برندگان نیمسال اول۲۰۱۷

دنیای اقتصاد: پایان معاملات ژوئن در بازارهای جهانی، برندگان و بازندگان نیمه نخست سال ۲۰۱۷ را مشخص کرده است. نگاه به روندهای ۴ بازار عمده سهام، ارز، انرژی و فلزهای گرانبها نشان می‌دهد که در ۶ ماه اول سال‌جاری میلادی، دلار آمریکا و نفت خام بازنده و بورس و طلا برنده تحولات بوده‌اند. دلار ایالات‌متحده در فصل دوم ۲۰۱۷ بدترین روند ۷ سال گذشته را تجربه کرده و در بازه دو فصلی، شاخص این ارز حدود ۷ واحد سقوط کرده است. همزمان، بهای نفت با وجود اجرای طرح کاهش تولید اوپک بیش از ۱۴ درصد سقوط کرده تا بیشترین کاهش آن از سال ۱۹۹۸ به این سو به ثبت برسد. از آن سو، بورس‌های جهانی با وجود تعدیل‌های مقطعی، ماه‌های خوبی را سپری کرده‌اند. عمده بازارهای سهام در پایان فعالیت‌ها در روز جمعه، آخرین روز ماه ششم میلادی، نزدیک اوج‌های تاریخی نوسان داشته‌اند. طلا نیز با آنکه این روزها به شدت تحت فشار عوامل فنی و بنیادی است، در دوره ۶ ماه رشد بیش از ۷ درصدی را برای خود رقم زده است. «دنیای اقتصاد» در دو گزارش، علاوه‌بر بررسی روندها و عوامل بازارساز ۶ ماه گذشته، نگاهی نیز به چشم‌انداز بازارهای جهانی در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ داشته است.

با پایان ماه ژوئن، بررسی روندهای بازاری نیمه نخست سال میلادی ممکن شده است. نگاه به روندهای شش ماه اول سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که در این بازه زمانی، دلار آمریکا و نفت خام بازندگان بزرگ بوده‌اند بورس‌ها، هفته‌ها و ماه‌های خوبی را پشت‌سر گذاشته‌اند و طلا که از مهم‌ترین سرمایه‌های امن است با وجود فشارهای اخیر، رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است.در شش ماه گذشته، همزمان با ثبت بدترین فصل دلار در ۷ سال گذشته، نفت خام حدود ۱۴ درصد سقوط کرده است، بورس‌های جهانی با وجود موانع به رکوردزنی‌های تاریخی ادامه داده‌اند و طلا حدود ۶ درصد رشد کرده است. آیا این روندها در نیمه دوم سال نیز پی گرفته خواهند شد؟ دست‌کم در کوتاه‌مدت و با فرض ثبات عوامل موجود، دلار و نفت امیدی به تقویت قابل‌توجه ندارند، بورس‌ها همان مسیر رشد متعادل ماه‌های گذشته را طی می‌کنند و طلا با وجود رشد خوب شش ماهه، با ضعفی جدی وارد شش ماه دوم می‌شود.

سروری سهام

بازارهای سهام جهان، سال ۲۰۱۷ را با رشد ترامپی آغاز کردند، رشدی که ناشی از امید معامله‌گران بورس به خیز شاخص‌ها در پی اعلام برنامه‌های جاه‌طلبانه رئیس‌جمهوری جنجالی آمریکا بود. گرچه این روند پس از تنش‌آلود شدن فضای سیاسی آمریکا تعدیل شد،‌ حمایت فنی رکوردشکنی‌های بورسی و همچنین افزایش اعتماد به روند اقتصاد جهان، شاخص‌ها را مثبت نگه داشت تا شروع سال ۲۰۱۷ بهترین ماه‌های بورس‌ها از سال ۲۰۰۳ باشد. بیشتر بورس‌های آمریکا در ماه‌های گذشته بیشترین رشد خود در چند سال گذشته را ثبت کرده‌اند. اما مهم‌ترین تحول این ۶ماه احتمالا رویدادهای همین هفته گذشته، آخرین هفته ژوئن است. هفته گذشته سخنرانی‌های مقام‌های بانک‌های مرکزی عمده نشان داد که این نهادهای سیاست‌گذار احتمالا اندک‌اندک رو به انقباض پولی خواهند آورد. حدود دو سال گذشته، تنها فدرال‌رزرو، بانک مرکزی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان بود که در میان همه بانک‌های عمده، دست به افزایش نرخ‌های بهره زد. اکنون به‌نظر می‌رسد که ادامه احیای اقتصادی، سیاست‌های تحریکی را پایان خواهد داد و حامی حدودا یک دهه‌ای بورس‌ها را حذف خواهد کرد. البته روشن شدن سیاست‌های پولی می‌تواند حامی روندهای بورسی باشد،‌ با این همه هنوز تا قطعیت در این موارد، راه درازی مانده است. بخشی از تحلیلگران معتقدند که در نیمه دوم سال باید در انتظار تعدیل روند رشد بورس‌ها بود. علاوه‌بر تعدیل فنی، موانع سیاسی-اقتصادی پیش‌روی رشد را نباید دست‌کم گرفت.

دلخوری دلار

دلار آمریکا پس از پیروزی ترامپ در نوامبر ۲۰۱۶، بر خلاف بیشتر پیش‌بینی‌ها به‌شدت تقویت شد تا یکی از مهم‌ترین پول‌های جهان، سال ۲۰۱۷ را با قدرت آغاز کند. با این حال، جنجال‌های وابسته به دولت ترامپ به‌خصوص احتمال ارتباط غیرقانونی اطرافیان او با مقام‌های روسیه و اخیرا ناکامی جمهوری‌خواهان در تصویب قوانین بیمه‌ای جایگزین «اوباماکر»، دلار را به‌شدت تضعیف کرده است. شاخص دلار که در مقطعی از روزهای پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به بالای ۱۰۳ واحد رفته بود، این روزها نزدیک عدد ۹۵ واحد نوسان می‌کند.کمیته بازار آزاد فدرال‌رزرو در نشست ژوئن خود برای چهارمین‌بار پس از پایان بحران مالی جهانی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹، نرخ‌های بهره را افزایش داد و حتی به احتمال افزایش دوباره نرخ‌ها در سال‌جاری میلادی اشاره کرد. ولی با آنکه دلار تحت‌حمایت تشدید انقباض پولی در آمریکا است، احتمال انقباضی شدن سیاست پولی دیگر بانک‌های مرکزی عمده، ارزهای رقیب دلار را گران‌تر و شاخص دلار را که این ارز را با ۶ رقیب بین‌المللی‌اش مقایسه می‌کند، کاهشی کرده است.به این ترتیب، دلار در سه ماه گذشته بدترین فصل خود در ۷ سال گذشته را تجربه کرد. در بازه شش ماهه نیز شاخص دلار وضعیت بدی دارد. شاخص دلار که در آخرین روز کاری سال ۲۰۱۶ روی عدد ۲۱/ ۱۰۲ واحد قرار گرفته بود، در آخرین روز کاری ژوئن روی عدد ۶۲/ ۹۵ واحد ایستاد. معامله‌گران فارکس انتظار دارند که بانک مرکزی اروپا، بانک مرکزی انگلستان و بانک مرکزی کانادا کم‌کم سیاست پولی خود را انقباضی کنند. این امر از جذابیت دلار کاسته است. از سوی دیگر، تردیدهایی وجود دارد مبنی‌بر اینکه فدرال‌رزرو آمریکا با توجه به داده‌های ضعیف اقتصادی و دشوار بودن اجرایی شدن برنامه‌های ترامپ برای رشد اقتصادی، امسال نرخ‌های بهره را افزایش نخواهد داد.

تقلای طلا

فلز زرد با آنکه در فصل دوم سال نسبت به فصل نخست تحت فشارهای بیشتری بوده، در مجموع سال خوبی را پشت‌سر گذاشته است. اونس طلا در حالی روز جمعه در پایان فعالیت بازار نیویورک روی بهای ۱۲۴۱ دلار ایستاد که سال ۲۰۱۶ را با بهای ۱۲۶۱ دلار به پایان برده بود. اونس در فصل اول ۲۰۱۷ حدود ۸ درصد رشد را تجربه کرد اما در فصل دوم با ۶/ ۰ درصد افت متوقف شد. ماه ژوئن نیز با افت بیش از ۲ درصدی ماه خوبی برای طلا نبود. با این همه،‌ ماندن اونس در میانه‌های کانال ۱۲۰۰ دلار نشانه مقاومت فلز زرد برای افت بیشتر است. اونس طلا در ۶ ماه اول سال حدود ۷ درصد رشد را برای خود ثبت کرده تا فصل جدید با بیم و امید فنی-بنیادی آغاز شود، گرچه فعلا ناامیدی بر بازار غالب است.در ۶ ماه گذشته در حالی که افت دلار حامی طلا بوده، سقوط بهای نفت خام دشمن فلز زرد بوده است. شاخص‌های برنت و وست‌تگزاس اینترمدییت هر دو بیش از ۱۴ درصد سقوط را در نیمه نخست سال میلادی به خود دیده‌اند (گزارش صفحه ۱۱ را بخوانید). نفت خام کالای رهبر بازار کالاست و دیگر روندها را متاثر می‌کند. همزمان با اثرگذاری کاهشی نفت، تشدید انقباض پولی در آمریکا که نشانه اعتماد مقام‌های بانکی این کشور به ادامه رشد اقتصادی است، خرید طلا به‌عنوان سرمایه امن را کاهش داده است. با همه اینها، مقاومت طلا برابر افت بیشتر و همچنین داغ ماندن برخی از تنش‌های سیاست داخلی آمریکا و همچنین بحران‌های ژئوپلیتیک امید طلا را پابرجا نگه داشته است.در نیمه دوم سال، طلا بیش از هر چیزی به امید تحولات ژئوپلیتیک خواهد بود، گرچه از تشدید انقباض پولی در آمریکا هم در هراس خواهد بود. اگر روند تضعیف دلار مقابل ارزهای عمده ادامه داشته باشد، عامل افزایشی بسیار مهمی برای طلا فراهم خواهد بود که خرید آن را بالا نگه خواهد داشت. با آنکه امید طلا هنوز از دست نرفته است، ژوئن که اولین ماه افت طلا در سال ۲۰۱۷ بود، امید کوتاه‌مدت را مخدوش کرده است. نظرسنجی‌های تازه کیتکو نشان می‌دهد اکثر کارشناسان حرفه‌ای و سرمایه‌گذاران خرد انتظار افت قیمت طلا را در اولین هفته نیمه دوم سال دارند. کیتکو در گزارشی نوشته که سرمایه‌گذاران خرد هرگز در دو سال گذشته، به این میزان کاهشی نبوده‌اند.

دو تناقض کارنامه نفت در نیمه اول