دنیای اقتصاد: رئیس موثرترین بانک مرکزی دنیا روز جمعه گفت که احتمال افزایش نرخ بهره وجوه فدرال تقویت شده است. نتیجه این موضع‌گیری، جهش شاخص دلار، سقوط بهای طلا و افت شاخص‌های سهام بود. نفت خام نیز مانند دیگر کالاهای پایه به نوسان پول ایالات‌متحده واکنش نشان داد؛ اما آیا این روندها در سه هفته‌ای که تا برگزاری نشست سپتامبر کمیته بازار آزاد فدرال رزرو مانده، پابرجا خواهد ماند؟ انقباض بیشتر پولی در آمریکا در صورت تصویب شدن در ماه آینده میلادی یا ماه‌های پس از آن چه تاثیری بر بازارها خواهد داشت؟

گروه بازار پول: با موضع‌گیری سیاستگذاران پولی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در نشست «جکسون هول» ۲۰۱۶، افزایش یافتن نرخ‌های بهره آمریکا در آینده نزدیک اکنون یک احتمال قوی است. واکنش عصر جمعه بازارها نیز نشان می‌دهد که معامله‌گران جهانی دست کم فعلا بیشتر بر «قوی» بودن این «احتمال» تمرکز کرده‌اند. کمیته بازار آزاد فدرال رزرو در ماه سپتامبر نشست تازه‌ای را برگزار خواهد کرد که ممکن است تاییدکننده انقباض بیشتر سیاست پولی آمریکا باشد، اما حتی اگر این اتفاق در نهمین ماه میلادی هم رخ ندهد، هنوز یک فصل دیگر از سال ۲۰۱۶ باقی خواهد بود. «تدریجی» بودن انقباض نیز مساله مهمی است که ممکن است اثرات سیاست‌گذاری‌ها را محدود کند، اما مهم‌تر از آن احتمال «پیشخور» شدن قیمت‌ها، در صورت تعویق دوباره افزایش نرخ‌های بهره است. سخنرانی جنت یلن، رئیس موثرترین بانک مرکزی جهان ساعت ۱۸:۳۰ روز جمعه برگزار شد و ظرف چند دقیقه بازارهای مختلف را متاثر کرد. به محض اینکه او اعلام کرد احتمال افزایش نرخ بهره وجوه فدرال اخیرا تقویت شده است، شاخص دلار جهش و بهای طلا سقوط کرد. واضح است که بازارهای سهام نیز در پی این موضع‌گیری تحت‌فشار قرار گرفتند.

علاوه‌بر موضع‌گیری یلن، سخنان معاون او نیز خبرساز شده است. استنلی فیشر پیشنهاد کرد که حتی نشست سیاستگذاری فدرال رزرو در ماه سپتامبر هم می‌تواند زمان خوبی برای افزایش نرخ‌های بهره باشد. با این همه او نیز مانند همه کسانی که درباره انقباض بیشتر صحبت می‌کنند، هر اقدامی را مشروط به داده‌های تازه از اقتصاد آمریکا کرده است. جالب اینجا است که دقایقی پیش از آغاز سخنرانی یلن، گزارش بازبینی میزان رشد فصل دوم ایالات‌متحده نشان داد که تولید ناخالص بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در سه ماه دوم سال ۲۰۱۶ تنها ۱/ ۱ درصد رشد داشته است. این داده باعث افت دلار و جهش طلا شد. با این همه، یلن در سخنرانی خود گفت که بهبود وضعیت بازار کار ادامه دارد و رشد اقتصادی نیز احتمالا با همین سرعت متوسط ادامه خواهد یافت. نهاد تحت ریاست خانم یلن در دسامبر ۲۰۱۵ پس از حدود یک دهه، نرخ بهره وجوه فدرال را که چندی نزدیک به صفر بود افزایش داد، اما احیای متوسط اقتصاد آمریکا و چالش‌های موجود در اقتصادهای عمده جهان باعث احتیاط اعضای کمیته بازار آزاد در سال ۲۰۱۶ شد. با وجود این، به نظر می‌رسد شرایط برای سیاستگذاران فدرال رزرو قانع‌کننده است. یلن در سمپوزیومی که فدرال رزرو کانزاس سیتی آگوست هر سال در جکسون هول ایالت ویومینگ برگزار می‌کند، گفت: «معتقدم که احتمال افزایش نرخ بهره وجوه فدرال اخیرا افزایش یافته است.» او افزود که گمان می‌کند فدرال رزرو به اهداف خود در اشتغالزایی حداکثری و ثبات قیمت‌ها نزدیک شده است. البته او هیچ اشاره‌ای به زمان مناسب برای افزایش دوباره نرخ‌های بهره نکرد. به این ترتیب او در را به روی تشدید انقباض پولی باز کرده، اما اینکه این اتفاق چه زمانی خواهد افتاد، هنوز نامشخص است.

افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا در ماه سپتامبر یا هر زمانی پس از آن به نفع دلار خواهد بود. با انقباض پولی و همچنین اطمینان سرمایه‌گذاران به وضعیت اقتصاد ایالات‌متحده، پول این کشور گران‌تر خواهد شد. این به معنای فشار وارد آمدن بر دیگر ارزهای عمده جهان است، به‌ویژه در زمانی که بسیاری از بانک‌های مرکزی دنیا در حال اجرا یا تشدید سیاست‌های انقباضی خود هستند. رشد ارزش دلار به‌طور مستقیم بازار کالا را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. رهبر این بازار، نفت خام است که از عواملی اختصاصی مانند مازاد عرضه در بازار انرژی نیز تاثیر می‌گیرد. دیگر کالاهای پایه نیز با عوامل خاص خود درگیر هستند، اما رشد دلار در هر حال اثرگذاری کاهشی خود را در این بازار خواهد داشت. از جمله کالاهای مهم این بازار، طلا است که قطعا تحت‌تاثیر رشد ارزش دلار قرار خواهد گرفت. طلا از طریق دیگری نیز تحت‌فشار رشد نرخ‌های بهره قرار می‌گیرد. رشد نرخ‌های بهره به آن معنا است که سیاستگذاران، از روند احیای بزرگ‌ترین اقتصاد جهان راضی هستند و این تقاضای طلا به‌عنوان سرمایه امن را هم کاهش خواهد داد. وضعیت بازارهای سهام نیز دوگانه است. بازارهای سهام در روزهای اجرای سیاست‌های انبساطی بهترین وضعیت را دارند و واضح است که از پایان تزریق پول به اقتصاد ناخشنود می‌شوند، اما ادامه رکوردزنی شاخص‌های سهام آمریکا نشان می‌دهد که بازارها در چرخه‌ای بنیادین قرار گرفته‌اند که احیای اقتصاد آمریکا رشد نسبی آنها را تضمین می‌کند. بازارهای سهام به انقباض پولی روی خوش نشان نخواهند داد، اما با مشخص شدن روند سیاست پولی آمریکا آسوده‌تر خواهند شد. با همه اینها، این نکته را نیز باید در نظر گرفت که اگر با توجه به اشارات مقام‌های فدرال رزرو، بازارها از هفته جدید کاری شروع به تطبیق دادن خود با احتمالات بکنند، «پیش خور» شدن قیمت‌ها ممکن است اثرپذیری بازارها پس از قطعی شدن انقباض را محدود بکند.