نگرانی‌های فعالان عرصه کسب‌وکار

عکس: آکو سالمی

هشدار فعالان اقتصادی به تبعات تعطیلی پیش روی تهران

رییس کمیسیون صادرات اتاق ایران: تعطیلی تهران معادل تعطیلی کسب‌و‌کار ایران است گروه بازرگانی - آن طور که فعالان اقتصادی می‌گویند؛ آمار اشتغالی که از سوی دولت اعلام می‌شود تا حدی با واقعیت اختلاف دارد؛ چنانچه مسوولان از افزایش ۴ برابری ایجاد شغل در سال ۹۰ خبر داده‌اند، اما آن چیزی که در واقعیت اتفاق افتاده، خلاف این است. در این شرایط، برخی فعالان اقتصادی هم معتقدند که دولت به جای اینکه به دنبال ایجاد کار برای جوانان و افزایش اشتغال برای آنها باشد، گاه و بیگاه به اعلام تعطیلی دست می‌زند و این در شرایطی است که این تعطیلی‌های پی‌در‌پی به ویژه در تهران، بیش از پیش به اشتغال و محیط کسب‌و‌کار آسیب می‌زند.

اشاره اعضای بخش خصوصی به تعطیلی پیش روی پنج روزه تهران برای اجلاس سران عدم تعهد است که برخی مخالفت‌ها از سوی فعالان اقتصادی را در پی داشته و از این رو، همزمان با اعلام این تعطیلی، فعالان اقتصادی آسیب‌های ناشی از تعطیلی چند روزه تهران را مورد بررسی قرار دادند و تاکید کردند که طولانی شدن مدت تعطیلی‌ها در تهران، به کسب‌و‌کار در ایران آسیب می‌زند.

آن طور که مسوولان اعلام کرده‌اند، قرار است از ۷ تا ۱۱ شهریور ماه، تهران به حالت تعطیلی درآید، اما گویا این تعطیلی‌ها، نگرانی فعالان اقتصادی را تشدید کرده و آنها با تشکیل نشستی در کمیسیون فضای کسب‌و‌کار، کارآفرینی و مقررات اتاق تهران، خواستار توجه بیشتر دولت به تبعات این تعطیلی‌های طولانی شدند.

بر این اساس، اعضای کمیسیون فضای کسب‌و‌کار، کارآفرینی و مقررات با بررسی ارتباط وضعیت کنونی اشتغال در ایران و تعطیلی‌های پیش روی تهران که به نوعی به تعطیلی موقت کسب‌و‌کار در ایران می‌انجامد، نسبت به تبعات این تعطیلی‌ها و آنچه بر سر اشتغال کشور آمده و خواهد آمد، هشدار می‌دهند.

نگرانی از آمار اشتغال

در این باره، احمد پورفلاح می‌گوید: برابر آمار منتشره از سوی مرکز آمار تعداد مشاغل ایجاد شده در سال ۸۸ فقط ۳۵۸ هزار نفر بوده است و حالا باید پرسید چه حجمی از کار انجام شده و چه مقدار سرمایه‌گذاری شده که در سال ۱۳۹۰ این رقم به یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسیده است؟ این یعنی ۴۰۰ درصد افزایش که اختلاف معناداری در این آمار مشاهده می‌شود و باید بر روی این‌گونه آمارها کارشناسی مجدد شود.

رییس کمیسیون فضای کسب‌و‌کار، کارآفرینی و مقررات اتاق تهران با بیان اینکه صدهزار نفر نیروی کار تا پایان سال ۹۰ کار خود را از دست داده‌اند و حدود ۴۰۰ هزار نفر نیز در سال وارد بازار کار می‌شوند و باید کاری برای آنها مهیا باشد، این روند را نگران‌کننده دانست و بیکاری ۳۰ درصدی جوانان شهری و ۴۲ درصدی دختران را مصداق‌هایی دانست که نشان می‌دهد وضعیت ایجاد اشتغال در کشور خوب نیست و این موضوع تا آنجا گسترش پیدا کرده که امروز بحث سودآوری واحدهای تولیدی را به حاشیه برده و واحدها قدرت و انرژی خود را تنها در جهت روی پا ماندن واحد و حفظ اشتغال موجود صرف می‌کنند.

پورفلاح که رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران نیز است، بر این اساس، آمار اشتغال کشور را نگران‌کننده خواند و تصریح کرد که تعطیلی‌های گاه و بی‌گاه و بی برنامه نیز به مشکلات اشتغال در کشور دامن می‌زند.

اقدام دولت در مورد تعطیلی‌ها

آن‌طور که اسدا... عسگر اولادی هم می‌گوید: اگر تهران تعطیل شود، کشور تعطیل می‌شود و در صورت تعطیل کردن طولانی تهران به دلیل حضور سران کشورهای غیرمتعهد، صدمات جبران‌ناپذیری به کسب‌و‌کار وارد خواهد شد.

این فعال اقتصادی باسابقه و رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران معتقد است: اگر سران می‌خواهند بیایند ایران، قدمشان به روی چشم، ولی راهکار درست این است که فقط در مناطق رفت و آمد آنها محدودیت تردد ایجاد کنیم و امنیت آن مناطق و هتل‌های محل اقامت آنها را بالا ببریم و بقیه شهر از جمله ادارات، بانک‌ها، سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی را به تعطیلی نکشانیم.

به گفته عسگراولادی، در لندن با وجود برگزاری المپیک هیچ روزی را تعطیل اعلام نکرده‌اند؛ ضمن اینکه بر اساس ماده ۲۶ قانون بهبود محیط کسب‌و‌کار، دولت حق اعلام تعطیلات رسمی تحت چنین شرایطی را ندارد و کمیسیون کسب‌و‌کار اتاق تهران قویا خواستار تجدید نظر در مورد تعطیلی پیش روی تهران است.

این عضو کمیسیون فضای کسب‌و‌کار، کارآفرینی و مقررات اتاق تهران در ادامه فضای کسب‌و‌کار کشور را دچار ریزگردهای بسیاری دانست و در خصوص وضعیت اشتغال کشور گفت: آمارها نشان دهد که هر سال یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر به مرز ۲۰ سالگی وارد می‌شوند و بر اساس جمعیت ۷۵ میلیون نفری فعلی کشور حدود ۳۹ میلیون نفر، زیر سن ۳۰ سال داریم و اگر از این آمار، افراد زیر ۱۵ سال را کم کنیم، در هر سال حداقل یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر وارد سن کار می‌شوند و به شغل نیاز دارند؛ اما تاکنون برای بیش از ۶۰۰ یا ۷۰۰ هزار نفر نتوانستیم شغل ایجاد کنیم که این ضعف بزرگی است و دولتمردان باید به فکر اشتغال باشند.

عسگراولادی همچنین دخالت بی حد و حصر تعزیرات در امور صنایع را نیز مورد انتقاد قرار داد و گفت: این درست نیست که با صنایع به صورت تعزیراتی برخورد شود و مدام مدیران صنایع را درگیر حاشیه و پاسخگویی کنند.

توجه به ارکان اقتصاد مقاومتی

رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران در عین حال با اشاره به ارکان اقتصاد مقاومتی در شرایط کنونی اقتصاد و اشتغال کشور، تاکید کرد که صرفه‌جویی و درست مصرف کردن مهم‌ترین رکن اقتصاد مقاومتی است.

به اعتقاد عسگراولادی، مهم‌ترین رکن اقتصاد مقاومتی این است که در چنین شرایطی، نیازهای خارجی تا حد ممکن کم شود و تا جایی که ممکن است، نیازهای کشور در داخل تامین شود. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران تصریح کرد: این موضوع ما را ملزم می‌کند که به واحدهای تولیدی داخل برای افزایش تولید، کمک و در کالاهای مصرفی صرفه‌جویی کنیم.

رییس اتاق ایران و چین همچنین با تاکید بر اینکه اقتصاد مقاومتی به تبلیغات و فرهنگ سازی نیازمند است، گفت: ‌حوزه و دانشگاه باید تلاش کنند تا مصرف گرایی در کشور محدود شود تا در نتیجه آن، کالای خارجی کمتری به کشور وارد شود. از سوی دیگر، شاهرخ ظهیری هم درخصوص ارکان اقتصاد مقاومتی و ارتباط آن با وضعیت کنونی اقتصاد ایران، از آنهایی که اقتصاد مقاومتی را در معنای قطع ارتباط اقتصادی با دیگران تفسیر می‌کنند، انتقاد کرد و گفت: شرایط اقتصاد مقاومتی به معنی قطع ارتباط با دیگر کشورها نیست. این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه کشور ما ۳۰ سال است در مقابل تحریم‌ها مقاومت می‌کند، گفت: به نظر من کشور در تمام این مدت شرایط اقتصاد مقاومتی را تجربه کرده و در عین حال پیشرفت داشته است؛ از این رو، نمی‌توان به خاطر مقاومت، روابط تجاری با دیگر کشورها را قطع کرد، بلکه باید این روابط را به گونه‌ای هدایت کرد که منافع کشور به درستی تامین شود. او ادامه داد:‌ حتی کشوری مانند آمریکا امروز نیز به اقتصاد کشور چین و ژاپن وابسته است و نمی تواند ارتباطش را با آنها حذف کند؛ بنابراین اقتصاد مقاومتی به معنی حذف ارتباط با دیگران نیست. وی یکی از الزامات اقتصاد مقاومتی را تلاش برای خودکفایی تولید محصولات کشاورزی اعلام و خاطرنشان کرد: ‌حتی در شرایط خشکسالی نیز می‌توان محصولاتی کشت کرد که نسبت به کمبود آب مقاوم هستند؛ بنابراین می‌توان در هر شرایطی اقتصاد را طوری اداره کرد که کمترین لطمه به کشور را به همراه داشته باشد.

نیاز به سرمایه‌گذاری ۲۶ درصد تولید ناخالص داخلی

جمشید عدالتیان، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز در توضیح تفاوت‌های معنایی «محیط کسب‌و‌کار» و «فضای کسب‌و‌کار» گفت: سنجش‌ها و رتبه بندی‌ها بیشتر بر اساس محیط کسب‌و‌کار انجام می‌شود و به عنوان مثال نروژ و سنگاپور بالاترین رتبه محیط کسب‌و‌کار را دارند؛ اما فضای کسب‌و‌کار در نروژ رکودی است و باید به این تفاوت‌های معنایی توجه شود.

این فعال اقتصادی افزود: برای ایجاد هر شغل به طور متوسط در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و خدمات باید ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری شود و طبق آمارهای اقتصادی، ۲۶ درصد تولید ناخالص داخلی کشور باید مجددا سرمایه‌گذاری شود تا ایجاد رشد اقتصادی مطلوب کند و اگر میزان سرمایه‌گذاری انجام شده را با ۲۶ درصد تولید ناخالص داخلی مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که چنین سرمایه‌گذاری انجام نشده است.

به گفته این فعال اقتصادی، از سوی دیگر، آمار رشد اقتصادی ایران هم توسط بانک جهانی ۲/۱ درصد اعلام شده و ما مانند منطقه یورو رشد منفی نداشتیم اما در کشور ما به خاطر رشد جمعیت و دیگر مسائل، اگر زیر ۳ یا ۴ درصد رشد اقتصادی داشته باشیم، یعنی عملا در جای خود ایستاده‌ایم.

خروج ۱۴۰ میلیارد دلار سرمایه

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران همچنین بزرگ‌ترین مشکل تعیین دقیق نرخ ارز را خروج سرمایه از کشور دانست و گفت: بر اساس آمار رسمی بانک جهانی، در سی سال اخیر ۱۴۰ میلیارد دلار خروج سرمایه از ایران داشته‌ایم و آمار و برآوردی از تقاضای موثر و واقعی ارز در ایران وجود ندارد. وی در همین خصوص، به شرکت‌های ایرانی که در ترکیه به ثبت رسیده‌اند، اشاره کرد و گفت: بسیاری از شرکت‌های خارجی که در ترکیه به ثبت رسیده‌اند، ماهیت ایرانی دارند و باید راهکارهایی در پیش گرفته شود تا از خروج سرمایه از ایران جلوگیری شود.

مشکلات مالیات بر ارزش افزوده

از سوی دیگر، محمدرضا نجفی منش، دیگر عضو کمیسیون کسب‌و‌کار و فضای کارآفرینی اتاق تهران نیز در مورد وصول مالیات بر ارزش افزوده، در خواست کرد که این مالیات پس از وصول فاکتورهای فروش صورت گیرد؛ چرا که اکنون در مورد بسیاری از فاکتورهای فروش، قبل از اینکه وجه فاکتور وصول شود، باید مالیات بر ارزش افزوده آن پرداخت شود. وی اگرچه مالیات بر ارزش افزوده را سازنده دانست، اما در خصوص نحوه اجرای آن خواستار مکاتبه با کمیسیون اقتصادی مجلس جهت اصلاح قانون شد.

تهیه گزارش از واحدهای تعطیل شده

اما جمع بندی نشست کمیسیون کسب‌و‌کار، کارآفرینی و مقررات اتاق بازرگانی تهران این بود که گزارشی از مشکلات واحدهای صنعتی تهیه شود؛ مبنی بر اینکه در سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی، واحدهای صنعتی و فعالان اقتصادی در خصوص استاندارد، طرح شبنم، ایران کد، گمرک‌ و غیره با چه مشکلاتی درگیر شده‌اند و همچنین در این گزارش، آمار تعطیلی واحدهای تولیدی ارائه شود تا مشروح این گزارش به مجلس، رسانه‌ها و مقام معظم رهبری انعکاس یابد.

در همین خصوص مقرر شد برای پیگیری و استخراج تعداد واحدهای تولیدی تعطیل شده و نیروهای بیکار شده آنها مکاتبه‌هایی با تشکل‌ها و فعالان اقتصادی عضو اتاق بازرگانی صورت گیرد و واحدها نیز با ذکر مشخصات، علت تعطیلی در سال ۹۰ و ۴ ماه سال ۹۱ را اعلام کنند و آمارهای واقعی استخراج شود تا روند و آهنگ گسترش این اتفاق توسط کمیسیون کسب‌و‌کار اتاق تهران پیگیری شود.