
او افزود: «تمدید سیاست‌های پولی از سوی فدرال‌رزرو که از مارس ۲۰۲۲ تاکنون سبب صعود ۲۵/ ۵درصدی بهره شد باید متوقف شود. فکر می‌کنم اقدامات سیاستگذاران این نهاد برای بازگرداندن تورم به سطح ۲درصدی کافی است.» از سوی دیگر جرمی پاول هم گفت: «مقامات انتظار دارند برای کاهش رشد ایالات‌متحده و مهار فشار قیمت‌ها، نرخ‌ها باید بالاتر برود.»
مری دالی، رئیس فدرال‌رزرو سان‌فرانسیسکو، نیز در مصاحبه‌ای که اواخر روز جمعه منتشر شد، اعلام کرد که دو افزایش دیگر نرخ بهره در سال‌جاری پیش‌بینی بسیار معقولی است. میشل بومن، رئیس فدرال‌رزرو، هم روز پنج‌شنبه گفت که برای مهار تورمی که هنوز به طور غیرقابل قبولی بالاست، افزایش نرخ سیاستی اضافی ضروری است. همچنین توماس بارکین، رئیس فدرال‌رزرو ریچموند، در سخنانی طی روز پنج‌شنبه، گفت که اگر فشارهای قیمتی آن‌طور که انتظار می‌‌‌رفت کاهش نیابد، باید کارهای بیشتری برای مهار آن انجام دهیم. عوامل مذکور این سیگنال را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که نرخ بهره تا اواخر سال‌جاری به ۵/ ۵ تا ۷۵/ ۵درصد صعود خواهد کرد.
عملکرد بازارهای آمریکا در ماه ژوئن
وضعیت بازارهای جهانی نشان می‌دهد که بازار طلا در پی توقف سیاست‌های پولی در ماه ژوئن نسبت به ماه‌های پیشین در دوره طولانی‌تری از بی‌ثباتی به سر برد. نمودار دلار جهانی نشان می‌دهد که این شاخص با احتمال افزایش ۲۵/ ۰واحد درصدی بهره که به آن اشاره کردیم، اندکی افزایش یافت. از این رو رقم ۱۰۳ واحد را نیز به ثبت رساند.
این امر موجب شد تا طلای جهانی که برخلاف روند شاخص دلار حرکت می‌کند در کف کانال ۱۹۰۰دلاری قرار گیرد. اما روند معاملاتی بیت‌کوین در هفته اخیر کمی متفاوت است. این دارایی پس از شکایت بورس کمیسیون اوراق بهادار از صرافی بایننس به دلیل مدیریت نامناسب دارایی سپرده‌گذاران در مسیر نزولی قرار گرفته بود. اما اندکی پس از آن بلک راک، بزرگ‌ترین شرکت مدیریت دارایی در جهان، اعلام کرد که قصد دارد یک صندوق بورسی جدید برای بیت‌کوین ایجاد کند. حمایت لری فینک، مدیرعامل این شرکت، یکه‌تازی قیمت بیت‌کوین را تا کانال ۳۰هزار دلاری به دنبال داشت. همچنین اتریوم در حال فتح کانال ۱۹۰۰دلاری است. عوامل نام‌برده این سیگنال را به کارشناسان می‌دهد که رمزارزها واکنشی به نوسانات شاخص دلار نشان نمی‌دهند و درحال حاضر نوسانات قیمت این بازار به اقدامات لری فینک وابسته است. پیش‌بینی می‌شود که شاخص دلار در پی اقدامات فدرال‌رزرو در ماه ژوئیه تقویت شده و بازار را بیش از پیش تضعیف کند. در این میان بیت‌کوین پتانسیل صعود به کانال ۳۵هزار دلاری را دارد. اتریوم نیز بار دیگر از ۲هزار دلار عبور خواهد کرد.
بهره و سردرگمی بازار کار
وزارت کار گزارش داده است که اقتصاد ایالات‌متحده در ماه مه به افزایش فرصت‌های شغلی ادامه داد و این امر در ماه اخیر سبب شد حقوق و دستمزد غیر‌کشاورزی در ایالات‌متحده فراتر از انتظارات تقویت شود. آمارها بیان می‌کند که ۳۳۹هزار فرصت شغلی جدید در ماه افزایش یافت که بیش از از برآورد ۱۹۰هزار نفری بود. قابل ذکر است که مه ۲۰۲۳، بیست و نهمین ماه متوالی رشد مثبت مشاغل است. البته این امر در حالی بود که نرخ بیکاری در ماه مه با رشد ۳/ ۰واحد درصدی خود به ۷/ ۳درصد افزایش یافت.
در نتیجه نرخ بیکاری در بالاترین میزان خود از اکتبر ۲۰۲۲ رسید. البته این نرخ همچنان نزدیک به پایین‌ترین میزان از سال ۱۹۶۹ است. طبق این گزارش دستمزد سالانه در این کشور حدود ۳/ ۴واحد‌درصد افزایش یافت که این رقم کمتر از انتظارات بود. از سوی دیگر استخدام نیروی کار در ماه مه حدود ۳۴۱هزار نفر در بازار کار بود که این رقم در اقتصادی که سیاست‌های انقباضی جاری است، خبر خوبی به حساب می‌آید. یافته‌ها حاکی از آن است که نشانه واقعی ضعف در گزارش، کاهش میانگین ساعات کار هفتگی به ۳/ ۳۴ از ۴/ ۳۴ بود که آنها را در پایین‌ترین سطح از زمان کووید در آوریل ۲۰۲۰ قرار داد. اما این داده‌های ضد و نقیض بازار کار آمریکا ناشی از چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت تا زمانی که اثر سیاست‌های انقباضی بر بازارها به چشم می‌خورد، مواردی همچون گزارش مشاغل ماه آوریل (افزایش فرصت‌های شغلی به همراه نرخ بیکاری بالا) به چشم می‌خورد.
نکول شرکت‌های آمریکایی
بررسی‌ها در سیستم اقتصادی ایالات‌متحده در روزهای اخیر از ۴۱مورد نکول شرکت‌های این کشور در نیمه اول سال ۲۰۲۳ حکایت دارد. این امر این سیگنال منفی را به مدیران می‌دهد که احتمال افزایش نرخ‌های نکول شرکت‌ها در ماه‌های آتی افزایش خواهد یافت. آمارها نشان می‌دهد که نرخ نکول در ماه مه روند صعودی را طی کرده است و تاکید می‌کند که در آینده‌ای نه‌چندان دور نهادهای اقتصادی با افزایش بهره برای جلوگیری از نکول دست‌وپنجه نرم می‌کنند که این موضوع چشم‌انداز اقتصادی را نامطمئن جلوه می‌دهد.
نکول در نیمه اول سال ۲۰۲۳ نسبت به سال گذشته حدود دوبرابر افزایش یافته است؛ اما جرمی پاول همچنان بر سر افزایش بهره برای مهار تورم تا اواخر سال ۲۰۲۳ پافشاری می‌کند. در این میان برخی از افراد صاحب‌نظر در این حوزه اعلام کردند که نرخ بهره بالا، بزرگ‌ترین عامل نگرانی مدیران شرکتی به شمار می‌رود؛ زیرا شرکت‌هایی که به نقدینگی بیشتری نیاز دارند یا آنهایی که از قبل دارای بدهی‌های سنگین هستند و نیاز به تامین مالی مجدد دارند، با هزینه بالای بدهی جدید مواجه می‌شوند. این امر موجب می‌شود تا آنها بدهی را با بدهی پرداخت کنند یا شروع به بازخرید بدهی‌های خود کنند. طبق گزارش منتشرشده از سوی اس‌اندپی گلوبال، یک شرکت سهامی عام که با هدف تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی در حال فعالیت است، اعلام کرد پرونده‌های ورشکستگی در ایالات‌متحده تا ۲۲ ژوئن به ۳۲۴فقره رسیده است. این درحالی است که مجموع پرونده‌های ورشکستگی در طول سال ۲۰۲۲ رقمی معادل ۳۷۴فقره را به ثبت رسانده بود.
سیگنال رکود در ۲۰۲۴
در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، بازدهی اوراق قرضه خزانه‌داری کوتاه‌مدت بر اثر سیگنال‌های تمدید سیاست‌های انقباضی در ماه‌های آتی، رشد بیشتری را نسبت به بازدهی بلندمدت به ثبت رسانده است.
در سازوکار اقتصادی با تمدید سیاست‌های پولی انقباضی از سوی فدرال‌رزرو، بازدهی اوراق خزانه‌داری در کوتاه‌مدت و بلندمدت افزایش می‌یابد؛ زیرا با صعود بهره، دلار جهانی تقویت شده و در مدت کوتاه افزایش می‌یابد. از این‌رو بازارهای جهانی که برخلاف این شاخص در حرکت هستند، به سوی مسیر نزولی هدایت شده و محبوبیت خود را در میان سرمایه‌گذاران از دست می‌دهند. قابل ذکر است که روند صعودی بازده اوراق زمانی حاصل می‌شود که دارایی‌های ریسکی در مسیر نزولی قرار گرفته باشند و برعکس. به هنگام مواجهه با این واقعه، باید در انتظار وقوع رکود در ۱۲ماه آینده باشیم. البته این امر در گزارش‌های اقتصادی سایر بخش‌ها نیز صادق است و اقتصاددانان با استناد بر آمارهای منتشرشده در بخش‌های مختلف اقتصادی معتقدند که ایالات‌متحده سال ۲۰۲۳ را بدون وقوع رکود پشت سر خواهد گذاشت. اما اثرات وقایع اقتصادی پیش‌آمده در این سال، در نیمه نخست ۲۰۲۴ خود را آشکار می‌سازد.
