امیر شاملویی:‌ با پیشرفته‌تر شدن جهان و توسعه فناوری، عوامل تولید نیز در حال تغییر هستند. نگاهی به نظریات اقتصادی کلاسیک گویای آن است که میزان تولید در هر کشور رابطه مستقیمی با نیروی کار آن کشور و سرمایه موجود در آن دارد. با این حال، به مرور مشخص شده است که میزان تولید تابعی از بهره‌وری نیز هست که می‌تواند در بهره‌وری نیروی کار یا ماشین‌آلات متجلی شود و در واقع به نوعی حاصل پیشرفت‌های فنی و آموزش‌های حاصل از انجام کار است. از سوی دیگر سرمایه انسانی و ارتقای سطح دانش فنی نیز به نوعی سرمایه محسوب می‌شود و می‌تواند سطح تولیدات را متاثر کند. از یکسو، به نظر می‌رسد فناوری آموزشی در حال طی کردن مسیری باشد که منجر به شخصی‌سازی آموزش شود و این کار با گسترش استفاده از نرم‌افزارهای آموزشی امروزه امکان‌پذیر شده است.

هرچند هنوز هم نقش معلمان مهم است. از سوی دیگر، پیشرفت‌های فنی بشر موجب شده است، در سال‌های اخیر چهره آموزش نیز تغییر کند. پیدایش آموزش آنلاین و صدور گواهی‌نامه‌های مجازی، آموزش‌های الکترونیکی و مواردی از این قبیل موجب شده است تا آینده آموزش به بدیل‌های ممکن خود فکر کند. به طور کلی هرچند هنوز آموزش آنلاین با پاره‌ای از مشکلات روبه‌رو است و کیفیت بالای آن با توجه به عدم نظارت لازم بر آن تا حدودی محقق نشده است، اما مزایای دیگری دارد که می‌تواند بازار آموزش مجازی را بیش از پیش گسترده کند و پتانسیل خوبی برای رشد آن فراهم آورد. آموزش آنلاین فرصت‌های آموزشی خوبی برای مناطق دوردست به وجود می‌آورد و می‌تواند تمام مناطق را با کیفیت نسبتا مناسبی تحت پوشش قرار دهد؛ البته به این شرط که زیرساخت‌های اولیه نه‌چندان گران‌قیمت آن فراهم شده باشد. این نوع آموزش ارزان تمام می‌شود و مرور و بررسی درس‌های ارائه شده آسان است. هزینه‌های پایین این نوع آموزش هرچند تعاملات مثبت میان دانشجو- استاد یا دانش‌آموز-معلم را به خوبی مورد پشتیبانی قرار نمی‌دهد، اما موجب می‌شود جوامع روستایی و کشورهای کمتر توسعه‌یافته و در حال توسعه بتوانند با آموزش‌هایی در سطح کلاس کشوری یا حتی جهانی تعلیم یابند. در ادامه نگاهی به برخی تحلیل‌ها در مورد آینده آموزش در جهان خواهیم انداخت.