بحثی جدی در فضای سیاستگذاری پولی کشور وجود دارد که از چه مسیری، مهار تورم امکانپذیر است؟ بعد از تکاپوی بسیار برای مهار کلهای پولی، بهویژه در دو متغیر نقدینگی و پایه پولی، بسیاری بر این عقیدهاند که اگر بانک مرکزی بخواهد هدف تورمی تعیینشده در سال ۱۴۰۳ را محقق کند، باید از مسیر نرخ بهره وارد جدال با آنارشی قیمتها شود. سه پژوهشگر در پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان» سعی کردهاند به این پرسش پاسخ دهند که «بهتر است چطور تورم را کنترل کنیم؟» حاصل کار پیش روی شماست.
با توجه به تعیین هدف تورمی در کانال ۲۰درصد برای سال ۱۴۰۳ (تورم نقطه به نقطه پایان سال)، در این نوشتار سعی داریم عوامل اثرگذار برای رسیدن به این هدف را بررسی کنیم. همانطور که در نمودار مشاهده میکنید، روند تغییرات متغیرهای اسمی اقتصاد کلان ایران از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا اسفندماه ۱۴۰۲ حاکی از موفقیت مجموعه سیاستهای پولی اتخاذشده در کنترل شرایط حاد تورمی است. از ابتدای سال ۱۴۰۲ مشاهده میشود که نرخ رشد نقطه به نقطه تورم، ارز و متغیرهای پولی کاهش محسوسی داشته است؛ اما ادامه این شرایط برای سال ۱۴۰۳ مستلزم به وقوع پیوستن شرایطی است که سیاستگذار پولی باید به آنها وزن دهد. اقتصاد ایران بهتازگی از بند تورم لجامگسیخته دو سال گذشته رهایی پیدا کرده و در حال حاضر به هیچ عنوان نمیتوان ادعا کرد مبارزه با تورم تمام شده است؛ زیرا زمینههای شکلگیری تورم بالای ۴۰درصد هنوز از بین نرفته و شرایط اقتصادی و سیاسی کاملا مستعد غافلگیری سیاستگذار در جهت افزایش تورم است.
سیدحمید متولیزاده/پژوهشگر دکترای اقتصاد و بانکداری
در شرایط عادی بانکهای مرکزی میتوانند همزمان که از بحرانهای مالی جلوگیری میکنند، تورم را نیز مهار کنند؛ اما در شرایطی که با فشارهای اقتصادی مواجه هستیم، بین تورم و رشد اقتصادی انتخابهایی صورت میگیرد. بانکهای مرکزی و سیاستگذاران میتوانند بدون به خطر انداختن موضع خود در برابر تورم، با اعمال فشار مالی قابلتوجه مقابله کنند؛ اما زمانی که بحران مالی شدید و تورم زیاد باشد، سیاستهای اتخاذی چالشبرانگیز خواهند بود.