طرح معلق جایگزینی خودروهای فرسوده
کهنه را می دادی و نو تحویل می‌گرفتی. طرحی که باعث شد بسیاری از مالکان خودروهای فرسوده نسبت به خرید خودروهای تازه امیدوار شوند. براساس قانون، این طرح «جایگزین» نامیده شد تا بتواند بحث جانشینی خودروهای فرسوده را به خوبی دنبال کند.


طرح جایگزینی خودروهای فرسوده معامله کالا به کالایی بود که بسیاری از مشتریان خودروهای فرسوده از آن استقبال کردند. بنا به گفته کارشناسان اجرای این طرح موجب افزایش قدرت خرید مشتریان شد و برهمین اساس مالکان خودروهای فرسوده از آن استقبال کردند؛ زیرا از این طریق آنها می‌توانستند خودروی قدیمی خود را با یک خودروی نو و تازه نفس جایگزین کنند. براساس قانون، ستاد مدیریت حمل ونقل و مصرف سوخت کشور وظیفه اسقاط خودرو را دارد و بر همین اساس به عنوان واسطه ای میان وزارت صنعت معدن و تجارت (خودروسازان) و مشتریان قرار دارد تا با ارائه طرح‌های جایگزین ضمن تسهیل امور شرایط را برای دارندگان خودروهای فرسوده آسان کند.


چگونه خودروی خود را جایگزین کنیم؟

براساس قانون، خودروهای زیر مدل ۱۳۸۳، پایین‌تر و معادل میلادی آنها فرسوده محسوب می‌شوند و دارندگان آنها برای ورود به فرآیند اجرای این طرح باید در سامانه نرم‌افزاری معاونت نوسازی ستاد مدیریت مصرف سوخت ثبت‌نام کنند.پس از فراخوان مرکز و پس از تایید اطلاعات فیش واریزی در سامانه نرم‌افزاری معاونت نوسازی، اجازه ادامه روند اسقاط (پذیرش) به‌صورت سیستمی فعال شده و در ادامه روند اسقاط همانند سایر طرح‌ها صورت می‌گیرد. براساس قانون خودروهای شخصی با بهره‌گیری از تسهیلات ۱۵ میلیونی و تاکسی‌های درون و برون شهری نیز با دریافت تسهیلات ۲۰ میلیون تومانی می‌توانند خودروی موردنظر خود را جایگزین کنند.با این وجود، هرچند مدت زمان ۴ سال از آغاز طرح جایگزینی خودروهای فرسوده می‌گذرد اما تعداد اندکی از مالکان خودروهای فرسوده توانسته‌اند از این طرح استفاده کنند، به‌طوری‌که بخش اعظمی از متقاضیان اسقاط خودرو فرسوده که خواستار استفاده از طرح جایگزین خودرو خود بودند، نتوانستند با استفاده از این طرح به تعویض خودرو کهنه خود بپردازند. مشکل اصلی که باعث عدم اجرای این طرح شد، بنا به گفته مسوولان مشکل شبکه بانکی کشور بود که نتوانست در موعد مقرر تسهیلات خود را به این متقاضیان پرداخت کند، به این ترتیب اجرای این طرح متوقف شد. با وجود انتظار روز افزون مالکان خودروهای فرسوده نسبت به دریافت تسهیلات و کمک‌های بلاعوض دولتی برای جایگزین کردن خودروهای از رده خارج خود، اما در شرایط کنونی هیچ کدام از ارگان‌ها نسبت به طرح جایگزین برنامه‌ای قطعی و مصوب ندارند. در این میان تنها بحث جایگزینی خودروهای تاکسی توسط ارگان‌های مختلف مورد پیگیری قرار می‌گیرد. این در حالی است که به واسطه نیاز بسیار زیادی که در بازار وجود دارد، بازار دلالی شکل گرفته و بسیاری از مالکان خودروهای فرسوده نیز برای نو نوار کردن خودروهای خود جذب این بازار شده اند. با این حال برخی از مالکان خودروهای فرسوده همچنان امید دارند که طرح جایگزینی خودروهای فرسوده راه‌اندازی شود تا آنها بتوانند از خدمات دولت برای نوسازی خودرو شخصی خود بهره ببرند.وحید سعادت سرپرست معاونت نوسازی ناوگان در گفت‌وگو با خبرنگار ما حاضر نیست که درخصوص طرح خودروهای جایگزین به‌صورت مستقیم باقی است. وی با اشاره به اینکه روند اسقاط خودروها در ستاد سوخت همچنان به قوت خود صورت می‌گیرد، تاکید دارد: ستاد سوخت اسقاط خودروها را به خوبی انجام می‌دهد و از این موضوع نیز استقبال می‌کند؛ بنابراین در صورتی که خودرو غیرجایگزین باشد برای ما مطلوبیت بیشتری دارد.


خودروسازان پیش‌قدم شوند

باتوجه به مشکلات مربوط به طرح جایگزینی خودروهای فرسوده و مشکل اعتباراتی که برای این طرح ایجاد شد، شرکت‌های خودروساز خود طرح جایگزینی این خودروها را برعهده گرفتند؛ به‌طوری‌که شرکت سایپا سال گذشته تحویل خودروهای یادشده را با پرداخت تسهیلات 12میلیون تومانی و با استفاده از منابع مالی خود با سود 5/ 19 درصد به متقاضیان آغاز کرد.در این طرح هر دستگاه خودرو فرسوده اسقاطی متقاضیان 2میلیون و 500‌هزار تومان محاسبه شده و با پرداخت تسهیلات 12میلیون تومانی از طریق شرکت رایان‌سایپا، مانده قیمت خودروهای موردنظر توسط متقاضیان نقدا پرداخت شد تا خودرو آنان تحویل شود. با این حال تا حدود یک ماه پیش نیز خبری از اجرای دوباره این طرح در سال 94 نبود تا اینکه مدیرعامل شرکت بازرگانی سایپا از طرح تعویض خودروهای دست دوم با نو و نیز فروش با گارانتی خودروهای دست دوم خبر داد.در این طرح فرد متقاضی می‌تواند خودروی فرسوده در اختیار خود را که الزاما باید از خانواده خودروهای سایپا باشد، به نمایندگی‌های منتخب گروه خودروسازی سایپا بفروشد و در قبال آن، با پرداخت مابه‌التفاوت، خودروی نو دریافت کند. فرامرز طاهری افزود: با توجه به اینکه برخی مشتریان به‌خصوص در شهرستان‌ها، برای فروش خودروهای دست دوم خود، مشکلات عمده‌ای دارند و نمی‌توانند خودروی خود را با قیمت مناسب به فروش رسانده و خودروی نو بخرند، طرح ویژه‌ای طراحی شده است که بر مبنای آن، سایپا اقدام به ارزیابی کارشناسی خودروهای فرسوده با سن بالای ده سال و به نرخ روز بازار کرده و با ارایه تسهیلات به متقاضی، خودروی وی را با خودروی نو گروه سایپا جایگزین خواهد کرد.بنا به گفته سعادت طرح جایگزینی خودروهای فرسوده سواری در اولویت این ستاد نیست و موضوعات دیگر در حال پیگیری است.یکی از کارشناسان صنعت خودرو در این‌باره می‌گوید: پیگیری طرح جایگزینی برای ستاد مصرف سوخت دردسرهایی داشته است که دیگر اجرا نمی‌شود.وی می‌افزاید: با این حال به نظر می‌رسد که با اجرای این طرح توسط شرکت‌های خودروساز کم‌کم ستاد مصرف سوخت خود را از این وظیفه قانونی کنار می‌کشد.وی معتقد است از آنجا که بخشی از جامعه با این مشکل مواجه هستند بهتر است دیگر شرکت‌های خودروساز نیز پیش‌قدم شوند و طرح‌های جایگزین خود را راه‌اندازی کنند.با این حال وی تاکید می‌کند: از آنجا که در قانون مسوولیت اجرای این موضوع با ستاد است و با توجه به اینکه خودروهای فرسوده خطراتی جدی برای محیط‌زیست دارند، دولت باید هرچه زودتر در این باره تعیین تکلیف کند.طرح نوسازی خودروهای سواری که متقاضیان بسیاری نیز دارد در حالی اجرایی نمی‌شود که دولت در بسته خروج از رکود خود برای صنعت خودرو طرح جایگزینی خودروهای سنگین را برنامه‌ریزی کرده است.