در نامه شرکت تعاونی آهن قراضه و ضایعات فلزی به وزارت بازرگانی مطرح شد
جلوی صادرات آهن قراضه را بگیرید
گروه بورس فلزات - شرکت تعاونی آهن قراضه و ضایعات فلزی به نمایندگی از جمعی از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان آهن قراضه طی نامه‌ای به وزارت بازرگانی خواستار توقف یا افزایش عوارض صادرات آهن قراضه از کشور شد. جزئیات این نامه به تحریریه «دنیای اقتصاد» ارسال شده است که متن کامل آن در پی می‌آید:
ضرورت جلوگیری از صادرات آهن قراضه
ذخایر مواد خام و سرمایه‌های ملی کشورها محدود است. از جمله این ذخایر و منابع، ضایعات و دورریزهای فلزی و آهن‌آلات قراضه است. به همین خاطر وظیفه ملی ایجاب می‌کند که در حفظ و نگهداری و استفاده بهینه از این ثروت، نهایت کوشش به عمل آید. بهره‌برداری مجدد از محصولات از رده خارج شده و ضایعات محصولات و مصنوعات در جایگزینی با مواد اولیه نیازمند به ادله زیادی نیست، اگر حتی فقط خسارات ناشی از افزایش مصرف و عدم توازن آن با موجودی کره زمین و اثرات مخرب زیست محیطی را که بر انسان وارد ساخته است، ضرورت این باز تولید را بپذیریم.
اصلاح روش‌های تولیدی صنعتی و در اختیار گرفتن تکنولوژی جدید و روش‌های مدیریتی و تغییر نگرش به محیط زیست و منابع طبیعی تجدیدناپذیر خصوصا در نیم قرن گذشته ما را به دستیابی راهکارهای صحیح و توسعه پایدار در رشد صنعتی وادار کرده است.
هر چند این نگرش‌ها در کشورهای صنعتی در دستور کار قرار دارد اما در کشورهای توسعه نیافته هنوز به نگرشی عمیق مبدل نشده است. در حال حاضر باز تولید ضایعات محصولات قابل بازیافت جایگاه قابل اعتنایی در کشور ما نیافته است و اگر هم درک شده، در حیطه مدیران اجرایی و مرتبط بوده، نه مدیران کلان و برنامه ریز کشور.
در ایران مصرف ضایعات فلزات از جمله آهن قراضه در صنایع ریخته‌گری و فولادسازی‌ها به دلیل توسعه ظرفیت‌ها و کارخانه‌های جدید طی سه دهه گذشته و خصوصا دهه اخیر افزایش قابل توجهی یافته است به گونه‌ای که اگر میزان مصرف و نیاز (تقاضا و عرضه) آهن قراضه در دهه ۶۰ حدودا برابری می‌کرد در زمان حاضر میزان تقاضا تقریبا دو برابر مقدار عرضه شده است. بر اساس بررسی‌های آماری جدید تقاضای کل جامعه تولیدکنندگان فولاد و صنایع ریخته‌گری کشور ۸/۲ تا ۳میلیون تن سالانه و میزان آهن قراضه قابل استحصال کمتر از ۳/۱میلیون تن در سال است.
بر اساس برنامه توسعه فعلی کشور دستیابی به ۱۷میلیون تن تولید فولاد خام ظرفیت‌سازی شده است و عمدتا تکنولوژی انتخابی بر مبنای کوره‌های قوس الکتریکی بوده است. ضرورت استفاده از آهن قراضه به عنوان پاشنه ذوب در این کوره‌ها اجتناب‌ناپذیر است و به طور میانگین ۲۰درصد شارژ این کوره‌ها را آهن قراضه تشکیل می‌دهد. هر چند غالب صنایع جدید به دلیل پاره‌ای محدودیت‌ها از شارژ ۱۰۰درصد قراضه استفاده می‌کنند. لذا نبودن آهن قراضه یا کمبود آن به معنی توقف یا رکود تولید صنعت فولاد کشور خواهد بود و جبران ۵۰درصدی کسری فعلی آهن قراضه (معادل ۵/۱میلیون تن) ضرورتا می‌بایست از منابع خارج کشور تامین شود تا بتوانیم به اهداف برنامه توسعه دست یابیم. خروج قراضه از کشور نمی‌تواند با نیت تحصیل ارز بوده باشد چرا که ما نیازمند خروج مجدد ارز به اندازه میزان صادر شده به علاوه کسری ۵/۱میلیون تن دیگر با هزینه ۱۰۰ دلار در هر تن افزون‌تر از قراضه‌های داخلی هستیم.
و اما با چنین تصویری از وضعیت حال صنعت فولادسازی کشور از دو سال پیش صادرات آهن قراضه آزاد شد و در طیف اقلام مجاز از سوی وزارت بازرگانی اعلام گشت که نیازی به مجوز جهت صادرات نخواهد داشت و از این رو پای طیف وسیعی از خریداران هندی و پاکستانی در بازار ایران باز شد و به یکباره بازار داخلی که توسط گروهی از خریداران عمده حالت با ثباتی یافته بود دچار نابسامانی و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها می‌شد.
در دو سال قبل یعنی زمان آزاد شدن صادرات بهای بهترین نوع آهن قراضه یعنی سنگین بار درجه یک در بازار حدود ۸۰۰ ریال بر هر کیلوگرم بود و در زمان نگارش این متن بهای هر کیلوگرم از همان نوع افزون بر ۲۰۰۰ ریال معامله می‌شود یعنی ۲۵۰درصد افزایش طی دو سال که در طول ۱۰ سال گذشته چنین صعودی در منحنی افزایش قیمت‌ها را نداشته‌ایم.
برای صنایع فولادسازی و ریخته‌گری کشور که تولید محصولشان ترکیبی از حدود ۹۴ آیتم می‌باشد اما آهن قراضه رکن اصلی و اساسی را دارا است و صادرات این مواد اولیه ارزشمند و استراتژیک از کشور باعث به‌هم ریختن سامانه عرضه و تقاضا در داخل شد و قیمت‌های صادراتی تعیین‌کننده بهای معاملات شد.
مهم‌تر از آن اینکه از میان هفت طبقه‌بندی اصلی کیفیت‌های آهن قراضه طبقات بالایی و مرغوب‌تر صادر می‌شود و قراضه‌های پست‌تر و طبقات پایینی بر جای مانده و در داخل کشور با بهای بالاتر مورد معامله و مصرف قرار می‌گیرد.
بازار آهن قراضه در ایران دارای مصرف‌کنندگان کوچک و بزرگی است که بالغ بر ۹۰درصد موجودی یا تقاضای معطوف به ۷ واحد اصلی شامل فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان، فولاد خراسان، مجتمع و گروه ملی اهواز، فولاد اسفراین و فولاد آلیاژی یزد بوده و ۱۰درصد بقیه متعلق به سایر واحدهای ریخته‌گری است.
به همین سبب بازار آهن قراضه دارای طبیعت انحصار (انحصار رقابتی) بوده و قیمت‌ها توسط همین گروه به عنوان رهبران بازار قابل کنترل می‌باشد و تا قبل از آزاد شدن صادرات قراضه بازار سامان نسبتا مورد قبولی را داشت ولی از آن زمان به بعد و وارد شدن خریداران خارجی به عنوان عناصر غیر قابل کنترل بازار انحصار داخلی شکسته شد و کنترل و مهار قیمت‌ها از میان رفت و منابع داخلی به سوی خارج از مرزها روانه گشت. بر اساس آمار تقریبی نزدیک به ۳۰ تا ۴۰درصد از منابع موجود صادر شده و کاهش منابع داخلی را سبب شده است و این به معنای کسری ۷۰درصدی منابع داخلی در مقیاس تقاضا و به معنای بروز بحران در صنعت تولید فولاد کشور می‌باشد.
به طور مثال در زمان حاضر آمار موجودی برخی از واحدها به صفر رسیده که باعث توقف تولید و بروز مشکلات مدیریتی، کارگری، مالی و نیز اجتماعی خواهد شد و از سوی دیگر کاهش توان رقابتی این قبیل کارخانه‌ها در صدور محصولاتشان را سبب خواهد شد. از اهدافی که از رده خارج شدن خودروهای فرسوده مطمح نظر نویسندگان تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۸۵ بوده علاوه بر مسائل زیست محیطی، افزایش ظرفیت ضایعات حاصله در روند تولید کارخانه‌های فولاد سازی بوده است. متاسفانه بخشی از همین ضایعات حاصله نیز در مسیر صادرات قرار گرفته و لذا از منظور حمایتی نویسندگان بودجه در مرکز پژوهش‌های مجلس نیز دور شده‌ایم. در حالی ما این منابع ارزشمند خودمان را در اختیار کشورهای دیگر قرار داده‌ایم که علاوه بر کسری ۷۰درصدی منابع داخلی، با تامین آهن قراضه از منابع خارجی نیز با مشکلات زیادی مواجهیم. بسیاری از کشورهای مشترک‌المنافع حتی قبل از ایجاد واحدهای فولادسازی در کشورشان صدور آهن قراضه را ممنوع کرده‌اند!حال برای بحران ایجاد شده چه باید کرد؟
واقعیت موضوع از این قرار است که وزارت بازرگانی دارای رسالت تنظیم بازار بوده و هست و از همین روی در خصوص برخی از اقلام محصولات نو فولادی در سال جاری به‌رغم آزاد بودن صادرات وارد عمل شد و برخی از اقلام را از لیست صادرات حذف کرد. لذا با توجه به شرح حال بازار آهن قراضه و بحران فعلی در بازار ضایعات لازم است وزارت بازرگانی بدون فوت وقت و با استفاده از اختیارات خود جهت تنظیم بازار، ضایعات فولادی و آهن قراضه را جزو اقلام ممنوع اعلام کرده و پس از آن برای تحکیم و تثبیت موضوع در دراز مدت کمیته دایمی مقررات صادرات و واردات که دبیرخانه آن نیز در وزارت بازرگانی است به بررسی و تحقیق میدانی موضوعات مطروحه اقدام و صدور ضایعات را ازلیست اقلام مجاز حذف کرده و به پاسداری از این ثروت ملی مبادرت ورزد.
تامین‌کنندگان آهن قراضه:
شرکت تعاونی آهن قراضه و ضایعات فلزی - شرکت توکا تدارک - شرکت فولاد فرآورنقش جهان - شرکت راه یابی - شرکت فولاد سپاهان - شرکت شاهد - شرکت ایثارگران -سید تقی مرتضویان - محمد میرزائی - امیر علی نصیری -علی علیزاده - یونس جمشیدی - بهرام محسن‌زاده - ولی‌ا... لیلازی - مهیار حسینی
مصرف‌کنندگان آهن قراضه:
ذوب آهن ایران ( اصفهان ) - فولاد صبا - مجتمع فولاد مبارکه -گروه ملی اهواز- مجتمع فولاد خوزستان - لوله‌سازی خوزستان - لوله و ماشین‌سازی ایران - ریخته‌گری ایران (تبریز) - ماشین‌سازی ایران - پارس متال - فولاد آلیاژی ایران (یزد) -مجتمع فولاد خراسان
( نیشابور) - مجتمع صنعتی اسفراین - ریخته‌گری کاوه و سایر کارخانه‌های فولادسازی و ریخته‌گری.
ارسال نظر