سرمایه‌گذاری جسورانه؛ موتور اقتصاد آمریکا

ویل گورنال و ایلیا استربولیف
دانشکده کسب‌وکار دانشگاه استنفورد
اقتباس از تحقیق: فائزه دادخواهی اصل

سرمایه‌گذاری جسورانه، تامین مالی قابل‌دسترسی است که شرکت‌های جوان، نوآور و با ریسک بالا از آن بهره می‌برند. سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر نه‌تنها تامین مالی وجوه مورد نیاز را امکان‌پذیر می‌کند، بلکه مشاوره، راهنمایی استراتژیک، دسترسی شبکه‌ای و حمایت‌های دیگر را هم مهیا می‌سازد. این سرمایه‌گذاری‌ها با ریسک بالایی همراه هستند. برخی از شرکت‌هایی که از طریق سرمایه‌گذاری جسورانه تامین مالی می‌شوند، موفق می‌شوند، برخی دیگر هم با شکست روبه‌رو هستند. با نگاهی کوتاه به بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا درمی‌یابیم که این موفقیت‌ها تا چه اندازه بزرگ هستند. اپل، گوگل و مایکروسافت سه‌پنجم از ارزش بازار بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا را شامل می‌شوند و بیشتر تامین مالی اولیه خود را از سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر دریافت کرده‌اند. توسعه این سه شرکت به‌تنهایی صدها هزار شغلِ با مهارت بالا و میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری و سود برای اقتصاد آمریکا ایجاد کرده و اثرات سرریز مثبت قابل‌توجهی داشته‌اند. به‌وضوح اپل، گوگل و مایکروسافت از نوآورترین و مهم‌ترین شرکت‌ها در این نسل هستند. ولی این شرکت‌ها و سایر شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه، چقدر برای اقتصاد آمریکا اهمیت دارند؟ این شرکت‌ها چطور با غول‌های صنعتی مثل جنرال موتورز یا موسسات مالی بزرگی همچون Bank of America در زمینه ایجاد شغل و تاثیر نهایی بر اقتصاد مقایسه می‌شوند؟

سرمایه‌گذاران خطرپذیر چند شرکت را پشتیبانی می‌کنند؟

برای اندازه‌گیری تاثیر سرمایه‌گذاری جسورانه بر اقتصاد آمریکا، با طبقه‌بندی شرکت‌های سهامی عام مورد دادوستد در بورس آمریکا، نزدک و نیویورک آغاز می‌کنیم و آنها را به دو گروه با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه و بدون پشتوانه تقسیم می‌کنیم. با توجه به اینکه بیشترین شرکت‌های موفقِ با پشتوانه سرمایه‌گذاریِ جسورانه تملیک می‌شوند، اطلاعات قابل‌اتکا تنها برای آن دسته از شرکت‌هایی قابل‌دسترس است که در بورس پذیرفته شده‌اند. بنابراین، نتایج ما احتمالا تاثیر سرمایه‌گذاری خطرپذیر بر اقتصاد را کمتر از حد واقعی بیان می‌دارد.

در صورتی شرکتی را با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه در نظر می‌گیریم که در مرحله اولیه از سوی سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر تامین مالی شود. جدول ۲ خلاصه آماری از شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه را در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد. نمونه ما ۸۳۲/ ۳ شرکت را تشکیل می‌دهد که ارزش بازاری معادل ۱/ ۲۳ تریلیون دلار دارد. در بین آنها، ۶۶۵ شرکت (معادل ۱۷ درصد) با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه هستند که سهم ۸/ ۴ تریلیون دلار (۲۱ درصد) ارزش بازاری و ۱/ ۴ میلیون نیروی انسانی را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت‌ها درمجموع ۱۳۱ میلیارد دلار (۴۴ درصد) در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. درواقع، هزینه‌های تحقیق و توسعه شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه بیش از یک‌چهارم هزینه‌های تحقیق و توسعه دولت، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی در آمریکا است.

این ارزیابی‌ها اهمیت و تاثیر سرمایه‌گذاری جسورانه بر اقتصاد آمریکا را از برخی جنبه‌ها بیش‌ازحد و از برخی جنبه‌های دیگر کمتر از حد بیان می‌دارد. این نتایج همچنین، تاثیر این صنعت بر اقتصاد را بیش‌ازحد نشان می‌دهند، زیرا شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه بدون تامین مالی از این محل هم می‌توانستند موفق باشند. البته این واقعیت که بسیاری از کارآفرین‌های موفق ترجیح می‌دهند از این طریق تامین مالی شوند، بیان می‌کند که این تامین مالی نقش مهمی در اکوسیستم کارآفرینی ایفا می‌کند. از طرف دیگر، این ارزیابی می‌تواند اهمیت تامین مالی از طریق سرمایه‌گذاری جسورانه را کمتر از حد بیان کند، زیرا اثر سرریز این شرکت‌ها نادیده گرفته شده است. از ویندوز تا فدکس، تکنولوژی‌هایی که از سوی شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایجاد شده‌اند، دنیا را تغییر داده‌اند. فعالیت‌های تحقیق و توسعه این شرکت‌ها نه‌تنها برای سهامداران این شرکت‌ها ارزش‌آفرینی می‌کند، بلکه بر سایر صنایع و کشورها هم تاثیرگذار خواهد بود.

تامین مالی برای شرکت‌های جدید

دلیل دیگر اینکه ارزیابی ما اهمیت سرمایه‌گذاری جسورانه برای شرکت‌های جوان را کمتر از حد بیان می‌کند، این است که بسیاری از شرکت‌های سهامی عام قبل از تولد این صنعت تاسیس شده‌اند. برای مثال، فورد و جنرال الکتریک بیش از ۱۰۰ سال پیش شروع به کار کرده‌اند، یعنی زمانی که تامین مالی از این محل جزو انتخاب‌های موجود نبوده است. در حالی که تعداد زیادی از شرکت‌های معروف در دوره‌های ابتدایی این صنعت تامین مالی شده‌اند. این صنعت بعد از لغو قانون «پرودنت من» استقلال پیدا کرد و طبق این تغییر، صندوق‌های بازنشستگی هم توانستند در صندوق‌های جسورانه سرمایه‌گذاری کنند و این مساله باعث شد وجوه سپرده‌شده در صندوق‌های جسورانه بیش از ۱۰ برابر افزایش یابد: صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۷ سالانه ۵/ ۴ میلیارد دلار افزایش داشتند که در مقایسه با رقم ۱/ ۰ میلیارد دلار طی ۱۰ سال قبل، مقدار قابل‌توجهی است.

در راستای همگام‌سازی ارزیابی‌ها و در نظر گرفتن تغییر ذکرشده، محاسبات خود را برای شرکت‌هایی که بعد از سال ۱۹۷۴ تاسیس ‌شده‌اند، تکرار کردیم. ایده موجود در این محاسبات این بود که چه نسبت از شرکت‌هایی که می‌توانستند از تامین مالی سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر استفاده کنند، از این محل تامین مالی شده‌اند. به این منظور نمونه این پژوهش را محدود به شرکت‌هایی کردیم که بعد از لغو قانون پرودنت‌من متولد شده‌اند. با حذف شرکت‌هایی مثل فورد و جنرال موتورز می‌توانیم اهمیت شرکت‌های جوان را بهتر بیان کنیم. این ارزیابی نتایج را به‌طور چشمگیری تغییر داد. از بین شرکت‌های سهامی عام، حدود ۱۳۳۹ شرکت بعد از سال ۱۹۷۴ تاسیس شده‌اند که از بین آنها، ۵۵۶ شرکت (۴۲ درصد) با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه بوده‌اند. با تمرکز بر این شرکت‌ها درمی‌یابیم اثری که این شرکت‌ها بر اقتصاد گذاشته‌اند قابل‌توجه بوده است.

شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه ۶۳ درصد ارزش بازاری و ۳۸ درصد نیروی انسانی موجود در نمونه را تشکیل می‌دهند. تاثیرگذارترین بخش به‌طور قطع تحقیق و توسعه است که این شرکت‌ها ۸۵ درصد کل تحقیق و توسعه نمونه را به خود اختصاص داده‌اند. رشد چشمگیر این صنعت بعد از لغو قانون پرودنت من، نشان از اهمیت قوانین حکومتی دارد. با وجود اینکه بیش از ۵۰ درصد شرکت‌های تازه‌تاسیس از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه تامین مالی می‌کنند، همچنان این صنعت کوچک است. برای مثال، این صنعت در آمریکا ۶/ ۰ تریلیون دلار در طول ۵۰ سال گذشته سرمایه‌گذاری کرده است که فقط یک‌چهارم سرمایه‌گذاری خصوصی است. این نکته بیانگر آن است که این صنعت سرمایه کمی را به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ اختصاص می‌دهد. درحقیقت فقط ۳۱/ ۰ درصد از کسب‌وکارهای آمریکا از سوی سرمایه‌گذاری جسورانه پشتیبانی می‌شوند.

افزایش شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه

قبل از سال ۱۹۷۵، شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه بخش کوچکی از بازار سهام را تشکیل می‌دادند. امروزه، ۶۶۵ شرکت در بورس از سوی سرمایه‌گذاری جسورانه پشتیبانی می‌شوند. نقش شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه در اقتصاد آمریکا در بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۰ افزایش چشمگیری داشته است. همین افزایش قابل‌توجه در پایان دهه ۱۹۹۰ منجر به ایجاد حباب دات‌کام هم شد. از سوی دیگر شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه استخدام‌کننده اصلی بازار هستند. از سال ۱۹۷۴، یک‌چهارم رشد خالص شغل در شرکت‌های سهامی عام از طریق این شرکت‌ها تحقق پیدا کرده‌اند. شرکت‌های با سرمایه‌گذاری جسورانه شامل نوآورترین شرکت‌های دنیا هستند. برای درک بهتر این اهمیت بهتر است نگاهی به تحقیق و توسعه بیندازیم. در سال ۲۰۱۴، شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه ۱۳۱ میلیارد دلار در تحقیق و توسعه صرف کرده‌اند. این رقم ۴۴ درصد هزینه‌های کل نمونه را تشکیل می‌دهد و نه‌تنها برای شرکت‌ها سودآور است، بلکه برای همه دنیا ارزش‌آفرینی می‌کند.

نتایج صنایع مختلف

صنعت سرمایه‌گذاری جسورانه در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کند که پتانسیل رشد بیشتری داشته باشند. به این دلیل که این نوع سرمایه‌گذاری با ریسک همراه است و احتمال شکست آنها وجود دارد. این صنعت درصدد سرمایه‌گذاری کم در شرکت‌های با بازده بالا است. این مهم، سرمایه‌گذاری جسورانه را به فعالیت در صنایع خاصی سوق می‌دهد. صنایعی که بیشترین تاثیر را از سرمایه‌گذاری‌ها می‌پذیرند، شرکت‌های تکنولوژیکی (مثل گوگل، اپل و سیسکو)، خرده‌فروشی (مثل آمازون، استارباکس و کاستکو)، بیوتکنولوژی (مثل امژن، سلژن و جیننتک) هستند. صنایعی که بیشترین نیاز را به سرمایه دارند بانک‌ها، توسعه املاک و مستغلات، پتروشیمی و معدن هستند. با این حال شرکت‌های با پشتوانه سرمایه‌گذاری جسورانه سایر صنایع را هم دگرگون می‌کنند که این تاثیر در این مطالعه مورد بررسی قرار نگرفته است.