چالش کیفیت مواد اولیه برای صنایع پتروشیمی

دنیای اقتصاد: تقریبا بازاری را نمی‌توان در جهان یافت که محصولاتی از میوه و تره‌بار تا حتی اینترنت (با سرعت‌های متفاوت)، با قیمت‌های گوناگون و با رده‌های کیفی متفاوت در آن به فروش نرسد. خوشبختانه محصولات پلیمری جزو مواردی هستند که گستره تغییرات کیفی آنها چندان وسیع نبوده (یا نباید باشد) و انتظار می‌رود بتوان محصولی استاندارد دریافت کرد و تولیدی استاندارد به مصرف‌کننده نهایی ارائه کرد. تولیدکنندگان اغلب محصولات پلیمری، لوله و اتصالات PVC برای حضور موفق در بازار نیازمند گارانتی محصول خود بوده یا ضروری است محصولاتی با کیفیت بسیار بالا عرضه کنند. بخشی از این کیفیت حاصل تلاش صنعتگران و کارشناسان صنایع پایین‌دستی است و نیازمند هنر، تلاش و دقت آنان است. واحدهای مختلف تولید، تعمیرات، تدارکات و آزمایشگاه و... در تلاشند تا محصولی کیفی تولید و در نهایت استفاده آنها در بخش‌های مختلف چون ساختمان و آب و فاضلاب، بسته‌بندی و... رضایت مصرف‌کننده را جلب کرده و در صورت صادرات نیز به اعتبار و وجهه صنایع کشور در بازارهای جهانی افزوده شود.

در این بین توسعه چشمگیر صنایع پتروشیمی در سال‌های اخیر و رشد فزاینده‌ای که با راه‌اندازی پروژه‌های جدید پتروشیمی به لحاظ حجم و تنوع محصولات این صنایع حاصل می‌شود بستر مناسبی را برای توسعه صنایع پایین‌دستی به‌عنوان مصرف‌کنندگان محصولات پتروشیمی فراهم کرده است. توسعه فعالیت بخش خصوصی در حوزه پایین‌دستی و مرتبط با نفت و گاز و پتروشیمی و تعامل و ارتباط بهتر صنایع بالا‌دستی و پایین‌دستی پتروشیمی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالاتر و اشتغال، زمینه بهتری را برای رقابت تولیدات داخلی در بازارهای جهانی فراهم خواهد کرد، از این رو حمایت و پشتیبانی از سرمایه‌گذاری در این بخش مورد تاکید دولت، مجلس و وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی است.توجه به احداث و توسعه واحدهای بالادستی نظیر الفین‌ها و پلی‌الفین‌ها، اوره و آمونیاک، متانول و مواردی از این دست که به‌رغم تناژ بالا، از ارزش افزوده پایین برخوردارند، تنها به موازات توسعه صنایع مکمل و تکمیل زنجیره ارزش این مواد به رشد و شکوفایی صنعتی، توسعه فناوری، اشتغال‌زایی و کسب ارزش افزوده می‌انجامد.رئیس هیات مدیره انجمن ملی پلاستیک و پلیمر ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درخصوص کیفیت مواد اولیه و تاثیر خوراک نامناسب بر بازارها و صنایع پایین‌دستی گفت: کیفیت محصولات تا حد زیادی تابع خواص رئولوژیک و توزیع مناسب در طول زنجیره‌های پلیمری است و خوراک نامناسب ضمن تاثیر بر خواص محصول نهایی می‌تواند پرت تولید را افزایش دهد و نیاز به تنظیم متناوب تجهیزات حجم بالایی از محصولات نامنطبق یا اصولا غیرقابل مصرف را به اقتصاد شرکت تحمیل کند.

مهندس عباسعلی متوسلیان افزود: تنظیماتی که معمولا حتی برای گرید خاص پلیمر خوراک انتخاب می‌شوند در عرضه‌ها و بخش‌‌های مختلف تولیدی شرکت‌های مختلف مرتبا در حال تغییر است. این امر و موشکافی تخصص و کارشناسی تولید‌کنندگان کاملا موید آن بوده است که کیفیت محصولات تحویلی از شرکت‌ها، بسته‌بندی و خواص مکانیکی آنها در حالت مذاب کیفیت یکنواخت و مناسبی ندارد.رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات پی‌وی‌سی درخصوص نوسان کیفی مواد صادراتی تصریح کرد: اگر‌چه این مساله بستگی تام به اطلاعات کامل صادراتی دارد ولی نحوه بازرسی‌های شخص ثالث و تضامین و اعتبارات اسنادی که ضامن کیفیت کالاها است شرکت‌ها را ملزم می‌سازد تا کیفیت لازم را در محصولات صادراتی رعایت کنند و این موضوعی است که به حلقه مفقوده تحویل کالا به خریداران داخلی تبدیل شده است.

وی در ادامه اظهار کرد: خریدار خارجی محصولی با کیفیت تضمینی را دریافت و پس از حداقل یک ماه بهای آن را می‌پردازد ولی تولید‌کننده داخلی قبل از رویت کالا پول آن را پرداخته و در صورت تاخیر در تحویل محصول نیز به صلاحدیدهای مختلفی از احقاق جرایم دیرکرد و... منصرف می‌شود و از همه مهم‌تر آنکه آزمایش‌ها و مشاهدات تجربی نشان می‌دهد بین مشخصات پلیمر اظهار‌شده در بورس و کالای دریافتی واقعی تفاوت‌های بسیاری وجود دارد که حاصل آن به‌صورت هزینه بالاتر، پرت محصول نهایی و نیاز به تنظیمات متعدد دستگاه‌های فرآیندی نمود می‌یابد.

متوسلیان درباره مکانیزم‌های مناسب برای جبران خسارت‌های حاصل از ضعف کیفی محصول گفت: در سازمان بورس مکانیزمی به‌صورت بررسی موردی دیده شده است که طی آن خریدار می‌تواند شکایت خود را تسلیم کرده و حسب مورد بررسی صورت پذیرفته و اعلام نظر شود که البته این فرآیند در عمل کارآیی و نمودی نداشته است و مورد روشنی که بتواند تاثیری بازدارنده و ملموس داشته باشد مشاهده نشده و از سویی سازمان بورس سازمانی تجاری و بازرگانی است که فاقد ابزار لازم در جهت شناخت کامل و ارزیابی سریع و دقیق موارد است و از سویی نوع تعامل سازمان بورس و شرکت‌های بزرگ که دارای ساختار و قدرت مالی مناسب هستند فاقد ظرفیت لازم فنی در جهت تعیین موارد عدم تطابق کیفی است و از سویی نیاز به مستند‌سازی موضوعات حقوقی و فنی و اثبات آن از چنان فرآیند پیچیده و طولانی برخوردار است که با بضاعت و زمان مورد نیاز شرکت‌ها و کارگاه‌های کوچک تناسبی ندارد.

وی تصریح کرد: در روزهای اخیر شاهد موضع‌گیری‌های مختلفی در زمینه قیمت خوراک شرکت‌های پتروشیمی بوده‌ایم که بالطبع مورد تاکید و خواسته مستمر شرکت‌های بالا‌دست صنعت پتروشیمی بوده است ولی نکته در اینجا است که کیفیت محصول هم نکته‌ای است که بر اقتصاد و کیفیت زندگی مصرف‌کنندگان تاثیر داشته و نباید مغفول بماند. وی درخصوص عملکرد انجمن ملی پلاستیک و پلیمر ایران در این شرایط تصریح کرد: انجمن ملی پلاستیک و پلیمر ایران ضروری می‌داند تلاش خود را در جهت تصحیح کیفیت محصولات به‌کار بندد و از وزارتخانه‌های دخیل در کیفیت محصولات، اداره استاندارد و... انتظار دارد که در این مسیر اقدامات عملی صورت پذیرد و با توجه به اینکه آزمایشگاه‌های شرکت‌های پایین‌دستی می‌توانند مرجع آزمایش‌های عملی محصولات قرار گیرند این انجمن همواره خواستار شفافیت، تسهیل و ساده‌سازی فرآیند نظارت بر کیفیت محصولات است. به گفته وی بسیار روشن است که تا اقدام عملی صورت نپذیرد انتظار بهبود کیفی مشخصات پلیمرهای داخلی و رقابت و توان عرضه در بازارهای جهانی دور از ذهن خواهد بود و تا کیفیت محصولات عرضه شده در بورس داخل قابل قبول نباشد محصول نهایی نیز از کیفیت مناسب رنگ، مقاومت حرارتی و خواص مناسبی برخوردار نخواهد بود.

اوج‌گیری قیمتی قیمت‌های پایه

دنیای اقتصاد: روز گذشته قیمت پایه محصولات پتروشیمی در شرایطی اعلام شد که بیشتر گریدها جهت‌گیری مثبت داشتند. این در حالی است که بهای دلار افزایشی ۱/ ۱ درصدی را در هنگام اعلام این قیمت‌ها تجربه کرد و قیمت‌های جهانی هم روندی افزایشی داشتند. به بیانی دیگر، می‌توان گفت بهای همه محصولات به جز پلی‌پروپیلن شیمیایی و SBR ۱۷۱۲ متفق‌القول پا در مسیری صعودی گذاشته و افزایش داشتند. رکورددار قیمتی این میدان پلی‌اتیلن سبک فیلم است که با افزایش ۵ درصدی با قیمتی در حدود ۴ هزارو ۳۰۰ تومان اعلام شد. پلی‌استایرن انبساطی در جایگاه دوم قرار گرفت و با افزایشی در حدود ۷/ ۴ درصد با قیمتی در حدود ۲ هزار تومان اعلام شد. نکته دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که PVC‌ها روندی همچون گذشته را در پیش گرفتند و انواع گرید‌های آن با افزایش قیمت ۱/ ۳ درصدی با قیمتی در حدود ۴ هزار تومان اعلام شد. پلی‌پروپیلن شیمیایی با کاهش ۳/ ۱ درصدی با قیمتی در حدود ۳ هزار و ۸۰۰ تومان اعلام شد و SBR ۱۷۱۲ هم در جایگاه دوم نزول قرار گرفت و با کاهشی ۲/ ۰ درصدی با قیمتی در حدود ۵ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام شد.