دو روایت از کودتای ارتش در زیمبابوه
پـایـان موگـابه؟
عکس: رویترز
سخنگوی ارتش صبح دیروز در بیانیه‌ای تلویزیونی اعلام کرد که ارتش به‌دنبال آرام کردن فضای متشنج در کشور است. بحران از کجا شروع شد؟ چندی پیش میان «گریس موگابه» (همسر رئیس‌جمهوری) و «امرسون منانگاوا»، معاون رئیس‌جمهوری تنش‌ها و رقابت‌هایی بر سر جانشینی در گرفت. بعد از آنکه رئیس‌جمهوری معاون خود را اخراج کرد، ژنرال «کنستانتینو چیونگا»، فرمانده کل ارتش او را به چالش کشید و گفت ارتش آماده است برای پایان پاکسازی‌ها در داخل حزب «زانوپیاف» وارد عمل شود. ارتش از منانگاوا حمایت می‌کند. موگابه هفته پیش امرسون منانگاوا، معاون رئیس‌جمهوری را بر سر اختلافی در مورد جانشینی برکنار کرد. منانگاوا قبلا جانشین ریاست‌جمهوری تلقی می‌شد اما حالا گریس موگابه، همسر رئیس‌جمهوری در این موقعیت قرار دارد. رقابت میان خانم موگابه و منانگاوا باعث شکاف در حزب زانوپیاف شده است. با این حال جدیدترین گزارش‌ها حاکی از این است که ارتش زیمبابوه اعلام کرد، رابرت موگابه و همسرش از ریاست‌جمهوری بر کنار و در بازداشت قرار گرفته و «امرسون منانگاوا» به‌عنوان رئیس‌جمهوری موقت جای او را گرفته است.
به گزارش الجزیره، ارتش مدعی است دست به کودتا نزده، فقط «بنا دارد مجرمانی که اطراف موگابه را گرفته و مرتکب جنایت شده و موجب آلام اقتصادی و اجتماعی در کشور شده‌اند را هدف بگیرد و آنها را به محکمه آورد.» سخنگوی ارتش می‌گوید به محض اینکه ارتش به اهداف نظامی دست یابد، اوضاع در کشور به حالت عادی بازخواهد گشت. گزارشگر الجزیره در هراره، پایتخت زیمبابوه، می‌گوید وضعیت در شهر «بسیار بحرانی» است و سربازان و گشت‌های نظامی در این‌سو و آن‌سو دیده می‌شوند. اوایل دیروز صبح در پی شنیده شدن صدای تیراندازی شدید و آتش توپخانه در حومه شمالی هراره، پایتخت زیمبابوه، این‌گونه تصور می‌شد که ارتش دست به تحرک نظامی برای کودتا علیه رابرت موگابه، رئیس‌جمهوری این کشور زده است. اوایل ظهر دیروز بود که مردم به تدریج و آهسته‌‌آهسته به سرکار خود برگشتند و اوضاع تقریبا به حال عادی درآمد.
ارتش در بیانیه‌ای اعلام کرد که خانواده موگابه ۹۳ ساله در سلامت هستند و امنیت آنها تضمین شده است. برخی شاهدان عینی که در نزدیک مقر اقامت موگابه زندگی می‌کردند، گفتند که صدای ۳۰ تا ۴۰ گلوله را از سمت منزل رئیس‌جمهوری شنیده‌اند. الجزیره می‌نویسد مردم پس از شنیدن این خبر، در اولین گام به سوی بانک‌ها رفتند زیرا از تاثیر این بحران بر اقتصاد می‌ترسیدند. با این حال، در میان مردم بی‌اعتمادی به ارتش چشمگیر است. خبرنگار الجزیره مستقر در زیمبابوه پس از صحبت با مردم به نقل از آنها می‌نویسد: «مردم به ارتش اعتماد ندارند زیرا آنها سال‌ها در کنار موگابه ایستاده بودند. اکنون ارتش منافع خود را در تغییر دیده است.»
«نی آکوته»، تحلیلگر آفریقایی مستقر در واشنگتن، می‌گوید ارتش نمی‌خواهد اقدام خود را کودتا بنامد تا به این ترتیب بتواند هرچه سریع‌تر وضعیت را فیصله دهد و مانع جذب مخالفت‌ها شود. او می‌افزاید: «نمی‌توان نام دیگری بر اقدام ارتش نهاد. اگر ارتش دست به کودتا نزده، پس زودتر باید به پادگان‌ها بازگردد. ارتش می‌خواهد خود را مدافع کشور نشان دهد.» آکوته معتقد است موگابه ۹۳ ساله قدیمی‌ترین حکمران آفریقا است زیرا از سال ۱۹۸۰ تاکنون در قدرت حضور دارد. این تحلیلگر آفریقایی می‌گوید: «باید ببینیم آیا شکاف‌هایی در ارتش به‌وجود خواهد آمد و آیا موگابه بیانیه‌ای صادر خواهد کرد یا خیر.»
سی‌ان‌ان نیز در گزارش خود می‌نویسد: موگابه معلوم نیست کجاست اما ارتش می‌گوید جای او و خانواده‌اش «امن» است. شاهدان می‌گویند اوایل صبح دیروز حدود ۱۰۰ سرباز مسلح در پایتخت دیده شدند اما به تدریج بر تعداد آنها افزوده شد. «الکس ماگایسا»، دستیار سیاسی سابق «مورگان چانگرای»، نخست‌وزیر سابق زیمبابوه، به سی‌ان‌ان می‌گوید: «اگرچه ارتش تلاش دارد تا اقدامش کودتا خوانده نشود اما در هر حال این نامی جز کودتا ندارد. آنها می‌خواهند بگویند که موگابه همچنان رئیس‌جمهوری است اما درواقع قدرت دست نیروهای مسلح است.» پیش‌تر تصور بر این بود که امرسون منانگاوا محتمل‌ترین جانشین موگابه در صورت مرگ یا استعفای او از قدرت است. سی‌ان‌ان می‌نویسد با این حال، اقدام ناگهانی موگابه و همسرش برای کنار زدن او باعث شد گریس موگابه نتواند مسیر خود را به سوی قدرت هموار سازد. گریس موگابه موجب جنجال در کشورش شده است زیرا در شرایطی که این کشور با تورم عظیم ۲میلیون درصدی و بدهی‌های عظیم مواجه است و مردم زیر فشار سنگین به‌سر می‌برند، او در خارج از کشور به خریدهای آنچنانی می‌پردازد. منانگاوا دارای پایگاه حمایتی زیادی در میان ارتش و نهادهای امنیتی است. او یکی از مبارزان آزادی در دوران جنگ‌های آزادیبخش بوده است. سی‌ان‌ان می‌افزاید منانگاوا دارای پست‌های متعددی بوده است.
یکی از دستیاران منانگاوا ضمن ستودن ارتش می‌گوید اقدام ارتش یک «کودتای بدون خونریزی» است. سی‌ان‌ان می‌نویسد چیونگا پیش‌تر به موگابه در مورد هرگونه اقدام علیه منانگاوا هشدار داده بود. موگابه تصور نمی‌کرد که ارتش مداخله کند. با این حال، حزب حاکم زانوپی اف (Zanu-PF) که مدافع موگابه است چیونگا را به «رفتار خائنانه» متهم کرده است. در برابر این تحولات، سفارتخانه‌های خارجی مستقر در این کشور به شهروندان خود هشدار داده‌اند. کشورهای آمریکا، انگلیس، هلند، کانادا و ... به شهروندان خود در زیمبابوه هشدار داده‌اند که در خانه بمانند. در مورد سرنوشت زیمبابوه اما و اگرهای زیادی هست. به‌طور مثال ماگایسا، معتقد است نحوه رفتار با بازداشت‌شدگان نشان خواهد داد که کشور در کدام مسیر حرکت خواهد کرد. با این حال، بسیاری امیدوارند که کشور به حکومت نظامی درنغلتد. روبین کورنو، گزارشگر و خبرنگار معتقد است «طی سال‌های حکومت موگابه هرگز در این کشور کودتا رخ نداده است. حتی تلاش برای کودتا هم مطرح نبوده است.» برخی دیگر می‌گویند اقدام موگابه در اخراج معاون خود و انتقال قدرت به همسرش عملی نسنجیده و خطرناک بود چراکه گریس موگابه فاقد حمایت یا پایگاه مردمی است و هیچ‌گونه سابقه‌ای هم در مبارزات آزادیبخش کشورش ندارد. اما برخی حامیان موگابه در حزبش می‌گویند: «دفاع از انقلاب و رهبرمان و رئیس‌جمهورمان ایده‌آلی است که برای آن زندگی می‌کنیم و باید از آن حمایت کنیم. این اصلی است که حاضریم برای آن بمیریم.»
ارسال نظر