مشکلات واردات محصولات تکنولوژی

دنیای اقتصاد: واردات کالاهای آی‌تی همچنان با موانعی روبه‌روست. ازجمله دلایل وضعیت فعلی تحریم‌های بین‌المللی، قوانین مبارزه با قاچاق کالا که هنوز کارکرد اصلی‌شان را نیافته‌اند و رکود در بازار تولید و فروش تجهیزات است که همواره در ماه‌های اخیر محسوس بوده است. مصائب امور گمرکی در صنف کالاها و تجهیزات آی‌تی، ایجاد تسهیلاتی برای ترخیص کالاهای موردنیاز در چرخه تولید، کاهش تعرفه‌های واردات و هماهنگی بیشتر برای تعیین روش‌های ارزش‌گذاری کالاهای آی‌تی از جمله موضوعاتی بود که موجب شد تا هفته اخیر مسوولان گمرکی، مناطق آزاد و اصناف تجهیزات رایانه‌ای گرد هم جمع شوند و به بررسی این مشکلات بپردازند.

این نشست در کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران برگزار شد. در این نشست محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران با بیان اینکه حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان موتور محرکه اقتصاد هم به‌طور مستقیم درآمدزایی دارد و هم می‌تواند به توسعه سایر رشته‌ها کمک کند، گفت: «از مشکلات اصلی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات این است که قوانین و مقررات در کشور ما همگام با توسعه فناوری تغییر نکرده‌ و این قوانین تسهیلگر بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات نبوده‌اند؛ در صورتی که قوانین باید با توجه به رشد این حوزه تدوین شوند.»

در ادامه این جلسه مسعود شنتیایی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان تجهیزات فناوری اطلاعات نیز اعلام کرد که شرایط برای تولیدکنندگان بهتر شده اما کافی نیست و باوجود تلاش‌ها برای روان‌سازی امور فعالان اقتصادی هنوز به جایگاه مطلوب نرسیده‌ایم. او یکی از دلایل بروزاین مشکل را جزیره‌ای عمل کردن و عدم هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی مختلف می‌داند. شنتیایی اضافه می‌کند: «گاهی به‌دلیل ناهماهنگی‌هایی که میان گمرکات اجرایی کشور روی می‌دهد کالاها و قطعاتی که برای تولید ضروری است مدت طولانی در گمرک می‌مانند و این توقف و ناهماهنگی با افزایش هزینه‌های انبارداری منجر به افزایش هزینه‌های تولید می‌شود.»

به گفته رئیس سندیکای تولیدکنندگان تجهیزات فناوری اطلاعات، تولید مقدم بر صادرات است و اول باید موانع بر سر راه تولید برداشته شود و تولید تسهیل شود تا در گام بعدی بتوانیم صادرات را توسعه دهیم. به گفته او باوجود الکترونیکی شدن بسیاری از روندهای گمرک، بعضا به‌دلیل قطعی سیستم و همچنین پیچیدگی‌های بسیار، امور فعالان اقتصادی مختل می‌شود. عبدالرضا نوروزی، رئیس اتحادیه صنایع لوح‌های فشرده ایران نیز با اشاره به تحریم‌ها گفت: با وضع تحریم‌ها تولیدکننده‌های فناوری اطلاعات همه قطعات را نمی‌توانستند به‌راحتی وارد کنند و به این دلیل صنایع ما بسیار آسیب دیدند که لازم است از آنها حمایت شود و می‌توان با وضع جوایز صادراتی، به صادرکنندگان کمک کرد.

به گفته نوروزی قبل از تحریم‌ها قطعات مورد نیاز خط تولید، ظرف سه روز خریداری و وارد می‌شدند اما همچنان این مساله گاه تا دو سه ماه هم طول می‌کشد. محمد آقایی، دبیرکل مجمع عالی واردات، موانع غیرتعرفه‌ای و وجود تعرفه‌های نامناسب را از مهم‌ترین مشکلات فعالان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات برشمرد و گفت: «به‌عنوان نمونه پس از افزایش واردات نوت‌بوک، نه تنها آمار مصرف این کالا کم نشده بلکه واردات قاچاق نوت‌بوک افزایش یافته است.» همچنین امیر اسحاقی، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی ایران به قاچاق گسترده در این حوزه اشاره کرد. به گفته او سالانه ۱۴ میلیون دستگاه موبایل، تبلت و لوازم جانبی در کشور مصرف می‌شود که ۹۵درصد این وسایل قاچاق هستند و تنها ۵ درصد از طریق قانونی وارد می‌شوند؛ «این شرایط باعث شده است کسب‌وکار بسیاری از واردکنندگان رسمی تعطیل‌شده و نتوانند واردات کنند.»

مدیرکل دفتر ارزش و تعرفه گمرک ایران در واکنش به مساله تعیین ارزش کالاها اعلام کرد که بهترین گزینه برای تعیین ارزش کالاها در گمرک خود فعالان اقتصادی و تشکل‌ها هستند: «از همه تشکل‌های اقتصادی دعوت می‌کنم تا در این مورد ما را همراهی و به گمرک در تعیین ارزش کمک کنند. قبول داریم که هر چه حقوق ورودی گمرک کمتر باشد، قاچاق کمتر می‌شود و در این راستا شاید واقعا لازم باشد که ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده وارداتی حذف شود که باید روی این موضوع بررسی بیشتری صورت بگیرد.»

اسکندری همچنین با اشاره طولانی شدن روند ترخیص کالاها از گمرک گفت که واردکنندگان خوشنام می‌توانند با اعلام سوابق ترخیص خود در یکی دو سال گذشته به گمرک به‌صورت شفاف، از مزایایی بهره‌مند شوند، مانند اینکه به‌دلیل اعتماد گمرک به این واردکنندگان کالاهایشان زودتر ترخیص می‌شود. در ادامه علی‌اکبر شامانی، مدیرکل دفتر صادرات گمرک ایران با اعلام اینکه آمار دقیقی از صادرکنندگان نرم‌افزار و فعالان این حوزه نداریم و این مساله مطلوب ما نیست و باید صادرات نرم‌افزار را ساختارمند کرد، خواستار ایجاد روش مشخصی برای صادرات نرم‌افزار شد. در پایان این نشست علیرضا اسماعیلی، معاون مرکز واردات و امور مناطق آزاد ویژه گمرک ایران با پذیرفتن مشکلات مورد اشاره در امور گمرک و ترخیص کالاها گفت که برخی مشکلات زیرساختی باعث می‌شود، زمان ترخیص و بعضی امور گمرکی طولانی ‌شود هرچند عرف کار این است که سه‌روزه کالاها از گمرک ترخیص شوند.