اقتصاد جهان خاکستری می‌شود
تا سال ۲۰۵۰، شمار ساکنان بالای ۶۵ سال کره زمین از کودکان زیر ۵ سال بیشتر می‌شود. اولین و فوری‌ترین تاثیر این روند سالمندی ساکنان کره زمین بر اقتصاد جهان دیده می‌شود. اما این تاثیر چگونه خواهد بود؟ در غرب، با نزدیک شدن نسل ازدیاد جمعیت به دوران سالمندی، وضعیت بازنشستگان و تاثیر آنها بر اقتصاد و مسائل رفاهی جامعه، مورد توجه دولت و رسانه‌ها قرار گرفته است اما این تنها مساله‌ای نسلی و مربوط به غرب نیست. تخمین‌ها و آمارهای سازمان ملل نشان می‌دهد که شمار ساکنان کره زمین که بالای ۶۰ سال سن دارند تا نیمه قرن دوبرابر می‌شود.
تا سال 2050، شمار ساکنان بالای 65 سال کره زمین از کودکان زیر 5 سال بیشتر می‌شود. اولین و فوری‌ترین تاثیر این روند سالمندی ساکنان کره زمین بر اقتصاد جهان دیده می‌شود. اما این تاثیر چگونه خواهد بود؟ در غرب، با نزدیک شدن نسل ازدیاد جمعیت به دوران سالمندی، وضعیت بازنشستگان و تاثیر آنها بر اقتصاد و مسائل رفاهی جامعه، مورد توجه دولت و رسانه‌ها قرار گرفته است اما این تنها مساله‌ای نسلی و مربوط به غرب نیست. تخمین‌ها و آمارهای سازمان ملل نشان می‌دهد که شمار ساکنان کره زمین که بالای 60 سال سن دارند تا نیمه قرن دوبرابر می‌شود. بر اساس این آمار، تا سال 2050، شمار شهروندان جهان که بالای 65 سال سن دارند، از شمار کودکان زیر 5 سال بیشتر می‌شود و این اولین بار در تاریخ بشر است که چنین می‌شود.
این سناریو برای دولت‌ها و کسب و کارها و تجارت، پیامدهای جدی دارد. حداقل پیامدش این است که در یافتن نسل آینده نیروی کار مولد و پرداخت‌کننده مالیات دچار مشکل می‌شوند.
«سارا هارپر»، مدیر موسسه سالمندی و جمعیت موسسه آکسفورد در این باره می‌گوید: اکثریت گسترده‌ای از مردم جهان تا 70 سالگی عمر می‌کنند. این میزان عمر در گذشته نادر بود اما اکنون به روندی عادی تبدیل شده‌است. شکل هرم جمعیتی جهان که زمانی، جوانان در بخش انتهایی‌اش بودند و سالمندان در رأسش، اکنون در حال برعکس شدن است. نرخ باروری و زاد و ولد در کشورهای توسعه‌یافته و بسیاری اقتصادهای در حال ظهور جهان مانند کره جنوبی، به شدت دچار سقوط شده و این کشورها با کمبود نیروی کار جوان و مصرف‌کنندگان روبه‌رو شده‌اند. این به این معناست که کسانی که زمانی به دنبال خرید خانه، ماشین، موتور و پوشاک و دیگر کالاهای مصرفی بودند، رو به کاهش می‌روند. اکنون دیگر به جای هرم جمعیتی با یک آسمان‌خراش جمعیتی روبه‌رو هستیم. این موقعیت جدید، قرن 21 را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که هرگز قبلا تصورش را نمی‌کردیم.
افزایش طول عمر، سیاست‌های بهداشتی درمانی و همچنین بیمه بازنشستگی را در جهان تحت تاثیر قرار داده‌است. دولت‌ها در حال افزایش سن بازنشستگی و انتقال مسوولیت پس‌انداز برای دوران بازنشستگی و سرمایه‌گذاری برای این دوران هستند. اما سکه سالمندی، روی دیگری هم دارد: بسیاری از صنایع در جهان، خود را پیش روی بازار مصرفی جدیدی می‌بینند که فرصت‌های تازه‌ای دارد.
طبقه جدید مصرف‌کنندگان جهان که همان سالمندان باشند، ویژگی‌های خاص خود را دارند: سالم‌تر و ثروتمندتر هستند و قدرت خرید آنها بیشتر از 18 تا 39 ساله‌هاست. موسسه تحقیقات بانکی اقتصادی مریل‌لینچ آمریکا اخیرا تحقیقی روی این نسل انجام داده و آنها را نسل خاکستری اقتصاد و بازار جهان نام‌گذاری کرده‌است. این موسسه به تاثیر دلارهای خاکستری (یعنی میزان هزینه‌ای که مصرف‌کنندگان سالمند در اقتصاد جهان انجام می‌دهند) بر وضعیت اقتصادی کشورها پرداخته است. در این گزارش آمده است که بالای 50 ساله‌ها، تقریبا 60 درصد از کل مصرف‌کنندگان آمریکایی و 50 درصد از مصرف‌کنندگان انگلیسی را تشکیل می‌دهند. کارشناسان و تحلیلگران، این وضعیت را برای اقتصاد و بازار یک فرصت می‌دانند نه یک تهدید. تحقیقات نشان می‌دهد که بازار کالاهای گران‌قیمت مانند خودرو، ساعت و تجهیزات ورزشی در بسیاری از کشورها اکنون تحت کنترل سالمندان است. همین یافته‌ها باعث شده تا شرکت‌های تبلیغاتی و بازاریابی هم به فکر تغییر در روند کار و جهت‌گیری سیاست‌های خود باشند تا مصرف‌کنندگان سالمند را بیشتر جذب کنند. شرکت‌ها و صنایع عمده دیگر جهان در بخش‌های مسکن، خودروسازی، تکنولوژی، خدمات مالی و دارو و درمان، خود را برای طبقه جدید مصرف‌کنندگان جهان یعنی سالمندان آماده می‌کنند.
در کشورهای ثروتمند جهان، تاثیر این طبقه جدید مصرف‌کنندگان بر اقتصاد از همین حالا قابل مشاهده است. مثلا درصد خودروهای جدیدی که از سوی مصرف‌کنندگان آمریکایی بالای ۶۵ سال خریده می‌شود یک پنجم کل خریدهای خودرو در سال ۲۰۱۴ را تشکیل داده‌است. این سهم در سال ۲۰۰۴ تنها ۱۱ درصد بود. به همین دلیل خودروسازان به سراغ طرح‌ها و مدل‌هایی رفته‌اند که به سلیقه رانندگان سالمند خوش بیاید.
میزان پایین زاد و ولد در کشورهای توسعه‌یافته اکنون به کشورهای با اقتصادهای در حال ظهور هم سرایت کرده‌است. از میان کشورهای عضو گروه بریکس (برزیل، روسیه، چین، هند و آفریقای جنوبی)، فقط هند دارای نرخ زاد و ولدی است که برای جایگزینی نسل بعد مناسب و کافی به نظر می‌رسد. این کشورها با این نرخ زاد و ولد پایین، همگی با معضل کمبود نیروی کار و مصرف‌کننده روبه‌رو خواهند شد. در کشورهای درحال توسعه، میزان زاد و ولد و نرخ رشد جمعیت در سالهای گذشته متغیر بوده اما همه آنها تقریبا در سالهای آینده به وضعیتی برابر و یکسان در این زمینه می‌رسند و همگی با سقوط نرخ رشد جمعیت روبه‌رو خواهند بود. وضعیت آنها البته نسبت به کشورهای ثروتمند صنعتی جهان و گروه موسوم به جی 8 بهتر است. کشورهای کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلیس، آمریکا و روسیه، در سالهای گذشته هم با کاهش جمعیت و پایین بودن نرخ زاد و ولد روبه‌رو بوده‌اند. این روند در سالهای آینده در این کشورها وخیم‌تر خواهد شد.
به هر حال جهان، با پدیده‌ای جدید روبه‌روست و آن شهروندان سالمند است. اقتصاد جهان که یکی از پویاترین بخش‌ها و اجزای مولد به شمار می‌رود، از حالا دارد خود را برای این پدیده جدیدآماده می‌کند. اقتصادی که کارشناسان نام« اقتصاد خاکستری» را برایش انتخاب کرده‌اند.
منبع: فایننشال تایمز
این سناریو برای دولت‌ها و کسب و کارها و تجارت، پیامدهای جدی دارد. حداقل پیامدش این است که در یافتن نسل آینده نیروی کار مولد و پرداخت‌کننده مالیات دچار مشکل می‌شوند.
«سارا هارپر»، مدیر موسسه سالمندی و جمعیت موسسه آکسفورد در این باره می‌گوید: اکثریت گسترده‌ای از مردم جهان تا 70 سالگی عمر می‌کنند. این میزان عمر در گذشته نادر بود اما اکنون به روندی عادی تبدیل شده‌است. شکل هرم جمعیتی جهان که زمانی، جوانان در بخش انتهایی‌اش بودند و سالمندان در رأسش، اکنون در حال برعکس شدن است. نرخ باروری و زاد و ولد در کشورهای توسعه‌یافته و بسیاری اقتصادهای در حال ظهور جهان مانند کره جنوبی، به شدت دچار سقوط شده و این کشورها با کمبود نیروی کار جوان و مصرف‌کنندگان روبه‌رو شده‌اند. این به این معناست که کسانی که زمانی به دنبال خرید خانه، ماشین، موتور و پوشاک و دیگر کالاهای مصرفی بودند، رو به کاهش می‌روند. اکنون دیگر به جای هرم جمعیتی با یک آسمان‌خراش جمعیتی روبه‌رو هستیم. این موقعیت جدید، قرن 21 را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که هرگز قبلا تصورش را نمی‌کردیم.
افزایش طول عمر، سیاست‌های بهداشتی درمانی و همچنین بیمه بازنشستگی را در جهان تحت تاثیر قرار داده‌است. دولت‌ها در حال افزایش سن بازنشستگی و انتقال مسوولیت پس‌انداز برای دوران بازنشستگی و سرمایه‌گذاری برای این دوران هستند. اما سکه سالمندی، روی دیگری هم دارد: بسیاری از صنایع در جهان، خود را پیش روی بازار مصرفی جدیدی می‌بینند که فرصت‌های تازه‌ای دارد.
طبقه جدید مصرف‌کنندگان جهان که همان سالمندان باشند، ویژگی‌های خاص خود را دارند: سالم‌تر و ثروتمندتر هستند و قدرت خرید آنها بیشتر از 18 تا 39 ساله‌هاست. موسسه تحقیقات بانکی اقتصادی مریل‌لینچ آمریکا اخیرا تحقیقی روی این نسل انجام داده و آنها را نسل خاکستری اقتصاد و بازار جهان نام‌گذاری کرده‌است. این موسسه به تاثیر دلارهای خاکستری (یعنی میزان هزینه‌ای که مصرف‌کنندگان سالمند در اقتصاد جهان انجام می‌دهند) بر وضعیت اقتصادی کشورها پرداخته است. در این گزارش آمده است که بالای 50 ساله‌ها، تقریبا 60 درصد از کل مصرف‌کنندگان آمریکایی و 50 درصد از مصرف‌کنندگان انگلیسی را تشکیل می‌دهند. کارشناسان و تحلیلگران، این وضعیت را برای اقتصاد و بازار یک فرصت می‌دانند نه یک تهدید. تحقیقات نشان می‌دهد که بازار کالاهای گران‌قیمت مانند خودرو، ساعت و تجهیزات ورزشی در بسیاری از کشورها اکنون تحت کنترل سالمندان است. همین یافته‌ها باعث شده تا شرکت‌های تبلیغاتی و بازاریابی هم به فکر تغییر در روند کار و جهت‌گیری سیاست‌های خود باشند تا مصرف‌کنندگان سالمند را بیشتر جذب کنند. شرکت‌ها و صنایع عمده دیگر جهان در بخش‌های مسکن، خودروسازی، تکنولوژی، خدمات مالی و دارو و درمان، خود را برای طبقه جدید مصرف‌کنندگان جهان یعنی سالمندان آماده می‌کنند.
در کشورهای ثروتمند جهان، تاثیر این طبقه جدید مصرف‌کنندگان بر اقتصاد از همین حالا قابل مشاهده است. مثلا درصد خودروهای جدیدی که از سوی مصرف‌کنندگان آمریکایی بالای ۶۵ سال خریده می‌شود یک پنجم کل خریدهای خودرو در سال ۲۰۱۴ را تشکیل داده‌است. این سهم در سال ۲۰۰۴ تنها ۱۱ درصد بود. به همین دلیل خودروسازان به سراغ طرح‌ها و مدل‌هایی رفته‌اند که به سلیقه رانندگان سالمند خوش بیاید.
میزان پایین زاد و ولد در کشورهای توسعه‌یافته اکنون به کشورهای با اقتصادهای در حال ظهور هم سرایت کرده‌است. از میان کشورهای عضو گروه بریکس (برزیل، روسیه، چین، هند و آفریقای جنوبی)، فقط هند دارای نرخ زاد و ولدی است که برای جایگزینی نسل بعد مناسب و کافی به نظر می‌رسد. این کشورها با این نرخ زاد و ولد پایین، همگی با معضل کمبود نیروی کار و مصرف‌کننده روبه‌رو خواهند شد. در کشورهای درحال توسعه، میزان زاد و ولد و نرخ رشد جمعیت در سالهای گذشته متغیر بوده اما همه آنها تقریبا در سالهای آینده به وضعیتی برابر و یکسان در این زمینه می‌رسند و همگی با سقوط نرخ رشد جمعیت روبه‌رو خواهند بود. وضعیت آنها البته نسبت به کشورهای ثروتمند صنعتی جهان و گروه موسوم به جی 8 بهتر است. کشورهای کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلیس، آمریکا و روسیه، در سالهای گذشته هم با کاهش جمعیت و پایین بودن نرخ زاد و ولد روبه‌رو بوده‌اند. این روند در سالهای آینده در این کشورها وخیم‌تر خواهد شد.
به هر حال جهان، با پدیده‌ای جدید روبه‌روست و آن شهروندان سالمند است. اقتصاد جهان که یکی از پویاترین بخش‌ها و اجزای مولد به شمار می‌رود، از حالا دارد خود را برای این پدیده جدیدآماده می‌کند. اقتصادی که کارشناسان نام« اقتصاد خاکستری» را برایش انتخاب کرده‌اند.
منبع: فایننشال تایمز
ارسال نظر