«دنیای‌اقتصاد» بررسی می‌کند
متروی اصفهان به کجا می‌رود؟
دنیای اقتصاد- اصفهان- فرزانه احمدی: حکایت متروی اصفهان حکایت مثنوی هفتاد من است. احداث مترو در اصفهان از آغاز با موافقت‌ها و مخالفت‌هایی روبه‌رو بود. موافقان می‌گفتند اصفهان یکی از کلانشهرهای کشور است و با توجه به افزایش جمعیت آن، نیاز به روش‌های جدید حمل‌ونقل عمومی در آن احساس می‌شود. مخالفان کسانی بوده و هستند که با اصل احداث مترو مخالفتی ندارند، اما از عبور تونل مترو از نزدیکی آثار باستانی ابراز نگرانی می‌کنند. آنچه در مورد متروی اصفهان بارها در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت عبور تونل مترو از زیر خیابان چهارباغ عباسی بود. با وجود مخالفت‌ها با این مساله، متروی اصفهان به کجا رسید و مردم اصفهان در چه زمانی خواهند توانست از مترو استفاده کنند؟
متروی اصفهان؛ دیروز
در سال ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی بودجه‌ای جهت احداث قطار شهری در ۵ شهر کلان کشور تصویب کرد. با تصویب این بودجه طرحی تفضیلی جهت خط یک متروی اصفهان؛ یعنی محور «شمال- جنوب» به طول ۵/۱۲ کیلومتر در سال ۱۳۸۰ تهیه شد. ابتدای این خط ایستگاه قدس واقع در عاشق‌آباد اصفهان است. سپس با گذر از خیابان کاوه، چهارباغ پایین، چهارباغ عباسی، میدان انقلاب و عبور از عرض زاینده رود و چهارباغ بالا در صفه به پایان می‌رسد. عملیات اجرایی این خط در سال ۱۳۸۱ آغاز شد. فعالان میراث فرهنگی از همان آغاز نگران میزان تاثیر عبور مترو از نزدیکی آثار تاریخی بودند.
با مصوبه چهل و دومین نشست شورای عالی ترافیک در سال ۱۳۸۱، حامیان میراث فرهنگی نفس راحتی کشیدند. این شورا تصویب کرد که تونل مترو نه از خیابان چهارباغ عباسی بلکه از خیابان موازی با آن؛ یعنی خیابان شمس آبادی عبور کند. با وجود مصوبه فوق، خبرگزاری دانشجویان در سال ۱۳۸۳ مصاحبه‌ای با رییس وقت سازمان نظام مهندسی اصفهان و عضو هیات‌مدیره سازمان قطار شهری اصفهان و حومه منتشر کرد که سخنانی متفاوت با مصوبه شورای ترافیک در آن شنیده شد. عبدالله کوپایی عبور مترو از خیابان چهارباغ را تایید کرد. یک علامت سوال بزرگ در اذهان عمومی شکل گرفت. از سوی دیگر در نشست شصت و ششم شورای عالی ترافیک مصوبه جدیدی تصویب شد که مضمونی این چنین داشت: تونل قطار شهری اصفهان، با فاصله گرفتن از محور چهارباغ،به سمت شمس آبادی حرکت کند. یکی از فعالان میراث فرهنگی در خصوص انحراف مترو با وجود این مصوبه گفت:« تغییر مسیر مترو به دلیل تفسیر ناصحیح از این مصوبه انجام شده است. مسوولان شورای شهر و قطار شهری در مصاحبه‌های متعدد تصریح کردند: تونل مترو از زیر پیاده روی غربی خیابان چهارباغ عبور می‌کند. این در حالی بود که تونل مترو از سمت چپ خیابان و نه پیاده رو عبور می‌کند. دلیل این اظهارنظر این است که دو تونل با عرضی حدود ۱۴ متر در کنار هم در پیاده روی چهارباغ جا نمی‌شوند!»
این اتفاق در حالی رخ داد که پیش از آن ۱۵۰۰ نفر از شهروندان اصفهانی و فعالان میراث فرهنگی و محیط زیست از مسوولان درگیر در پروژه قطار شهری شکایت کرده و بازپرس شعبه پنج دادسرای عمومی و انقلاب اصفهان محمدرضا محمدی جرقویه با استناد به نظر اداره کل امور حقوقی قوه قضائیه دستور تعطیلی و توقف عبور مترو را صادر کرده بود. به هر حال قطار شهری اصفهان در زیر خیابان چهارباغ امتداد یافت. در ۱۶ فروردین ۱۳۸۸ شرکت الموت، پیمانکار پروژه قطارشهری اصفهان اعلام کرد دستگاه حفار تونل غربی با موفقیت از زیر زاینده‌رود عبور کرده است. این شرکت پس از آن اعلام کرد حفاری تونل شرقی نیز که از اردیبهشت آغاز شده بود طی سی روز حفاری با موفقیت از زیر زاینده رود رد شده است.
شهریور ۸۸ برای فعالان عرصه میراث فرهنگی ماه پرماجرایی بود. در ۹ شهریور ۱۳۸۸ خبرگزاری میراث فرهنگی اعلام کرد: تونل شرقی خط «شمال -جنوب» پس از گذشتن از زیر بستر رودخانه با انحراف ۴۰ متری از مسیر اصلی خود در کنار سی و سه پل سر بر آورد. از واگن‌های حمل خاک حفاری شده مصالح غیرمعمول مشاهده شده که به قسمتی از پی یک سازه شباهت دارد و این احتمال می‌رود که دستگاه حفار TBMدر اثر انحراف از مسیر با رمپ جنوبی سی و سه پل برخورد کرده است و احتمالا مصالح غیر عادی، بخشی از پی سی و سه پل است. در صورت صحت این مساله احتمال نشست این پل تاریخی بویژه در زمان جاری شدن مجدد آب رودخانه و به مرور زمان، افزایش خواهد یافت. در ۱۱ شهریور ۱۳۸۸ عبدالجواد زعفرانی، رییس سازمان قطار شهری اصفهان و حومه نیز خبر انحراف دستگاه حفاری تونل شرقی خط شمال-جنوب را در نزدیکی سی و سه پل تایید کرد. وی میزان انحراف را ۳۵ تا ۴۰ متر از مسیر اصلی بیان کرد و آن را ناشی از نقص فنی در دوربین دستگاه حفاری دانست. نتیجه این انحراف توقف ۲۰ ماهه پروژه متروی اصفهان بود. برای حل این مشکل از بین راهکارهای ارائه شده ادامه مسیر با کمترین شعاع ممکن یعنی ۲۲۵ متر انتخاب شد. کمترین شعاع ممکن برای مترو شعاعی است که برای تغییر مسیر مترو به صورت ایمن، تعیین می‌شود و در صورتی که این شعاع رعایت نشود، خطرهای جانی و مالی در پی خواهد داشت. با انتخاب این راه حل پروژه در ۳۰ بهمن ۱۳۸۹ شروع به کار کرد.
متروی اصفهان همچنان به راه خود ادامه داد تا به سال‌جاری رسید. در خرداد سال‌جاری، خبرگزاری مهر از انحراف مجدد تونل شرقی متروی اصفهان در رینگ‌های ابتدایی پس از آغاز کار مجدد خبر داد. این خبرگزاری تاریخ این انحراف را ۲۶ اردیبهشت‌ماه سال‌جاری ذکر کرد و از توقف دستگاه TBM در پیاده‌رو مقابل هتل سوییت خبر داد. انحراف مذکور در رینگ شماره ۲۷۶۰ اتفاق افتاده و دستگاه حدود ۱۱ سانتیمتر منحرف شده است. پس از آگاهی از این اتفاق تیم ناظر شرکت مشاور پیشنهاد می‌کند جک‌هایی در دو طرف زده شود سپس یکی از جک‌ها برداشته شود تا فشار وارده TBM را به مکان اصلی باز گرداند. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بوده است که این فاصله به سه سانتیمتر کاهش می‌یابد، اما آنچه رخ داد نتیجه‌ای برعکس پیش‌بینی‌ها بود و فشار خاک باعث شد این فاصله از ۱۱۰ میلیمتر به ۲۱۰ میلیمتر یا ۲۱ سانتیمتر افزایش یابد. در همین زمان یکی از اعضای شورای شهر اصفهان گفت: این انحراف در حد ۲۵ سانتیمتر است. این در حالی است که معاون اداری و مالی و پشتیبانی سازمان قطار شهری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای‌اقتصاد هیچ واژه‌ای را برای توصیف این مطلب جایز ندانست. عباس شیرانی تاکید کرد: ما مساله‌ای به نام انحراف را قبول نداریم. اصحاب رسانه این موضوع را بزرگ تر از حد نشان دادند. حدود ۱۰ تا ۱۸ سانتی متر بود و با کمک جک، آن را به جای اول بازگرداندیم. مشاوران ما از روند اجرای کار راضی هستند.
متروی اصفهان؛ امروز
مسوولان از نزدیک شدن به خط پایان مترو خبر می‌دهند. شهرداری اصفهان در یک نشست خبری با خبرنگاران در مرداد ماه سال جاری گفت: در صورتی که مشکلی در حفاری فاز یک متروی اصفهان ایجاد نشود تا دو ماه دیگر دستگاه TBM حفاری خود را پایان می‌دهد. سیدمرتضی سقائیان‌نژاد در نشست خبری با اصحاب رسانه گفت: در حال حاضر تنها سه رینگ از تونل غربی اصفهان باقی مانده تا دستگاه TBM از مسیر خود خارج شود. دستگاه حفار در حال حاضر از هتل سوئیت عبور کرده است و تونل شرقی نیز در صورتی که با مشکلی مواجه نشود تا دو ماه آینده به اتمام می‌رسد.
وی در خصوص خرید واگن‌های قطارشهری در اصفهان اظهار کرد: در خصوص خرید واگن برای اصفهان، تبریز و شیراز مشکل خرید واگن وجود دارد و در حال حاضر قرار است ۲۴ مرداد اصفهان به همراه شیراز مناقصه خرید واگن را برگزار کند. شهردار اصفهان در ادامه یادآور شد: از روزی که قرارداد خرید واگن بسته شود حداقل ۱۸ ماه برای تحویل واگن‌ها زمان نیاز است. سقائیان نژاد ادامه داد: اجاره موقت واگن از آلمان و اسپانیا هم در حال پیگیری است تا به صورت موقت ۱۰ واگن خریداری شود. وی همچنین در خصوص اینکه حفاری ایستگاه مترو در خیابان چهارباغ به کجا رسیده است، گفت: قرار است تا با حفر یک تونل این ایستگاه را در خیابان عباس آباد قرار دهیم.
معاون اداری مالی سازمان قطار شهری اصفهان به خبرنگار روزنامه دنیای‌اقتصاد گفت: ۱۰ کیلومتر از تونل‌های حفاری شده برای مترو آماده بهره‌برداری است و ما در انتظار خرید واگن‌ها هستیم. عباس شیرانی افزود: تونل شرقی تا آخر شهریور به اتمام می‌رسد و تا اتمام تونل غربی هم تنها ۴ یا ۵ متر باقی مانده است. این مقام مسوول در خصوص زمان بهره برداری از مترو گفت: در صورتی که موفق شویم ۲۵۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت را در سال ۹۰ به فروش برسانیم، مردم می‌توانند اواخر سال ۹۱ از مترو استفاده کنند. وی افزود: ریل‌گذاری و ساخت ایستگاه برای ۱۰ کیلومتر از خط شمال-جنوب انجام شده است و این ۱۰ کیلومتر به محض رسیدن واگن‌ها آماده بهره‌برداری می‌باشد.
در مرداد سال جاری معاون اداری مالی شهرداری اصفهان با ابراز نارضایتی از سهم پنجاه درصدی شهرداری‌ها در پرداخت اعتبارات مترو در برابر سهم پنجاه درصدی دولت گفت: «باید پرداخت‌ها از سوی دولت ۷۰ درصد و از سوی شهرداری‌ها ۳۰ درصد تعیین گردد.» وی با اشاره به تامین درآمد شهرداری‌ها از سوی مردم و محدود بودن این منبع درآمد گفت: «در صورتی که بر پرداخت از سوی شهرداری به شکل کنونی اصرار باشد بسیاری از طرح‌های عمرانی در دست اجرا متوقف خواهد شد.» مرتضی حسام نژاد عدم تخصیص اعتبار کافی و بلاتکلیفی در خرید واگن توسط دولت را عامل به تعویق افتادن زمان بهره‌برداری از پروژه متروی اصفهان دانست.
۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است
رییس شورای اسلامی شهر اصفهان مهمترین مشکل برسر راه ادامه عملیات اجرایی پروژه مترو این شهر را کمبود اعتبار دانست و افزود: برای تکمیل این پروژه ۳۰۰ میلیارد تومان نیاز است، این در حالی است که امسال تنها ۹۵ میلیارد تومان به مترو اصفهان اختصاص یافت. یکی از نمایندگان مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار دنیای‌اقتصاد مبنی بر اقدامات انجام شده توسط نمایندگان این شهر برای بهره‌برداری هر چه زودتر از مترو گفت: «مهمترین اقدام انجام شده، افزایش بودجه مترو بود. به موجب قانون مدیریت مصرف سوخت و توسعه حمل‌ونقل شهری، ۵۰ درصد از بودجه مترو از طریق دولت و ۵۰ درصد دیگر از سوی شهرداری تامین می‌شود. در دو سه سال اخیر مجلس بودجه مترو را به حدود دو برابر ارتقا داده. همچنین تلاش کرده است راه‌های دیگر برای تامین بودجه ایجاد نماید. راه‌هایی همچون فروش اوراق مشارکت و برداشت از صندوق ذخیره ارزی. به غیر از بودجه عمومی راه برای جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی باز است. با تصویب مجلس قرار بر این شد که ۲ میلیارد دلار تسهیلات از طریق صندوق توسعه ملی پرداخت گردد که ۱۰۰ میلیارد دلار از آن متعلق به اصفهان می‌باشد.»
معاون اداری و مالی سازمان قطار شهری اصفهان در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد کل اعتبارات تخصیص یافته به متروی اصفهان را ۵۷۸ میلیاردتومان که ۴۴۰ میلیارد تومان آن توسط دولت و ۱۳۸ میلیارد تومان آن توسط شهرداری تامین شده است ذکر کرد. وی کل اعتبارات مورد نیاز برای هر سه خط مترو را هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرد. رییس شورای اسلامی شهر اصفهان با اعلام خبر تصویب خط سوم متروی اصفهان گفت: این خط از زینبیه تا میدان آزادی امتداد می‌یابد. وی مسیر مذکور را چنین تشریح کرد: این خط از زینبیه به میدان لاله می‌آید و پس از گذشتن از خیابان پروین و حمزه اصفهانی و گذشتن از زیر زاینده رود به میدان آزادی می‌رود. وی آغاز عملیات اجرای احداث این خط را پس از تکمیل خط اول ذکر کرد.
ارسال نظر