گروه اقتصاد بین‌الملل: بانک جهانی گزارش جدید خود را از شاخص عملکرد لجستیک منتشر و اعلام کرده است. پیشرفت در عملکرد لجستیک برای نخستین‌بار از سال ۲۰۰۷ تاکنون در اقتصادهای کمتر توسعه‌یافته جهان کند شده است، اما اقتصادهای نوظهور که ابتکار عمل‌های جامعی را در این زمینه انجام می‌دهند، عملکرد خود را بهبود بخشیده‌اند.

در این گزارش بانک جهانی از صعود ۱۸ پله‌ای ایران در شاخص عملکرد لجستیک خبر داد و اعلام کرد کشورمان در رتبه‌بندی جهانی رتبه ۹۶ را به‌دست آورده است. براساس این گزارش ایران در میان ۱۶۰ کشور جهان در رتبه ۹۶ از نظر شاخص لجستیک قرار گرفته و نمره ۶۰/ ۲ را در این شاخص به‌دست آورده است. ایران در گزارش سال ۲۰۱۴ در میان ۱۶۶ کشور جهان رتبه ۱۱۴ را براساس این شاخص به‌دست آورده بود. ایران از نظر کارآیی فرآیندهای ترخیص کالا رتبه ۱۱۰، کیفیت زیرساخت‌های تجاری و جابه‌جایی رتبه ۷۲، سهولت دسترسی به کالاهای مختلف رتبه ۸۸، شایستگی و کیفیت خدمات لجستیکی رتبه ۸۲، توانایی در تعقیب و ردیابی کالاهای ارسالی رتبه ۱۱۱ و زمان تحویل محموله‌ها رتبه ۱۱۶ را در میان ۱۶۰ کشور جهان به‌دست آورده است. در این گزارش آلمان با کسب نمره ۲۳/ ۴ برای سومین‌بار نخستین کشور جهان از نظر کیفیت لجستیک معرفی شده است و لوکزامبورگ، سوئد، هلند، سنگاپور، بلژیک، اتریش، انگلیس، هنگ‌کنگ و آمریکا به ترتیب در رتبه‌های دوم تا دهم از این نظر قرار گرفته‌اند.در انتهای رتبه‌بندی جهانی شاخص عملکرد لجستیک سوریه با کسب نمره ۶/ ۱ در رتبه ۱۶۰، هائیتی با نمره ۷۲/ ۱ در رتبه ۱۵۹، سومالی با نمره ۷۵/ ۱ در رتبه ۱۵۸، موریتانی با نمره ۸۷/ ۱ در رتبه ۱۵۷، گینه استوایی با نمره ۸۸/ ۱ در رتبه ۱۵۶ قرار گرفته است. شاخص عملکرد لجستیک یک شاخص چند بعدی است که عملکرد بخش لجستیک یک کشور را ارزیابی می‌کند و از سال ۲۰۰۷ به‌صورت دوسالانه توسط بانک جهانی ارزیابی می‌شود. شاخص عملکرد لجستیک، عملکرد هر کشور را در ۶ حوزه که مهم‌ترین‌ ابعاد صنعت لجستیک کنونی را شکل می‌دهد، اندازه‌گیری می‌کند. این ۶ حوزه لجستیکی عبارتند از:

- کارآیی فرآیندهای ترخیص کالا (سرعت، سادگی و قابل پیش‌بینی بودن تشریفات اداری مثل فرآیندهای گمرکی)

- کیفیت زیرساخت‌های تجاری و جابه‌جایی (مثل: مبادی ورودی، راه‌آهن، جاده‌ها، تکنولوژی اطلاعات)

- سهولت دسترسی به کالاهای مختلف با قیمت رقابتی

- شایستگی و کیفیت خدمات لجستیکی (متصدیان حمل‌ونقل، کارگزاران یا واسطه‌های گمرک)

- توانایی در تعقیب و ردیابی کالاهای ارسالی

- مناسب بودن زمان تحویل محموله‌ها به مشتری در زمان برنامه‌ریزی شده یا زمان مورد انتظار.

آنابل گونزالس، مدیر ارشد عملکرد جهانی در زمینه رقابت‌پذیری و تجارت بانک جهانی، می‌گوید: «عملکرد لجستیک هم در تجارت بین‌المللی و هم در تجارت داخلی برای رشد اقتصادی و رقابت‌پذیری یک مساله مهم محسوب می‌شود. تدارکات کارآمد لجستیکی افراد و شرکت‌ها را به بازارها و فرصت‌ها متصل می‌کند و موجب دستیابی به سطح بالاتری از بهره‌وری و رفاه می‌شود. متاسفانه شکاف عملکرد لجستیکی بین کشورهای ثروتمند و فقیر ادامه دارد و روند همگرایی که در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ دیده شد، در مورد کشورهایی که کمترین عملکرد را داشته‌اند، معکوس شده است.» کشورهایی مانند کنیا، هند و چین نسبت به گذشته عملکرد بهتری داشته‌اند. طی ۶ سال گذشته ۱۰ کشوری که بهترین عملکرد را در زمینه لجستیک داشته‌اند، تغییر نکرده‌اند و بر صنعت زنجیره عرضه سلطه دارند. اقتصادهای دارای درآمد پایین که بدترین عملکرد را دارند اغلب اقتصادهایی محصور در خشکی، جزایر کوچک یا کشورهایی هستند که دوران بعد از جنگ را سپری می‌کنند. اما برای نخستین‌بار در تاریخ انتشار این گزارش‌ها، عملکرد دو کشور رواندا و اوگاندا که از همکاری منطقه‌ای برای بهبود کریدورهای تجاری بهره ‌می‌برند، نشان داده است کشورهای محصور در خشکی دیگر به‌صورت خودکار دارای شرایط نامساعد نیستند. ژان فرانسیس آرویس، از نویسندگان این گزارش می‌گوید: «عملکرد‌لجستیکی مربوط به حصول اطمینان از این مساله است که زنجیره عرضه اقتصادها را به بازارها متصل می‌کند. در اکثر کشورهای دارای محدودیت، باید زیرساخت‌ها و همچنین بهبود در بخش گمرکی و مدیریت مرزها مورد توجه قرار گیرد.»