جهش صادرات در آبان‌ماه

برخی از کارشناسان دلیل رشد ارزشی صادرات در ماه‌های اخیر را ناشی از رشد قیمت دلار که از مردادماه امسال شروع شده، می‌دانند. بر این اساس ارزش صادرات کشور در آبان‌ سال‌جاری در حالی رشد 51 درصدی را تجربه کرده که قیمت دلار نیز در این ماه جهش نسبتا بزرگی را ثبت کرده است. از سوی دیگر واردات کشور در ماه‌های اخیر روند متناقضی را نسبت به صادرات کشور نشان داده است؛ درحالی‌که صادرات در آبان‌ماه بالاترین ارزش صادرات ماهانه در سال‌جاری را رقم زده، اما واردات کشور در این ماه (پس از فروردین‌ماه) پایین‌ترین میزان واردات ماهانه را ثبت کرده است. براساس آمارهای گمرک ایران، صادرات کشور از ابتدای سال‌جاری روند کاهشی را در پیش گرفته بود؛ به‌طوری‌که در اردیبهشت‌ماه ارزش صادرات حدود پنج میلیارد و 130 میلیون دلار رقم خورد و این رقم با افت 41 درصدی در خردادماه نسبت به اردیبهشت‌ماه به سه میلیارد و 6 میلیون دلار رسید. این رقم در تیرماه با رشد ناچیز 5 درصدی به میزان سه میلیارد و 148 میلیون دلار ثبت شد؛ اما در مردادماه ارزش صادرات کشور بار دیگر افت داشت و به میزان دو میلیارد و 924 میلیون دلار رقم خورد. این در حالی است که روند کاهشی صادرات کشور در مردادماه پایان یافت و پس از آن روندی صعودی را در پیش گرفت؛ به‌طوری‌که در شهریورماه با رشد 6/ 21 درصدی به سه میلیارد و 555 میلیون دلار رسید. پس از آن در مهرماه با رشد ناچیز دو درصدی ارزش صادرات سه میلیارد و 637 میلیون دلار ثبت شد؛ اما آمارهای گمرک در آبان ماه نشان می‌دهد که میزان صادرات در این ماه نسبت به ماه قبل از آن، با رشد 51 درصدی به پنج میلیارد و 501 میلیون دلار رسید که این رقم، بالاترین میزان صادراتی است که از فروردین‌ماه تا آبان‌ماه سال‌جاری رقم خورده است.

در سال‌جاری تجارت خارجی کشور از جمله صادرات با افت ارزشی نسبت به سال گذشته همراه بوده است. دلایل افت صادرات را می‌توان در کاهش قیمت جهانی نفت و به تبع آن محصولات وابسته به نفت، همچنین انتظارات تاجران و تولیدکنندگان به لغو کامل تحریم‌ها دید. البته اخیرا رئیس سازمان توسعه تجارت عامل دیگری از جمله سوق یافتن صادرات به سمت کالاهای با ارزش افزوده بالا و جلوگیری از خام فروشی محصولات کشور را از دیگر دلایل افت صادرات در سال‌جاری دانست. اما با این همه، به نظر می‌رسد روند رو به رشد صادرات ماهانه کشور در سال‌جاری را بتوان نشانه مثبتی برای توسعه و بهبود صادرات در آینده دانست. همچنین براساس آمارهای گمرک، طی هشت ماه منتهی به آبان سال‌جاری از صادرات ۲۹ میلیارد و ۶۳۲ میلیون دلاری کشور، سهم صادرات میعانات گازی ۱۷ درصد، سهم صادرات محصولات پتروشیمی ۳۵ درصد و سهم صادرات سایر کالاها نیز معادل ۴۸ درصد بوده است. عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی نیز در مدت مورد بررسی به ترتیب شامل کشورهای چین، عراق، امارات‌متحده عربی، هند و افغانستان بوده است. رقم صادرات کشور در هشت ماه منتهی به آبان سال‌جاری کشور در حالی است که طی این دوره واردات کشور معادل ۲۷ میلیارد و ۳۷ میلیون دلار رقم خورده است.

بر این اساس، طی این دوره حجم تجاری کشور معادل 56 میلیارد و 669 میلیون دلار و تراز تجاری کشور نیز معادل دو میلیارد و 595 میلیون دلار ثبت شد. این رقم تراز تجاری را می‌توان مثبت‌ترین تراز تجاری کشور در سال‌جاری دانست. با اینکه در سال‌های پیش عمدتا تراز تجاری کشور با کسری همراه بود؛ اما در سال‌جاری متفاوت از سال‌های پیش، به غیر از 6 ماه منتهی به شهریور سال‌جاری (که تراز تجاری معادل منفی 358 میلیون دلار ثبت شده بود)، در سایر دوره‌ها تجارت کشور با مازاد تراز تجاری همراه بود. اما بررسی‌ها از روند واردات کشور طی هشت ماه منتهی به آبان سال‌جاری اخبار خوشی را با خود به همراه ندارد. اگر چه صادرات کشور در ماه‌های اخیر روندی صعودی داشته، اما واردات کشور با کاهش ارزشی همراه بوده است. براساس آمارهای گمرک واردات کشور در آبان‌ماه معادل دو میلیادر و 961 میلیون دلار رقم خورده که این رقم را می‌توان جزو یکی از پایین‌ترین ارقام واردات از فروردین‌ماه تا آبان‌ماه سال‌جاری دانست.

با اینکه واردات کشور در اردیبهشت ماه چهار میلیارد و ۳۷۳ میلیون دلار رقم خورده بود؛ اما در خرداد ماه با افت ۸ درصدی به چهار میلیارد و سه میلیون دلار رسید. در تیرماه نیز روند کاهشی ارزش واردات ادامه داشت و با افت ۱۳ درصدی نسبت به خردادماه به سه میلیارد و ۴۷۵ میلیون دلار رسید. در مردادماه نیز ارزش واردات افت ۱۱ درصدی را تجربه کرد و معادل سه میلیارد و ۸۹ میلیون دلار ثبت شد. این در حالی است که در شهریورماه یک جهش حدود ۲۸ درصدی را در ارزش واردات شاهد بودیم و ارزش واردات در شهریورماه معادل سه میلیارد و ۹۴۱ میلیون دلار رقم خورد. اما این رشد دیری نپایید و در همین ماه ختم شد؛ به‌طوری‌که در مهرماه نیز ارزش واردات کشور با افت ۱۸ درصدی نسبت به شهریورماه به سه میلیارد و ۲۲۴ میلیون دلار رسید؛ در آبان‌ماه برخلاف اینکه صادرات کشور بیشترین رقم صادرات ماهانه در کشور را به خود اختصاص داده بود، اما واردات کشور در این ماه جزو یکی از پایین‌ترین رقم واردات ماهانه در سال‌جاری است. واردات کشور در آبان‌ماه افت ۸ درصدی نسبت به مهرماه امسال را ثبت کرده است.