جنجال در مزرعه دکل‌های مخابراتی

لیدا ایاز: هفته گذشته یک عضو شورای شهر تهران نسبت به نصب دکل‌های مخابراتی از سوی اپراتورهای همراه هشدار داد و اعلام کرد: دیگر اجازه نصب حتی یک دکل مخابراتی در شهر تهران را نمی‌دهد چرا که نمی‌خواهد تهران به مزرعه دکل‌های مخابراتی تبدیل شود.

این اظهارات مربوط به یک اختلاف چند ساله بین شهرداری تهران و برخی اپراتورهای همراه همچون شرکت ارتباطات سیارایران است. اسفند ماه سال گذشته وقتی که این شرکت از سوی وزارت ارتباطات درباره اختلال شبکه‌های ۳G و ۴G اخطار دریافت کرد مدیرعامل این شرکت اعلام کرد که اختلالات به‌وجود آمده نه به دلیل نواقص در ایجاد این شبکه‌ها بلکه به دلیل جمع‌آوری دکل‌های مخابراتی از سوی شهرداری در مناطق مختلف بوده است.

اما این اختلاف برجا ماند تا این‌بار در بزرگ‌ترین‌ نمایشگاه مخابراتی کشور موسوم به تلکام از سوی مسوولان شرکت ارتباطات سیار تکرار شود. موضوعی که باعث شد رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران از اعلام دوباره آن گلایه کند و بگوید که این شرکت عقب ماندگی در اجرای وظایف‌اش را بر گردن شهرداری تهران انداخته است. به همین دلیل او هفته گذشته به شرکت‌های ارتباطی از جمله همراه اول هشدار داد که قرار نیست شهر تهران مزرعه دکل‌های مخابراتی شود. او اما اظهارات دیگری هم داشت که منجر به جوابیه روز گذشته شرکت ارتباطات سیار شد.

حافظی در نشست علنی شورای شهر تهران گفته بود که مدیر‌عامل همراه اول جمع‌آوری دکل‌های مخابرات را بهانه ضعف سیستم دانسته، درحالی‌که نباید با فرافکنی و آدرس غلط مردم را از علت اصلی دور کرد چرا‌که شرکت ارتباطات سیار باید سال‌ها پیش نسبت به انتقال سایت‌ها به فیبر نوری اقدام می‌کرد. حافظی خطاب به مدیر عامل ارتباطات سیار اعلام کرد که «در شهر تهران هیچ سایت انتقال ۳G نداریم ضمن اینکه با افزایش تکنولوژی و ورود نسل‌های بعدی تلفن همراه باید تعداد سایت‌ها به نصف برسد چرا که اجازه نمی‌دهیم تهران به مزرعه آنتن‌های BTS تبدیل شود.»اما همین اظهارات بود که جوابیه شرکت ارتباطات سیار ایران را در پی داشت و اعلام شد که گفته‌های رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران درخصوص شرایط نصب آنتن‌های BTS نادرست و غیر علمی است.

البته این جوابیه پیش از همه در پاسخ به دو بخش از صحبت‌های رحمت‌الله حافظی صادر شد. حافظی گفته بود: «اگر همراه اول در مکان یابی و طراحی‌ها، پیش‌بینی درستی انجام می‌داد و به موازات آن، پیش‌بینی سیستم انتقال فیبرنوری را در دستور کار قرار می‌داد، امروز، جمع آوری دکل‌ها را بهانه‌ای برای پوشاندن ضعف سیستم خود نمی‌کرد.» همچنین به گفته او با اجرای تکنولوژی نسل سوم تلفن‌های همراه، تعداد سایت‌ها تقریبا به نصف کاهش می‌یابد؛ از این رو انتظار نداشته باشید که اجازه دهیم شهر تهران به مزرعه آنتن‌های BTS تبدیل شود.

اما مسوولان همراه اول در جواب این اظهارات اعلام کرد: « با راه‌اندازی فناوری نسل ۳ و ۴ تلفن همراه روی فرکانس‌های در اختیار همراه اول، پوشش هر آنتن به حدود چند صد متر می‌رسد؛ در حالی‌که هر آنتن نسل ۲ چند کیلومتر را تحت پوشش قرار می‌دهد. همچنین از آنجا که پروانه نسل ۳ و ۴ اپراتور اول روی فرکانس‌های MHz ۲۱۰۰ و MHz ۲۶۰۰ ارائه شده، شعاع پوشش در این فرکانس‌ها نسبت به فرکانس‌های پایین تر مانند MHz ۹۰۰ کاهش می‌یابد. در نتیجه این دو موضوع، به‌‌رغم ادعای آقای حافظی، با اجرای تکنولوژی نسل نو، نه تنها تعداد سایت‌ها به نصف کاهش نمی‌یابد، بلکه افزایش قابل ملاحظه‌ای نیز خواهد داشت.»

به گفته مسوولان اپراتور اول کشور، تعداد مشترکان تلفن همراه افزایش چشمگیری داشته است و طبعا افزایش مشترک، آنتن‌های بیشتری می‌طلبد؛ در حالی‌که در چند سال اخیر نه تنها مجوز افزایش آنتن BTS داده نشده، بلکه تعداد آنتن‌های BTS در تهران کاهش نیز داشته است. این جوابیه می‌افزاید: وقتی که تعداد مشترکین تلفن همراه رشد پیدا می‌کند، به همان میزان نیز نیاز به زیرساخت و ظرفیت‌سازی است؛ هما‌ن‌طور که در شهری مانند تهران با افزایش جمعیت، نیاز به احداث بزرگراه و ساخت و سازهای جدید است. در این جوابیه همچنین آمده است: اصولا اجرای فیبر نوری برای شبکه انتقال کاربرد داشته و ایجاد پوشش موبایل فقط از طریق آنتن BTS امکان پذیر است.

11 هزار دکل در تهران

خدشه‌دار شدن منظر شهری و نیز تاثیرات آسیب زا به افراد سالمند و کودکان ناشی از امواج رادیویی اما بیشترین نکته مورد اختلاف این عضو شورای شهر تهران با شرکت ارتباطات سیار است. رحمت الله حافظی درباره چالش‌های به وجود آمده بین شهرداری تهران و این شرکت به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: « ما هیچ‌گاه نگفتیم که در این زمینه با کسی اختلاف نظر داریم، چراکه همانطور که اپراتورها و شرکت‌های مخابراتی بر اساس قانون وظایفی بر عهده دارند، شرکت ارتباطات سیار شهر نیز در چارچوب حفظ حقوق مردم و صیانت از آن وظایفی بر عهده دارد. بر اساس قانون برای فعالیت‌ اپراتورهای همراه استانداردهایی تدوین شده که بیش از آنچه مقرر است، آنها مجاز به فعالیت نیستند. اخیرا در نمایشگاه تلکام مسوولان شرکت ارتباطات سیار کوتاهی در ارائه خدمت مناسب به مردم را بر گردن شرکت ارتباطات سیار شهر (زیرمجموعه شهرداری تهران) انداخته‌اند. درحالی‌که در حال حاضر ۲۵۰۰ دکل مخابراتی در شهر تهران وجود دارد که اگر در مورد مکان‌یابی آنها درست عمل می‌شد امروز دچار چنین مشکلاتی نبودیم. همچنین اپراتورها می‌توانند با استفاده از سایت مشترک به فراخور مشترکین خود ارائه خدمات داشته باشند، اما به نظر می‌رسد آقایان برای فرار از پاسخگویی به سهامداران خود به دنبال پیدا کردن راه فرار هستند.»

او می‌گوید جایگاه شورای شهر نظارت بر عملکرد تمامی دستگاه‌هایی است که به مردم خدمت ارائه می‌کنند بنابراین باید برای صیانت از سلامت جسمانی و روحی و بصری مردم پیگیر باشند: «بنابراین اجازه نخواهیم داد اپراتورها شهر تهران را محلی برای کاشت آنتن‌های مخابراتی کنند و در این زمینه تمام‌قد ایستاده‌ایم.»

به گفته او، مقوله منظر شهری و حفظ جایگاه بصری بیش از هر موضوعی برای اعضای شورای شهر مهم است: «همین حالا در کوچه پس کوچه‌های شهر بالغ بر ۱۱ هزار دکل مخابراتی وجود دارد که مخل منظر شهری هستند. شهروندان تهران هم حقی از نظر بصری و منظر شهری دارند که طبیعتا با افزایش این تعداد دکل خدشه‌دار شده است. » به گفته او بر اساس قانون نصب همین دکل‌ها در مراکز تجمع جمعیت، در حاشیه مدارس، مهدکودک‌ها، بیمارستان‌ها و مراکزی که افراد سالمند نگهداری می‌شوند ممنوع است چراکه این افراد در برابر خطرات ناشی از امواج رادیویی آسیب‌پذیر‌ترند.

دکل کمتر، ضرر بیشتر

اما مرجع دیگری که بیش از هر سازمان دیگری می‌تواند با اعمال نظر و بررسی مساله به انجام مذاکره و حل آن کمک کند، سازمان تنظیم مقررات رادیویی است. سازمانی که عملیات زیرساختی شرکت‌های مخابراتی را زیر نظر دارد. صادق عباسی‌شاهکوه، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درباره موضع این سازمان برای حل مشکل به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «شهرداری‌ها اختیارات و قدرت‌های قانونی خاصی دارند که لازم است این نهاد چارچوب‌های منطقی را در نظر داشته باشد. اما اگر قرار باشد از این چار‌چوب‌ها خارج شوند ما حتما ورود پیدا خواهیم کرد و راه‌حل‌هایی را پیشنهاد می‌کنیم. بخش نظارت سازمان تنظیم مقررات با شهرداری‌ها هماهنگی‌هایی دارد و یکسری مشکلات را توانسته‌اند حل کنند اما گاهی برخی مشکلات همچنان وجود دارد که به نظر با یک همکاری ساده قابل حل است. سازمان تاجایی که بتواند دنبال حل مشکلات اپراتورها با شهرداری‌های کشور است. حتی سازمان با همکاری وزارت ارتباطات به دنبال تصویب لایحه‌ یا مصوبه‌ای در این خصوص است تا در سطح دولت مطرح و مجوزهای لازم برای برداشتن برخی محدودیت‌ها از طرف شهرداری را داشته باشد.»

او درباره اینکه به‌طور عمومی مردم نیز با نصب این آنتن‌ها در نزدیکی محل زندگی یا کارشان مخالفت می‌کنند، می‌گوید: «چنین مخالفت‌هایی ناشی از نشر اطلاعات نادرست و غیرعلمی است. همین اطلاعات باعث بالا رفتن حساسیت شهروندان و نشان دادن چنین مخالفت‌هایی با نصب آنتن‌های BTS در محل زندگی‌ آنها می‌شود. با قاطعیت می‌گویم که اگر تعداد BTS‌ها کمتر شود ضررش بیشتر است. چرا که وقتی BTSها کمتر باشند، گوشی‌های همراه مجبور هستند برای پیدا کردن آنتن سیگنال‌های قوی‌تری ارسال کنند. این گوشی هم نزدیک‌تر از هر چیزی به انسان است پس خطرش بیشتر است. نصب آنتن‌های BTS در محل‌های مختلف ضوابط و قوانین خاص خودش را دارد که در صورت رعایت نشدن آن اعلام چنین اعتراض‌هایی کاملا درست است. به‌طور کل رفع چنین مشکلاتی نیاز به اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی دقیق دارد.»

راه دوستی باز است

«در جاده‌ها برای نصب آنتن‌های BTS از دست سارقان امنیت نداریم و در شهرها از دست شهرداری.» این گفته مدیرعامل ارتباطات سیار بود که اسفند ماه گذشته با اوج‌گیری اختلاف میان نصب یا عدم نصب کابل‌های BTS اعلام کرد. او آن زمان با اخطارهایی از سوی وزارت ارتباطات مبنی بر کندی شبکه ۳G و ۴G در ارائه خدمات به مشترکان روبه‌رو‌ بود. حالا اما از آن زمان بیش از هفت ماه گذشته و شرکت مخابرات همچنان درباره موضع سخت شورای شهر تهران و ایستادگی که حافظی می‌گوید درجهت حفاظت از منافع مردم است، اعلام می‌کند در قبال توقف نصب دکل‌ها این مردم هستند که متضرر می‌شوند. با این وجود به نظر می‌رسد بر اساس تعاملات مثبتی که پس از روی کار آمدن دولت یازدهم بین شهرداری و دولت شکل گرفته هر دو سوی این ماجرا به گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز امیدوارند و اعلام می‌کنند که همچنان راه رایزنی و مذاکره برای حل این مساله باز است.