پیچ و خمهای واردات به ضرر واردکننده و تشویق قاچاق منجر می‌شود
ماراتن واردات کالاهای آی‌تی
لیدا ایاز: نیاز کالاهای آی‌تی به ترخیص با سرعت بالا از گمرک یکی از مهم‌ترین خواسته‌های واردکنندگان این دسته از کالاهاست. در چند سال اخیر وجود برخی توقف‌های پیش‌بینی نشده و غیرقابل انتظار برای ترخیص برخی از کالاهای آی‌تی و تجهیزات کامپیوتری از گمرک باعث شده خسارت‌های زیادی به واردکنندگان تحمیل شود؛ این در حالی است که قاچاق همچنان بخش قابل توجه محصولات بازار را به خود اختصاص داده است. مسوولان گمرک جمهوری اسلامی اما اخیرا با تایید برخی اشکالات در ترخیص کالاهای وارداتی اعلام کردند که نیاز به همکاری بیشتری میان اصناف و واردکنندگان برای برطرف کردن مشکلات است.
لیدا ایاز: نیاز کالاهای آی‌تی به ترخیص با سرعت بالا از گمرک یکی از مهم‌ترین خواسته‌های واردکنندگان این دسته از کالاهاست. در چند سال اخیر وجود برخی توقف‌های پیش‌بینی نشده و غیرقابل انتظار برای ترخیص برخی از کالاهای آی‌تی و تجهیزات کامپیوتری از گمرک باعث شده خسارت‌های زیادی به واردکنندگان تحمیل شود؛ این در حالی است که قاچاق همچنان بخش قابل توجه محصولات بازار را به خود اختصاص داده است. مسوولان گمرک جمهوری اسلامی اما اخیرا با تایید برخی اشکالات در ترخیص کالاهای وارداتی اعلام کردند که نیاز به همکاری بیشتری میان اصناف و واردکنندگان برای برطرف کردن مشکلات است.
برپایه همین اعلام نظر هم بود که مدیرکل دفتر ارزش و تعرفه گمرک ایران هفته گذشته از فعالان اقتصادی و تشکل‌ها خواست برای تعیین ارزش کالاها به گمرک کمک کنند. خداکرم اسکندری با پذیرش این موضوع که هر چه حقوق ورودی گمرک کمتر باشد، قاچاق کمتر می‌شود تایید کرد: «شاید واقعا لازم است که ۹ درصد مالیات بر ارزش‌افزوده وارداتی حذف شود.» به نظر او برای رفع مشکل طولانی شدن روند ترخیص کالاها از گمرک لازم است که واردکنندگان خوش‌نام با اعلام سوابق ترخیص خود در یکی، دو سال گذشته به گمرک از مزایایی بهره‌مند شوند تا به دلیل اعتماد گمرک به این واردکنندگان کالاهایشان زودتر ترخیص شود. محمد آقایی رئیس مجمع واردات درباره همین موضوع به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «حساسیت برای ترخیص هرچه سریع‌تر کالاهای آی‌تی برای این است که مدل این دسته از کالاها خیلی سریع تغییر میکند بنابراین برای ترخیص آنها در گمرکات باید بیش از دیگر کالاها اهمیت و حساسیت قائل شد.»
او به جلسه‌ای که در اتاق بازرگانی ایران با حضور مسوولان گمرک انجام شد، اشاره میکند و می‌گوید: «از نظر ما ارزش‌گذاری واقعی روی کالا، توقف کالا در گمرک و مالیات بر ارزش افزوده گمرک موضوعات مهمی است که گمرک نیز قول داده تعامل خوبی در این زمینه با واردکنندگان داشته باشد.» به گفته او مشکلات در نحوه ارزش‌گذاری کالا و توقف‌های بیش از حد معمول در گمرک ممکن است ناشی از اختلاف نظرها در سازمان‌هایی باشد که قانونا مجوز صادر می‌کنند. آقایی به اختلافاتی اشاره میکند که به گفته او میان گمرک و واردکننده همیشگی است: «همیشه اختلاف نظری بین واردکنندگان و مسوولان ارزیابی گمرک برای ارزش‌گذاری کالا وجود دارد. در این زمینه اخیرا تصمیم بر آن گرفته شد تا در هر موردی اگر واردکننده با مشکلی مواجه شد آن را به‌صورت منطقی و مستدل به مجمع امور واردات اعلام کند تا ما با برگزاری نشست‌هایی به حل این مسائل بپردازیم.»
مسیر قرمز واردات موبایل
اما در واقعیت فرآیند واردات تجهیزات کامپیوتری از جمله موبایل چگونه است؟ رضا قربانی یکی از تولیدکنندگان و واردکنندگان وسایل و تجهیزات مخابراتی و تلفن همراه درباره تجربیاتی که در سال‌های اخیر داشته به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: عوامل متعددی دست به دست هم داد تا واردات کالاهای مخابراتی بسیار زمانبر باشد که یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که اخیرا بیشتر نیز شده اعمال نظرهای سلیقه‌ای در کارشناسی کالاهاست که این موضوع باعث نارضایتی صاحبان کالا و طولانی شدن زمان ترخیص کالاها شده است. در گذشته کارشناسان گمرک از اطلاعات بالاتری برخوردار بودند و برای سرفصل‌های مشخص کارشناس خبره مشخص در نظر گرفته شده بود. ولی با مجازی شدن کارشناسی گمرک متاسفانه بحث گمرک تخصصی کاملا از بین رفته و فقط نام آن باقی است، زیرا کارشناس تعیین شده از طریق کامپیوتر در شهرهای متفاوت بوده و متاسفانه اکثرا از اطلاعات کافی برخوردار نیستند که با اعمال نظر سلیقه‌ای و غیرکارشناسانه و دلایل غیر مستند باعث طولانی شدن روال ترخیص و تحمیل هزینه‌های مالی و زمانی زیاد به صاحبان کالا می‌شوند. لازم به ذکر است که روال ترخیص کالایی مانند تلفن همراه به اندازه کافی طولانی و پیچیده است و با اضافه شدن این‌گونه مشکلات به این روال زمان خواب کالا در گمرکات بسیار بیشتر می‌شود که جمیع این مشکلات موجب مقرون به صرفه شدن قاچاق کالا خواهد شد.
روال ترخیص تلفن همراه به این صورت است که از وقتی کالا تخلیه می‌شود، سه روز طول می‌کشد تا قبض انبار و ترخیص صادر شده و به دست صاحب کالا برسد و بعد از آن اگر خوش‌شانس باشید و سیستم اظهار الکترونیکی (EPL) قطع نباشد می‌توانید کالا را اظهار کنید. باید IMEIهای (سریال‌ها) گوشی‌های مذکور در سایت تنظیم مقررات آپلود شود که باز هم مستلزم یک تا دو روز زمان است و پس از آن باید از سوی این سازمان مورد بررسی قرار گیرد و اصالت آن تایید شود و سپس کارشناس سازمان تنظیم مقررات مستقر در گمرک به‌طور فیزیکی کالا را بازدید و تطابق آن را تایید کند و سپس کد رهگیری از طرف سازمان صادر شود. (این در صورتی است که این مدل کالا قبلا مراحل استاندارد سازمان را گذرانده و مجوز گرفته و در سامانه موجود باشد.) سپس سند در نوبت ارزیابی قرار گرفته و پس از ارزیابی در نوبت کارشناس قرار می‌گیرد و پس از کارشناسی و تایید مجددا در مراحل دیگر گمرکی تا در نهایت اجازه بارگیری اخذ شود و پس از آن و دوباره همین مراحل کارشناسی در درب خروج گمرک بررسی شده و کالا ترخیص می‌شود. حالا شما در نظر بگیرید اگر در طول این مراحل طولانی فرد یا افرادی بدون اطلاعات کافی نظرات ناصحیح بدهند چه مشکلاتی برای صاحب کالا به‌وجود خواهد آمد.
متاسفانه تا به امروز چه برای قطعات تولیدی (CKD) و چه کالای کامل (CBU) ترخیص هیچ‌گاه زودتر از ۱۵ روز انجام نشده است. سوال از مسوولان گمرک این است که برای کالاهایی مثل تلفن همراه که سابقه واردات مدل دقیقا مشابه از سوی واردکنندگان مشابه دارند چرا باید مسیر قرمز شود؟ آیا بعد از گذراندن این مسیر طولانی و بررسی‌های متعدد، نیاز است هر بار این مراحل برای دقیقا همان کالا دوباره تکرار شود و باعث اتلاف سرمایه و انرژی و زمان گردد؟ چرا باید کالایی که چندبار در مدت کوتاهی به دست کارشناسان متعدد بررسی شده و ترخیص شده است بار ششم به‌طور کاملا سلیقه‌ای افزایش ارزش ۲ تا ۳ برابری تشخیص داده شده و نظرات کارشناسان قبل زیر سوال برود؟
مگر همه این کارشناسان زیرمجموعه یک اداره نیستند؟ پیشنهاد می‌شود تلفن همراه به دلیل به‌روز بودن و زیان جبران‌ناپذیر معطلی در صورت ترخیص مدل دقیقا مشابه وارد مسیر قرمز شود یا اینکه پروسه دایره ارزش از آن حذف شود تا از برخوردهای سلیقه‌ای که در اثر اطلاعات ناکافی از کالا است باعث طولانی شدن روال ترخیص نشود. بیرون از درهای گمرکات کشور هیچ کس به یقین نمی‌داند برای تحویل گرفتن کالاهایی که وارد کرده چه پروسه‌ای را در انتظار دارد. برای طی کردن مراحل اداری در هریک از ادارات کشور هیچ نظر قطعی درباره طول روند گذراندن پروسه اداری وجود ندارد؛ همچنان که برای طی مراحل گمرکی خروج کالاهای وارداتی نیز همین فرآیند غیرقابل پیش‌بینی صدق میکند.
ارسال نظر