مهارت ارزیابی صحیح از خود در هوش هیجانی چه مهارتی است؟

میترا فتحی
مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی
info@MitraFathi.com

داشتن ارزیابی صحیح از خود یک نوع مهارت است و این مهارت مربوط به بخش خودآگاهی هوش هیجانی افراد است. این مهارت پیش نیاز رسیدن به اعتماد به نفس سالم است. برای اینکه هوش هیجانی بالایی داشته باشیم نیاز است که در این مهارت مسلط شویم. مهارت ارزیابی صحیح خود یعنی اینکه ما خود واقعی‌مان را خوب بشناسیم و آگاهی‌ای درونی نسبت به نقاط قوت، نقاط ضعف و محدودیت‌هایمان داشته باشیم. آنها را بپذیریم و سعی کنیم که به بهترین شکل ممکن از آنها در جهت رشد خود استفاده کنیم. زمانی که به این مهارت مسلط شویم رهاتر و شادتر زندگی خواهیم کرد زیرا از بسیاری از سختی‌ها که عزت نفس و اعتماد به نفس ما را تضعیف می‌کنند، دور می‌شویم. ویژگی افرادی که این مهارت را دارند، چیست؟

۱- این افراد سازنده و اندیشمند هستند. افرادی که دارای این مهارت هستند افرادی هستند اهل تفکر و اندیشه. آنها به راحتی و سریع از کنار هر چیزی رد نمی‌شوند. همین ویژگی باعث می‌شود که نسبت به تجربیات خود بی تفاوت نباشند و از تجربیات‌شان درس بگیرند.

۲- این افراد قابلیت‌ها و توانایی‌های خود را می‌شناسند. آنها در خیال زندگی نمی‌کنند. آنها خوب می‌دانند که هر شخصی یک سری توانایی‌هایی دارد و یک سری کار‌ها را نمی‌تواند انجام دهد. در حقیقت علاوه بر آگاهی بر توانایی‌ها و محدودیت‌های خود، نسبت به توانایی‌هایشان واقع بین نیز هستند.

۳- این افراد در مقابل بازخورد‌ها و دیدگاه‌های جدید پذیرا هستند. آنها در مقابل بازخورد‌هایی که دیگران به ایشان می‌دهند حالت تدافعی ندارند و پذیرا هستند. آنها دیدگاه‌های جدید را می‌شنوند، بر آن فکر می‌کنند و از پذیرش آن هراسی ندارند. وقتی از بازخورد یا نقد صحبت می‌کنیم در واقع به کلامی محترمانه که به بررسی نقاط قوت و ضعف مسائل و افراد می‌پردازد اشاره می‌کنیم و نه هر نوع توهین، سرزنش یا تحقیر که در قالب انتقاد گفته می‌شود.

۴- این افراد دائما در پی یادگیری و رشد شخصیتی خود هستند. آنها افرادی راکد نیستند. آنها افرادی پویا و تغییرپذیر هستند. این افراد دائما در حال به‌روز‌رسانی خود هستند. آنها هر روز پیگیر ارزیابی خود و ایجاد تغییری مثبت در خود هستند.

۵- این افراد از کمک گرفتن از دیگران هراسی ندارند. آنها از افرادی که ممکن است دانش، توانایی یا تجربه بیشتری داشته باشند به راحتی، بدون ترس، بدون غرور و هیچ مانع درونی‌ای کمک می‌گیرند. آنها زمانی که احساس کنند که به کمک نیاز دارند، این نیاز را ابراز می‌کنند، زمانی که نمی‌دانند به ندانستن خود اعتراف می‌کنند و کمک می‌خواهند، در حقیقت نوعی تواضع در یادگیری و تغییر را در آنها می‌توان به‌طور واضح مشاهده کرد.

۶- این افراد توانایی شناسایی نقاطی را که نیازمند تغییرند دارند. آنها به راحتی متوجه می‌شوند که مسائل چطور به تغییر نیاز دارند. در حقیقت نقاطی که نیازمند تغییر هستند را چه در خودشان و چه در فضای اطرافشان به‌راحتی شناسایی کرده و برای تغییر، هدف قرار می‌دهند. اینکه ما بفهمیم که کجا، چه وقت و چطور هر چیزی نیاز به تغییر دارد و برای انجام آن اقدام کنیم، یک هنر و شهامت است.

۷- این افراد نیازی به اینکه در نظر مردم درست و حق به نظر بیایند ندارند. افرادی که به مهارت ارزیابی صحیح خود تجهیز نیستند، همیشه سعی می‌کنند که در نظر دیگران درست، حق و موجه باشند. به بیانی دیگر، همیشه سعی می‌کنند آدم خوب ماجرا، فرد بی نقص و کامل داستان باشند. درحالی‌که افرادی که این مهارت را دارند می‌دانند که نقاط قوت، ضعف، توانایی‌ها و محدودیت هایشان چیست. آنها می‌دانند که هیچ‌کس بی نقص نیست. آنها می‌دانند که «حق همیشه با من نیست». در نهایت، آنها تظاهر به درستی نمی‌کنند بلکه همان چیزی که هستند را دیده و پذیرفته‌اند و نیازی به جلب رضایت همه و همیشگی مردم ندارند.

۸- این افراد به جای رقابت با دیگران با آنها همکاری می‌کنند. افرادی که این مهارت را ندارند دائما در حال رقابت با دیگران هستند و توانایی همکاری با آنها را ندارند در حالی که افرادی که بر این مهارت مسلط هستند در همکاری با دیگران بسیار خوب عمل می‌کنند و نیازی به رقابت با آنها نمی‌بینند. زیرا این افراد می‌دانند که توانایی‌ها و محدودیت‌هایی دارند و برای انجام امور نیاز به مشارکت دیگران نیز هست.

۹- این افراد هرگز اهداف غیر قابل دستیابی یا بیش از حد توان خود را برای خود تعیین نمی‌کنند. افرادی که این مهارت را ندارند خود یا دیگران را در سختی قرار می‌دهند، آنها اهدافی جاه طلبانه و بالاتر از حد توان را برای خود یا دیگران تعیین می‌کنند. این در حالی است که افرادی که بر این مهارت مسلط هستند توانایی‌ها و محدودیت‌های خود یا دیگران را در نظر می‌گیرند و بر اساس آنها هدف‌گذاری می‌کنند. به بیان ساده تر، آنها از یک لاک پشت نمی‌خواهند که مانند یک خرگوش تند بدود!