چین «میلیمتری» به جنگ در اوکراین نزدیک میشود
کرولی، نویسنده این گزارش، دست به مقایسه تاریخی زده است. او مینویسد در کنفرانس امنیتی مونیخ در سالهای گذشته تمرکز بر این موارد بود: افزایش هزینههای نظامی، تقویت بازدارندگی و تقویت قدرت تمرکز. بهعنوانمثال، ینس استولتنبرگ، دبیرکل سابق ناتو، در سال ۲۰۱۸ خاطرنشان کرد که متحدان در حال افزایشدادن هزینههای نظامی خود هستند. وی تصریح کرد: «در حالی که در سال ۲۰۱۴ تنها سهمتحد به آستانه اختصاص ۲درصدی هزینههای نظامی (از GDP خود) رسیده بودند، در سال ۲۰۱۸ این رقم به هشتمتحد رسید.» استولتنبرگ همچنین بهوضوح حمایت ناتو از بازدارندگی هستهای را مورد تایید قرار داد و تاکید کرد: «هدف همانا جهانی بدون سلاحهای هستهای است، اما تا زمانی که این سلاحها وجود دارند، ناتو یک اتحاد هستهای باقی خواهد ماند.» اما اینکه آیا به شکل واقعی بتوان جهانی عاری از سلاح هستهای را تصور کرد، خیالی شیرین و سخت غیرقابلباور است.
در سال ۲۰۱۸ هم مساله اوکراین همچون سال ۲۰۲۳ یکی از دستورکارهای مهم بود. در آن سال، لاوروف از درگیریهای اوکراین با عنوان «درگیری درون اوکراینی» یاد کرد. پترو پوروشنکو، رئیسجمهور وقت اوکراین، هم در سال ۲۰۱۸ در بیانیهای احساسی از رهبران غربی خواست تا به حمایت خود از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین ادامه دهند. نکته این است که زمانی که او صحبت میکرد، تعداد کمی از رهبران غربی در اتاق حضور داشتند. پوروشنکو خواستار تداوم تحریمها علیه روسیه شد و افزود: «مماشات با متجاوز تنها تجاوز بیشتری به همراه دارد.» در نهایت، مماشات با روسیه باعث حمله تمامعیار این کشور به اوکراین در سال ۲۰۲۲ شد که با گذشت یکسال هنوز تبعات این جنگ ادامه دارد، بهگونهای که امسال از هیات روسی برای حضور در کنفرانس امنیتی مونیخ دعوت نشد. در سالجاری، اوکراین نقطه کانونی مباحث بود و در کنار آن «امنیت اروپا» هم مسالهای بود که بهشدت در مورد آن اظهارنظر شد.
اما کنفرانس سالجاری -در کنار موضوعات قابلبحث فراوان- دو محور مهم داشت و تمام تمرکزها بر آنها بود؛ مساله اوکراین و پرواز بالونهای جاسوسی چین بر فراز آمریکا و به دنبال آن، تنش میان آمریکا و چین. در کنفرانس سالجاری معاون رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد کشورش تا جایی که بتواند از اوکراین حمایت خواهد کرد. این سخنان در حالی مطرح شد که سال دیگر انتخابات ریاستجمهوری آمریکا برگزار میشود و نگرانیها از ادامه یافتن یا نیافتن کمکهای آمریکا به اوکراین -در صورت تغییر دولت بایدن- وجود دارد. بااینحال، کامالا هریس، معاون رئیسجمهور آمریکا، افزود: «امروز، یکسال پس از جنگ ما در این موارد اطمینان داریم: کییف در حال مقاومت است؛ روسیه تضعیف شده و ائتلاف فراآتلانتیک قویتر از هر زمان دیگری است.»
اما یکی از مسائلی که در کنفرانس امنیتی مونیخ در سالجاری بسیار جلبتوجه کرد، منازعه میان وزرای خارجه آمریکا و چین بود. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، بهصراحت گفت که «ایالاتمتحده هیچ نقض حاکمیتی را تحمل نخواهد کرد.» خطاب او به همتای چینیاش بود که مبادا از این به بعد بالونی جاسوسی بر فراز خاک آمریکا فرستاده شود. وزیر خارجه آمریکا رویکردی «تقابلی» با همتای چینی خود داشت و به او هشدار داد که اتفاقاتی از قبیل بالون «دیگر هرگز نباید تکرار شود.» او همچنین نسبت به «تدارک و تامین مادی» روسیه در جنگ با اوکراین به همتای چینی خود هشدار داد. آنتونی بلینکن میگوید دولت بایدن معتقد است پکن در آستانه عبور از «خط قرمز» است. بلینکن در این کنفرانس به همتای چینی خود گفت که واشنگتن معتقد است چین «در حال بررسی ارائه حمایتهای مرگبار از روسیه در تلاشهای جنگی این کشور در اوکراین است.»
بلینکن گفت که این کمک شامل تسلیحات و مهمات خواهد بود، اما جزئیات بیشتری ارائه نکرد. در ماه ژانویه، ایالاتمتحده یک شرکت چینی را به دلیل دادن تصاویر ماهوارهای به گروه واگنر، شبهنظامیان روسی همسو با کرملین که در اوکراین میجنگند و در آفریقا و خاورمیانه فعال هستند، تحریم کرد. مقامات آمریکایی گفتند این کشور همچنین چند شرکت چینی دیگر را به دلیل نقض کنترل صادرات علیه روسیه جریمه کرده است. به نظر میرسد رسانههای دولتی چین هم روایت خود از این دیدار را بهگونهای بیان میکنند که گویی «تبادلی تندوتیز» میان «یی» و «بلینکن» درگرفته است. به نظر میرسد چینیها برای اینکه پا پس نکشند، توپ را به زمین آمریکاییها انداختهاند و در مورد سرنگونی بالون چینی میگویند این وظیفه آمریکاست که «خسارت ناشی از استفاده بیمورد از زور را جبران کند.»
بااینحال، پس از ماجرای بالون، سفر بلینکن به چین لغو شد. در سالهای اخیر، روابط آمریکا و چین به پایینترین حد از دوران نیکسون به اینسو رسیده است. بایدن روابط کشورش با چین را «رقابت سخت» و نه «درگیری» میداند؛ اما بسیاری در کنفرانس امنیتی مونیخ نگران بودند که پس از ماجرای بالون تنشها میان پکن-واشنگتن بهقدری بالا گیرد که دو طرف نتوانند به تنشزدایی بپردازند.
بااینحال، وانگ یی، وزیر خارجه چین، اظهارات آمریکا در مورد بالون جاسوسی چینی را «مضحک و هیستریک» خواند و با لحنی طلبکارانه اعلام کرد که سرنگونی بالون «برای منحرف کردن توجه داخلی مردم آمریکا از مشکلاتشان بود.» اگرچه مقامهای آمریکایی بر این باورند که این بالون «آشکارا برای رصد و انجام فعالیتهای جاسوسی» بود و در پنجقاره جهان مشاهده شده است؛ اما وزیر خارجه چین در سخنانی اعلام کرد که کشورش مایل به «همزیستی مسالمتآمیز» با جهان است. این مقام چینی با وجود تنش با آمریکا، یک پیام هم به متحد روس خود داشت. یی افزود که «جنگهای هستهای نباید رخ دهد.» این سیگنالی به مسکو بود دال بر اینکه چین استفاده از تسلیحات هستهای در اوکراین را تحمل نخواهد کرد. این مقام چینی افزود: «تمام کشورها باید بهصورت مشترک از استفاده از تسلیحات شیمیایی، بیولوژیک و هستهای اجتناب کنند.» در نهایت، گزارشگر نیویورکتایمز بر این باور است که آمریکاییها معتقدند چین «بهصورت میلیمتری» به جنگ در اوکراین نزدیک میشود.