هپاتیت؛ راه‌های انتقال، پیشگیری و درمان

پژمان بختیاری‌نیا /معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز هپاتیت‌های ویروسی B و C از جمله بیماری‌های عفونی هستند که به‌صورت مزمن و حاد وجود دارند و می‌توانند منجر به سیروز کبد، سرطان کبد و مرگ شوند؛ این دو ویروس برای مدت‌های طولانی به‌عنوان قاتل خاموش مطرح می‌شدند، زیرا بسیاری از بیماران مبتلا به هپاتیت بدون علامت هستند.

هپاتیت‌های ویروسی B و C، عفونت‌های ویروسی هستند که کبد را  مورد حمله قرار می‌دهند و می‌توانند موجب التهاب سلول‌های کبدی و آسیب به کبد شوند و در درجه‌های مختلف، کبد را ضعیف کنند و از انجام‌ دادن عملکردها و وظایفش بازدارند. روند مرگ‌ و میر ناشی از هپاتیت بر خلاف سه بیماری مهم HIV، سل و مالاریا، در ۱۵ سال گذشته رشد صعودی داشته است و با توجه به این وضعیت، سازمان بهداشت جهانی هپاتیت‌های ویروسی را یک مساله بهداشتی جهانی اعلام و ۲۸ جولای را روز جهانی هپاتیت نام‌گذاری کرده و حذف هپاتیت‌های ویروسی، به‌عنوان یک تهدید بزرگ سلامت عمومی را تا سال ۲۰۳۰  اعلام کرده است. برنامه جهانی حذف هپاتیت تا سال ۲۰۳۰ بر سه محور انجام واکسیناسیون، تشویق مردم و تمهید امکانات برای انجام آزمایش و دسترسی بیماران برای درمان مناسب طراحی است. حذف هپاتیت‌های B و C به‌عنوان یک تهدید برای سلامت عمومی تا سال ۱۴۰۸ (۲۰۳۰ میلادی) همگام با برنامه سازمان جهانی بهداشت، در برنامه ملی ایران قرار گرفته است.

واکسیناسیون هپاتیت B فرصت خوبی برای پیشگیری از این بیماری فراهم کرده است؛ این بیماری به ‌وسیله واکسن ایمن با اثربخشی ۹۵ درصدی که در حال حاضر قابل‌‌دستیابی است، قابل‌‌پیشگیری است، اما هپاتیت C به وسیله واکسن قابل‌پیشگیری نیست با این حال با مصرف دارو، بیش از ۹۵درصد مبتلایان به هپاتیت C می‌توانند در سه تا شش ماه به‌صورت کامل درمان شوند. هپاتیت‌های ویروسی B و C از جمله بیماری‌های عفونی هستند که به‌صورت مزمن و حاد وجود دارند و می‌توانند منجر به سیروز کبد، سرطان کبد و مرگ شوند؛ این دو ویروس برای مدت‌های طولانی به عنوان قاتل خاموش مطرح می‌شدند زیرا بسیاری از بیماران مبتلا به هپاتیت بدون علامت هستند. خستگی مفرط، تب، زردی، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ و احساس ناراحتی در شکم علائم عمومی هپاتیت هستند.

تماس با خون آلوده، خالکوبی، تاتو، تماس شغلی یا غیر شغلی با سرنگ آلوده، تیغ ریش‌تراشی، قیچی و مسواک آلوده، تماس جنسی محافظت‌نشده و انتقال از مادر به فرزند از راه‌های انتقال هپاتیت هستند اما این بیماری از طریق عطسه، سرفه، دست دادن، شنا کردن، ظروف مشترک، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی منتقل نمی‌شود. اگر فردی از گروه‌های پرخطر مانند افراد دارای سابقه اعتیاد تزریقی، زندانیان یا آرایشگران و پرسنل درمانی در معرض خطر هپاتیت باشد، می‌تواند با انجام آزمایش از وضعیت سلامت خود مطلع و با مراجعه به مرکز مشاوره هپاتیت از مشاوره رایگان بهرمند شود. افزایش آگاهی، واکسیناسیون و رعایت شیوه زندگی سالم از مهم‌ترین عوامل پیشگیری‌کننده و کنترل‌کننده هپاتیت در جامعه هستند.