آینده صنایع جهان در سال ۲۰۱۷

دنیای اقتصاد: نشریه اکونومیست طبق روال هرساله در آستانه سال نوی میلادی پیش‌بینی خود را از وضعیت صنایع مختلف جهان در سال پیش‌رو منتشر کرده است. امسال این پیش‌بینی‌ها به نفع اقتصادهای نوظهور چرخیده و پیش‌بینی شده است که افزایش تقاضا برای نفت، قیمت‌ نفت را به بشکه‌ای ۵۴ دلار افزایش می‌دهد اما این کمتر از رقمی است که بتواند هزینه‌های عربستان سعودی را در سطح باثباتی حفظ کند، بنابراین هزینه‌های این کشور به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی آن که معادل نصف میانگین جهانی است، افت خواهد کرد. در چنین شرایطی اما هندوستان به مدد صنعت خودرو خود و افت تقاضا برای خودروهای چینی فضای زیادی برای پیشرفت داردچون در این کشور به ازای هر هزار نفر تنها ۲۱ خودرو وجود دارد. از سوی دیگر خرده‌فروشی کشورها به فشار بر بازار کالاها بستگی دارد و پیش‌بینی می‌شود خرده‌فروشی برزیل تنها ۲درصد رشد کند و خرده‌فروشی ونزوئلا افت ۲۵درصدی را تجربه خواهد کرد. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد» گذشته از این پیش‌بینی‌های کلی، وضعیت حوزه‌های مختلف صنایع‌جهان نیز به تفکیک به شرح زیر ارائه شده است.

صنایع هواپیماسازی

سوخت ارزان برای هواپیماسازان یک موهبت دوگانه است. در کنار تسهیلات اعتباری، شرکت‌های هواپیمایی سود خوبی کسب می‌کنند و تقاضا برای هواپیما افزایش می‌یابد. از سوی دیگر اما تقاضا برای مدل‌های کم مصرف‌تر که تولیدکنندگان بر آن تمرکز کرده‌اند، دچار افت می‌شود. موسسه رتبه‌سنجی مودیز اما پیش‌بینی کرده است که در مجموع سود شرکت‌های هواپیماسازی به اوج خود خواهد رسید چون در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال پیش از آن ۷ درصد بیشتر جت‌های خود را تحویل خواهند داد. شرکت‌های هواپیمایی نوپا مشتریان مشتاق شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی هستند و جت‌های باریک‌پیکر را ترجیح می‌دهند. این خبر خوبی برای ایرباس است؛ سفارش‌ها برای یک مدل دارای موتور جدید با نام «ای ۳۲۰ «نئو» حدود ۵۰درصد بیشتر از محصول مدل ۷۳۷ مکس شرکت بوئینگ است که قرار است در سال ۲۰۱۷ عرضه شود. قرار است هواپیمای پهن‌پیکر «ای ۳۳۰ نئو» که رقیب ارزان‌تر مدل ۷۸۷ بوئینگ است، پس از آن در سال ۲۰۱۷ عرضه شود. با توجه به همه این پیش‌بینی‌ها، این شرکت اروپایی خواهد توانست تقریبا مساوی با رقیب آمریکایی خود سهم بازاری کسب کند.

غذا و کشاورزی

آب و هوای بد در سال زراعی ۲۰۱۶-۲۰۱۵ بر صنعت کشاورزی که مدت‌ها بود از قیمت محصولات آسیب دیده بود، ضربه دیگری وارد کرد. پدیده ال‌نینو موجب کاهش تولید در بسیاری از مناطق جهان شد. به‌عنوان مثال نخل‌ها آسیب دیدند و تولید کاکائو همچنان تحت تاثیر خشکسالی ناشی از ال‌نینو در سال زراعی ۲۰۱۷-۲۰۱۶ خواهد بود. البته ذرت یک استثنای قابل‌تامل خواهد بود چون آمار نزدیک به رکورد کاشت این محصول در آمریکا موجب افزایش تولید جهانی خواهد شد. در کل می‌توان گفت که برداشت محصولات غذایی تنها اندکی بهتر از فصل گذشته خواهد بود و در برخی موارد نیز بدتر خواهد شد. با توجه به ذخیره بالای موجودی این کالاها، شاخص قیمت‌های کشاورزی واحد اطلاعات اکونومیست احیای کندی را به نمایش خواهد گذاشت و تنها کمتر از ۲ درصد رشد خواهد کرد. البته افزایش تقاضا در کشورهای در حال توسعه نیز موجب افزایش قیمت‌ها خواهند شد. رشد جمعیت، افزایش دستمزدها و تغییر سلایق افسون خود را بر جای می‌گذارند. پایان رکود در برزیل و روسیه نیز کمک خواهند کرد گرچه روسیه برای سال ۲۰۱۷ نیز ممنوعیت ورود محصولات غذایی اروپا را تمدید کرده است؛ این اقدام واکنشی بود به تحریم‌های ناشی از بحران اوکراین. سهمیه‌بندی تولید شکر در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷ ادامه خواهد یافت و قیمت‌ها تا ۱۰ درصد افزایش می‌یابد. اروپا که زمانی تولید‌کننده عمده شکر بود، دوباره در مسیر تبدیل به صادرکننده خالص این محصول شیرین قرار می‌گیرد. انتظار می‌رود ترئوس، یک شرکت فرانسوی مشتمل بر ۱۲ هزار تولیدکننده جهانی محصولات کشاورزی، تولید شکر خود را در سال ۲۰۱۷ تا ۲۰ درصد افزایش دهد. کشورهای فقیر صادرکننده شکر در آفریقا و کارائیب نیاز خواهند داشت که راهکارهای جدیدی برای موفقیت در این عرصه بیابند. در آرژانتین، مائوریسیو ماکری، رئیس‌جمهوری، مالیات بر صادرات گندم، ذرت و آفتابگردان را در اواخر سال ۲۰۱۵ حذف کرد. حالا پیش‌بینی می‌شود تولید گندم آرژانتین در سال زراعی ۲۰۱۷-۲۰۱۶ تا ۲۵ درصد افزایش یابد.

معادن و فلزات

سال‌ها کاهش قیمت به شرکت‌های معدنی آسیب وارد کرده است. خوشبختانه بسیاری از این شرکت‌ها با اندازه‌ای کوچک‌تر وارد سال ۲۰۱۷ می‌شوند. سرمایه‌گذاری کلان روی معادن جدید زغال‌سنگ برای تغذیه کردن رونق اقتصادی چین، راه را برای کاهش هزینه‌ها باز کرده است: تولیدکنندگان فلزاتی مانند فولاد و آلومینیوم فعالیت‌های‌شان را تعطیل کرده‌اند. بی‌اچ‌پی بیلیتون که بزرگ‌ترین شرکت معادن و فلزات جهان محسوب می‌شود، رکورد زیان را ثبت کرده است اما قصد دارد طی دو سال منتهی به ژوئن ۲۰۱۷ سود بهره‌وری را به ۲/ ۲ میلیارد دلار برساند. درپی بهبود چشم‌انداز اقتصادی، شرکت‌های معدنی در سال ۲۰۱۷ از افزایش قیمت‌ها منتفع خواهند شد. شاخص قیمت کالاهای صنعتی واحد اطلاعات اکونومیست تا نزدیک به ۸ درصد افزایش خواهد یافت. با این وجود قیمت فلزات از این روند افزایشی بهره‌ چندانی نخواهد برد. اشتهای چین برای کالاها به سطحی که قبلا بود بازنخواهد گشت اما مقداری از شکاف به‌وجود آمده در تقاضا از طرف کشورهای جنوب‌شرق آسیا و هند پر خواهد شد.

در مورد فولاد، در شرایطی که ظرفیت مازاد همچنان وجود خواهد داشت، تولید در چین که بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد جهان به‌شمار می‌رود، کمتر از یک درصد کاهش خواهد یافت. چین ۲۵ درصد بیش از نیاز خود فولاد خام تولید خواهد کرد اما تولیدکنندگان غربی از وضع تعرفه‌های جدید از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا بر برخی از کالاهای چینی سود خواهند برد. قیمت فولاد تا ۵/ ۴ درصد افزایش خواهد یافت. فلز روی تنها فلز عمده‌ای خواهد بود که قیمت آن از سطح قیمت سال ۲۰۱۱ فراتر خواهد رفت. قیمت این فلز در سال ۲۰۱۷ به‌طور متوسط ۲۵درصد افزایش خواهد یافت. اما چشم‌انداز مس و آلومینیوم به این خوبی نخواهد بود؛ کاهش عرضه و افزایش تقاضا آنقدر نیست که بتواند موجب افزایش قیمت این دو فلز شود. اما طلا همچنان جذاب خواهد بود. نرخ بهره‌ پایین در بسیاری از کشورهای جهان موجب خواهد شد سرمایه‌ها به سمت طلا روانه شوند.

خرده‌فروشی

غول‌های سنتی خرده‌فروشی و کالاهای مصرفی از سوی شرکت‌های آنلاین و فعالان بازارهای نوظهور مورد تهدید قرار خواهند گرفت. شرکت وال‌مارت برای رقابت با شرکت آن‌لاین آمازون در دوره ۲۰۱۷-۲۰۱۶ مبلغ ۲ میلیارد دلار در زمینه ارائه خدمات خواربار، انبارها و اپلیکیشن تلفن‌همراه سرمایه‌گذاری خواهد کرد. وال‌مارت که بزرگ‌ترین خرده‌فروش جهان محسوب می‌شود در سال ۲۰۱۷ سرگرم وفق دادن خود با بازار تجارت الکترونیکی خواهد بود. در سال ۲۰۱۷ حجم فروش خرده‌فروشی در سراسر جهان ۳ درصد رشد خواهد کرد زیرا نااطمینانی‌های سیاسی و اقتصادی موجب کاهش تقاضا خواهد شد. خرده‌فروشی در بازارهای نوظهور نیز ناامیدکننده خواهد بود. در سال ۲۰۱۷ به دلیل تحریم‌های اتحادیه اروپا، حجم فروش خرده‌فروشی در روسیه رشد چندانی نخواهد کرد. در برزیل رشد خرده‌فروشی حتی به ۲ درصد نخواهد رسید، در ونزوئلای مصیبت‌زده خرده‌فروشی تا ۲۵ درصد سقوط خواهد کرد. در چین، خرده‌فروشی رشد ۶ درصدی را ثبت خواهد کرد که با توجه به استانداردهای این کشور رقم ناچیزی محسوب می‌شود. اما خرده‌فروشی در هند با رشد ۷ درصدی رو‌به‌رو خواهد شد و اکثر شرکت‌ها به این کشور جذب خواهند شد. شرکت آیکیا در اواخر سال ۲۰۱۷ وارد بازار هند خواهد شد.

از سوی دیگر، هزینه مصرف‌کنندگان برای مواد‌غذایی، نوشیدنی و تنباکو تا ۵ درصد رشد خواهد کرد. در سال ۲۰۱۷ دو شرکت بزرگ تولیدکننده نوشیدنی«سبمیلر» و «انهایزر بوش اینبیف» ادغام خواهند شد و شرکت جدیدی که از ادغام آنها به‌وجود می‌آید حدود ۳۰ درصد از فروش جهانی ماء‌الشعیر و حدود ۵۰ درصد از سود آن را به خود اختصاص خواهد داد.