مذاکرات آستانه درباره بحران سوریه آغاز شد
دیالوگ ۱+۵
دنیای اقتصاد: شهر آستانه، پایتخت قزاقستان و هتل ماریوت این کشور از دیروز شاهد مذاکرات درباره یکی از مهم‌ترین پرونده‌های خاورمیانه بود؛ سوریه. مخالفان داخلی و خارجی بشار اسد سرانجام با پادر میانی سه کشور ایران، روسیه و ترکیه پذیرفتند که مذاکرات خود را از دیروز دوشنبه در آستانه شروع کنند تا تحولات سوریه شاهد نقطه عطفی در جنگ داخلی ۶ساله خود باشد. با وجود تلاش‌های دیپلماتیک این سه کشور و دستگاه دیپلماسی قزاقستان اما چند و چون مذاکرات هنوز محل تردید است. هدف اصلی از مذاکرات آستانه مذاکرات سوری- سوری است یعنی مذاکره میان اسد و مخالفان داخلی او.
دنیای اقتصاد: شهر آستانه، پایتخت قزاقستان و هتل ماریوت این کشور از دیروز شاهد مذاکرات درباره یکی از مهم‌ترین پرونده‌های خاورمیانه بود؛ سوریه. مخالفان داخلی و خارجی بشار اسد سرانجام با پادر میانی سه کشور ایران، روسیه و ترکیه پذیرفتند که مذاکرات خود را از دیروز دوشنبه در آستانه شروع کنند تا تحولات سوریه شاهد نقطه عطفی در جنگ داخلی ۶ساله خود باشد. با وجود تلاش‌های دیپلماتیک این سه کشور و دستگاه دیپلماسی قزاقستان اما چند و چون مذاکرات هنوز محل تردید است. هدف اصلی از مذاکرات آستانه مذاکرات سوری- سوری است یعنی مذاکره میان اسد و مخالفان داخلی او.
با این حال، در مورد اینکه آیا مذاکرات سوری- سوری میان اسد و مخالفانش برگزار شود و طرفین رو در رو پشت یک میز بنشینند پرسش‌ها و اما و اگرهای زیادی مطرح شده است. به گزارش الجزیره، الکساندر لاورنتیف، فرستاده ویژه کرملین به سوریه در پایان نشست هیات‌های ترکیه، روسیه و ایران در هتل ماریوت آستانه گفت: کشورش تمام تلاش خود را برای نزدیک ساختن دیدگاه‌های مخالفان و دولت سوریه به کار خواهد گرفت. در حالی این دیپلمات روسیه تاکید کرد که هنوز مشخص نشده آیا نمایندگان دولت سوریه و مخالفان رودررو دیدار خواهند کرد یا نه اما برخی دیگر می‌گویند مذاکرات میان تیم اسد و مخالفانش مستقیم خواهد بود بنابراین، این اولین مذاکره مستقیم میان طرفین خواهد بود. عبدالکریم بشار، معاون رئیس ائتلاف ملی گروه‌های انقلابی و مخالفان سوریه نیز گفت: تیم مخالفان و تیم دولت سوریه با حضور یک میانجی و روی یک میز به مذاکره خواهند پرداخت. برخی دیگر از مخالفان سوری نیز اعلام کردند مذاکرات در پی توافقی که با چهار کشور ناظر انجام‌شده هرگز مستقیم نخواهد بود. الجزیره در گزارش خود به نقل از یحی الهریدی، سخنگوی اپوزیسیون سوریه می‌افزاید: «اولین مذاکرات رو در رو نخواهد بود زیرا دولت تاکنون به وعده‌های خود که در توافق ۳۰ دسامبر امضا شد عمل نکرده است.» الجزیره اعلام کرد که نفی برگزاری مستقیم مذاکرات سوالاتی در مورد کارآمدی این نشست مطرح کرد. خبرنگار الجزیره می‌افزاید: «منابع دیپلماتیک در عجبند که آیا این مذاکرات نتیجه‌ای مفید خواهد داشت یا خیر.»
با این حال، الکساندر لاورنتیف تاکید کرد که امکان حل تمامی مشکلات یک روزه وجود ندارد و باید به طرف‌های مربوطه به منظور انجام وظایف‌شان فرصت داد. از سوی دیگر، الجزیره اعلام کرد که هیات مخالفان مسلح به ریاست محمد علوش و رئیس دفتر سیاسی گروه جیش‌الاسلام هنوز موضع خود را در قبال انجام مذاکرات مستقیم با نظام سوریه اعلام نکرده است و او منتظر واکنش طرف‌های ضمانت‌کننده آتش‌بس (ترکیه و روسیه) نسبت به شروط خود است. روس‌ها اکنون نقش «قاصد» را میان طرفین ایفا می‌کنند و پیام‌ها را بین هیات مخالفان و تیم متشکل از دولت سوریه منتقل می‌کنند.
رومان واسیلنکو، معاون وزیر خارجه قزاقستان اعلام کرد که هیچ نماینده مشخصی برای تمام هیات‌های مخالف تعیین نشده و آنها استراتژی هماهنگی ندارند. با این حال، آستانه روز یکشنبه شاهد نشست‌های متعدد به منظور مقدمات نشست دیروز دوشنبه بود. این مذاکرات به گفته وزارت خارجه قزاقستان راس ساعت یک ظهر به وقت محلی آغاز شد. گفته شده یکی از مهم‌ترین نشست‌ها، نشست طولانی پنج ساعته بین نمایندگان روسیه، ترکیه و ایران بود. همچنین هیات مخالفان با روس‌ها نشست داشتند. برخی گروه‌های مخالف اسد اعلام کردند که مذاکرات آستانه تنها به تثبیت آتش‌بس و مسائل انسانی می‌پردازد و وارد مذاکرات سیاسی نخواهیم شد. یک مقام روس در توجیه حضور نمایندگان وزارت دفاع روسیه در مذاکرات گفت: «ما کار سختی پیش‌رو داریم و از این رو نظامیان شرکت کرده‌اند.» دیروز همچنین مذاکرات نمایندگان روسیه با نماینده سازمان ملل در آستانه برگزار شد. دیدار نمایندگان روسی با استفان دی‌میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه و معاونش، رمزی عزالدین رمزی در هتل ماریوت آستانه برگزار شد.
ورود آمریکا به مذاکرات
در روزهایی که دولت ترامپ مشغول مراسم تحلیف بود اعلام شد که دولت آمریکا در این مذاکرات نماینده‌ای نخواهد داشت. اما به نظر می‌رسد روسیه به‌شدت تمایل دارد تا دیپلمات‌های آمریکایی نیز در مذاکرات حضور یابند. این حضور می‌تواند هم باعث بهبود روابط روسیه و آمریکا شود و هم سیگنال مثبتی از سوی روس‌ها به دولت منتخب آمریکا باشد. اما ظاهرا حضور آمریکا به کام برخی دیگر از طرف‌ها خوش نیامده است. همین مساله باعث شده تا برخی رسانه‌های روسی سخن از اختلاف میان روسیه - ایران بر سر حضور آمریکا در مذاکرات به میان آورند. رسانه‌های دولتی روسیه اخیرا، از سخنگوی کرملین در گفت‌وگویی با شبکه روسی‌زبان بی‌بی‌سی نقل کرده‌اند که اصرار ایران برای اینکه ایالات‌متحده در مذاکرات آستانه در مورد بحران سوریه شرکت نکند، وضعیت را «پیچیده می‌کند.» خبرگزاری دولتی اسپوتنیک، ریانووستی و شبکه تلویزیونی دولتی «راشا تودی»، هر دو از این سخنگوی دولتی نقل کرده‌اند که او در بخشی از مصاحبه خود گفته است بین تهران و مسکو بر سر حضور آمریکا در مذاکرات سوریه، «اختلاف نظر» وجود دارد.
خبرگزاری روسی‌زبان ریانووستی و شبکه راشا تودی به نقل از پسکوف می‌گویند؛ «ما قطعا از حضور آمریکا استقبال می‌کنیم. وضعیت خیلی پیچیده است. ایران یکی از بازیگران اصلی در موضوع سوریه است و ایرانی‌ها مایل [به حضور آمریکا] نیستند. در نتیجه این جریان، موضوعی بسیار پیچیده در یک بازی بسیار محتاطانه است.» خبرگزاری انگلیسی‌زبان اسپوتنیک نیز به نقل از پسکوف آورده است که حل بحران سوریه، بدون حضور آمریکا ممکن نیست و مسکو مایل به همکاری با ایالات‌متحده است: «این موضوع احتمالا، دلیل برخی از اختلاف‌نظرها بین مسکو و تهران است.» با این حال، وزارت خارجه آمریکا از حضور سفیر خود در قزاقستان، در مذاکرات خبر داده است. روزنامه آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی در روز ۲۲ ژانویه گفته است مذاکرات آستانه، نشان خواهد داد آیا روسیه و ترکیه که از دو جبهه مخالف در جنگ داخلی سوریه حمایت کرده‌اند، قادر به همکاری با یکدیگر و دستیابی به یک موفقیت بزرگ خواهند بود یا نه. از سوی دیگر شاهد تغییر نگاه ترکیه به سوریه و مساله قزاقستان هستیم.
اگر مقامات ترکیه‌ای قبلا ساز مخالف می‌زدند اما به تازگی مهمت شمشک، معاون نخست‌وزیر ترکیه گفته است کشورش «بیش از این نمی‌تواند اصراری برای حل بحران، بدون بشار اسد داشته باشد. چنین چیزی واقع‌بینانه نیست.» مذاکرات قزاقستان امروز به پایان می‌رسد و اگر نتیجه‌ای از دل آن بیرون بیاید، مذاکرات دیپلماتیک ۸ فوریه در سوئیس دنبال خواهد شد. معاون وزیر خارجه قزاقستان می‌گوید این مذاکرات آلترناتیوی برای مذاکرات ژنو طی ماه آینده نیست. بشار جعفری، رئیس هیات سوری، نقش ترکیه را زیر سوال برد. او معتقد است «ترکیه حاکمیت ملی سوریه را نقض کرده است. بنابراین هیچ مذاکره سوری- ترکی برگزار نخواهد شد.»
آنچه از مذاکرات آستانه باید بدانیم
این نشست با حمایت مالی روسیه و ترکیه برگزار شده است.
هیات دولت سوریه تیمی ۱۰ نفره را به ریاست بشار جعفری، نماینده این کشور در سازمان ملل، به مذاکرات آستانه فرستاده است.
هیات مخالفان سوری متشکل از ده‌ها گروه مسلح و کمیته عالی مذاکرات است.
آمریکا تیمی اعزام نکرده اما سفیر این کشور در قزاقستان در مذاکرات حضور خواهد یافت.
استفان دی میستورا، در این نشست حضوری فعالانه دارد و با هیات‌های روسی، ترکیه‌ای و ایرانی مذاکراتی داشت. او مذاکرات را «طرحی خوب» توصیف کرد.
نمایندگان فرانسه و بریتانیا هم در سطح سفرای خود حضور خواهند داشت.
بیش از ۱۲ میلیون نفر از جمعیت سوریه طی جنگ ۶ ساله آواره شده‌اند. آنها یا در درون کشور خود آواره‌اند یا در قالب پناهنده به خارج از کشور رفته‌اند.
ارسال نظر