می‌توان از رکود سود برد؟
در گزارش بانک ولز فارگو آمده است، در سه‌ماه چهارم سال پیش سود این بانک ۵۰درصد کاهش یافته و به حدود ۳میلیارد دلار رسیده است. افزایش نرخ‌های بهره به رشد نرخ سود وام مسکن منجر شده و از تقاضا کاسته است. اما گزارش بانک جی‌پی‌مورگان که بزرگ‌ترین بانک آمریکا از لحاظ دارایی است مثبت بود. البته در آن گزارش هشدارهایی درباره رخ‌دادن رکود و ناتوانی وام‌گیرندگان در بازپس‌دادن بدهی خود مطرح شده است.
از دید تحلیلگران این بانک، در سه‌ماه چهارم سال‌جاری میلادی رکودی ملایم در اقتصاد رخ خواهد داد و نرخ بیکاری ممکن است تا نزدیکی ۵درصد افزایش یابد. تحلیلگران بانک مریل‌لینچ نیز معتقدند در سال‌جاری اقتصاد آمریکا دچار رکود خواهد شد. دیدگاه تحلیلگران درباره وضعیت اقتصاد اروپا منفی‌تر است؛ زیرا این قاره با بحران انرژی روبه‌رو بوده و این بحران سال‌جاری ادامه پیدا خواهد کرد. برخی معتقدند اقتصاد انگلستان هم‌اکنون در رکود به‌سر می‌برد و در اتحادیه اروپا به‌زودی نشانه‌های رکود نمایان خواهد شد. البته سرمایه‌گذاران درباره وضعیت اقتصاد و بورس‌ها در پایان سال‌جاری خوش‌بین هستند، به همین دلیل شاهد رشد نسبی شاخص‌های مالی هستیم.
واقعیت این است که در سال‌جاری احتمال رخ‌دادن رکود در اقتصاد همواره در ذهن سرمایه‌گذاران، شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان خواهد بود و شرکت‌ها از پیش برنامه‌هایی برای کاستن از هزینهها تدوین کردهاند. سال گذشته میزان بالای نقدینگی در اقتصاد و اختلال‌ها در زنجیره‌های تامین به افزایش نرخ تورم منجر شد، به‌طوری که در ماه ژوئن نرخ تورم ۱/ ۹درصد یعنی بالاترین میزان در چهاردهه اخیر بود. واکنش بانک‌مرکزی به این تحول، بالا بردن نرخ‌های بهره بوده است. سرعت افزایش نرخ‌ها در چند دهه اخیر بی‌‌‌سابقه است. نتیجه طبیعی افزایش نرخ‌های بهره، ضعف اقتصاد و احتمالا رکود است. میزان احتمال رکود و پیش‌بینی‌هایی که درباره مدت و شدت آن مطرح می‌شود بسیار مهم است؛ زیرا تغییر وضعیت اقتصاد بر تمامی بازیگران آن و بازارها اثر می‌گذارد. رشد شاخص‌های مالی و قیمت برخی مواد خام سبب شده است تا پرسش‌هایی درباره آینده در ذهن سرمایه‌گذاران مطرح شود. مهم‌ترین سوال این است که وضعیت بازارها در سال‌جاری چگونه خواهد بود.
جهان در حال نزدیک‌شدن به یک دوره رکود است؛ زیرا در اکثر اقتصادهای بزرگ یعنی آمریکا، اروپا و چین فعالیت‌های اقتصادی کاهش یافته است. رئیس صندوق بین‌المللی پول چندی پیش گفت که یک‌سوم اقتصاد جهان سال‌جاری میلادی دچار رکود میشوند. نرخ تورم با آنکه کاهش یافته اما هنوز بسیار بالاست و عوامل رشد سریع قیمت‌ها از جمله جنگ اوکراین و اختلال در زنجیره‌های تامین از میان نرفته‌اند. نرخ بالای تورم از قدرت خرید مصرف‌کنندگان کاسته و اکثر شرکت‌ها با دورانی سخت مواجه هستند. سود آنها به دلیل افزایش هزینهها و ضعف تقاضای مصرف‌کنندگان کاهش می‌یابد. در اقتصادی مصرف‌محور نظیر آمریکا که مصرف بخش اعظم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، قدرت خرید خانواده‌ها وضعیت کلی اقتصاد را تعیین می‌کند.
شرکت‌ها، هم شاهد افزایش هزینه استقراض هستند و هم کاهش تقاضای مصرف‌کنندگان و رشد هزینهها. به این ترتیب آنها از سه‌جهت تحت فشار قرار دارند و در ماههای آینده اگر ضعف در اقتصاد بیشتر شود وضعیت شرکت‌ها بدتر خواهد شد. تصمیم‌هایی که اکنون اتخاذ می‌شود سرنوشت شرکت‌ها را در آینده تعیین خواهد کرد. عملکرد بورس آمریکا و برخی اقتصادهای بزرگ دیگر در هفته‌‌‌های اخیر مثبت بوده و سوال مهم این است که آیا این روند رشد ادامه پیدا خواهد کرد؟ نکته مهم این است که درباره ضعف شاخص‌های اقتصادی در ماههای آینده تردیدی وجود ندارد؛ زیرا نرخ‌های بهره همچنان افزایش یافته و برای مدتی بالا باقی می‌ماند.
اما شرکت‌ها برای عبور از دوره ضعف و رکود در اقتصاد میتوانند اقداماتی انجام دهند. نخستین اقدام، درک تحولی است که در حال رخ‌دادن است. بزرگ‌ترین چالش پیش‌روی شرکت‌ها تشخیص حوزه سرمایه‌گذاری است. آنها قبل از تدوین استراتژی باید تحقیقات کافی برای درک تحولات در بازار انجام دهند. به عبارت دیگر باید نیازهای مشتری شناخته شود و برای تامین آن نیاز، سرمایه‌گذاری صورت گیرد. اگر تغییرات را نشناسیم کالاها و خدماتی تولید خواهیم کرد که مشتری ندارند. رکود اثرات متفاوتی بر شرکت‌های مختلف دارد و همه رکودها مثل هم نیستند. مانند همه‌گیری کرونا، برخی حوزه‌ها در دوره رکود رشد می‌کنند و دیگر حوزه‌ها دچار مشکل میشوند. درک رفتار مشتری بسیار مهم است. تحقیقات به ما نشان می‌دهد که چالش‌‌‌ها، فرصت‌‌‌ها و رویکردهای جدید چه هستند.
دومین موضوع، داشتن نگاه بلندمدت و نوآوری است. معمولا در دوران رکود شرکت‌ها از هزینه کردن برای تبلیغ نام تجاری و کالاهای خود می‌کاهند، در حالی که تحقیقات ۱۰۰سال اخیر نشان می‌دهد شرکت‌هایی که در دوره رکود در بازاریابی سرمایه‌گذاری می‌کنند پس از رکود عملکرد بسیار بهتری نسبت به دیگر شرکت‌ها خواهند داشت. تداوم تبلیغ در حالی که دیگر شرکت‌ها تبلیغ را متوقف کردهاند، عملی بسیار سودمند در بلندمدت است و مشتری‌های زیادی برای کسب‌وکار جلب می‌کند؛ اما اکثر شرکت‌ها مجبورند از هزینههای خود بکاهند. مطالعه روی ۴۷۰۰ شرکت در یک‌دهه گذشته نشان می‌دهد، موفق‌ترین شرکت‌ها آنهایی هستند که در دوره رکود بر کارآیی عملیاتی تمرکز کردهاند و به سرمایه‌گذاری در بازاریابی، تحقیق و توسعه و دارایی‌های جدید ادامه می‌دهند.
بهتر است برای شروع به بازبینی زنجیره‌های عرضه، فرآیندهای داخلی و تخصیص منابع اقدام کنید. به‌عنوان مثال، یک شرکت بزرگ می‌‌‌تواند صرفا با برگزار نکردن جلسات غیرضروری سالانه ۱۰۰میلیون دلار در هزینههای خود صرفه‌جویی کند. بهره‌گیری از هوش مصنوعی و اتوماسیون نیز به صرفه‌جویی در وقت و هزینهها منجر می‌شود. دشواری‌ها سبب پدید آمدن فرصتهای جدید می‌شود.
در رکود قبلی، شرکت‌هایی نظیر اوبر رشد چشمگیر داشتند. رکودهای اقتصادی میتوانند فرصتهای عالی برای تولید محصولات، ایجاد بازارها و مدل‌های تجاری جدید باشند. در دوران‌‌‌های ضعف یا رکود اقتصادی، آن دسته از شرکت‌ها که از فرصتهای پدید آمده استفاده نمی‌کنند، تغییرات را درک نمی‌کنند و تغییری در روش‌های خود نمی‌دهند دچار مشکلات بزرگی میشوند. رکودی که احتمالا طی سال‌جاری میلادی در اقتصادهای مختلف رخ می‌دهد نیز فرصت بسیار خوبی برای شرکت‌های آماده تغییر به وجود خواهد آورد.
