پاسکاری میراث امیرقلی
نگاهی به واگذاری بنیاد امیر قلی امینی به ۵ مجموعه بانوان
مائده سادات کاویانی، دبیر شورای مشورتی بانوان شهرداری اصفهان، دراین‌باره گفته است:
« بنای مذکور به همت شهرداری منطقه یک مرمت‌شده و شهرداری موظف است آن را در اختیار مجموعه‌هایی قرار دهد که در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی فعالیت دارند.اکنون این بنیاد اولین مجموعه اشتراکی بانوان در سطح شهر اصفهان است. در همین راستا مجموعه‌های فرهنگی بانوانه که در حوزه کتاب، کتاب‌خوانی، انتشارات و پژوهش فعالیت می‌کنند را گردآوری کردیم و بنا به درخواست‌های مکرر صورت گرفته، ضمن بررسی، این مکان را در اختیار ۵ مجموعه فرهنگی قراردادیم که فعالیت بیشتری دارند و نیازمند مکان برای پیشبرد کارها هستند تا در قالب مجموعه اشتراکی فرهنگی کار و فعالیت خود را شروع کنند.ازاین‌پس مجموعه‌های «مقر کتاب»، «حسینیه هنر»، «پرسا»، «راه سوم» و «طلوع» قرار است ما به ازای فعالیتی که انجام می‌دهند خدماتی ویژه برای شهرداری داشته باشند.در شهر اصفهان هر یک از این مجموعه‌های فرهنگی به‌صورت جداگانه فعالیت‌های خوبی ارائه می‌دهند و ما به دنبال ایجاد تعامل با آن‌ها هستیم. هدف ما هم‌افزایی بین مجموعه‌های فرهنگی است تا به‌نوعی این‌یک مدل و نمونه برای سایر مجموعه‌ها شود تا راه جدیدی پیش روی حوزه فرهنگ قرار گیرد و در این راستا با رسالت ارتقا فرهنگ و پیشبرد مباحث مربوط به زیست عفیفانه، هم‌افزایی گروهی رقم بخورد.»
شرکت مسئولین شورای شهر در این مراسم با حضور شهردار نیز قابل‌توجه بود. اعضا شورای شهر درباره این اقدام گفته‌اند:
نادرالاصلی:
افتتاح بنیاد فرهنگی امیر قلی امینی کمتر از وقف مسجد نیست و حرکت خوبی در راستای ایجاد انگیزه کتاب‌خوانی است.اصفهان حماسه‌آفرینان بسیاری داشته است، اما در حوزه نشر دفاع مقدس و تاریخ اصفهان دچار کمبود بوده و در این زمینه نسبت به دیگر شهرها عقب‌مانده است لذا باید برای جبران آن، تلاش کرد.
فرزانه کلاه دوزان:
مجموعه امیر قلی امینی نخستین فضای کار اشتراکی است که در حوزه صنایع خلاق با محوریت کتاب در شهر اصفهان افتتاح شد.ما در زمینه کار اشتراکی عقب‌تر از صنعت هستیم در حالی که کار اشتراکی راهگشای مشکلات بوده و در تمام حوزه‌ها ازجمله صنایع‌دستی، صنایع خلاق، پویانمایی، کتاب و دیگر موارد یک راهبرد موفق است.
بازآفرینی مکان‌های این‌چنینی در اصفهان و استفاده فعال از این مکان‌ها اقدامی قابل‌قبول و لازم است اما مسئله اینجاست که آیا نظارتی نیز ازاین‌پس بر روی عملکرد آن‌ها صورت خواهد گرفت یا صرفا به یک افتتاح خلاصه خواهد شد؟ آیا قرار است بنیاد فرهنگی امیر قلی امینی حیاط‌خلوتی برای نیروهای بازمانده نزدیک به شورای شهر و شهرداری به جهت اخذ سمت و یا نشستن در گوشه‌ای باشد یا به‌واقع از فضای آن‌ها به نفع عموم استفاده‌های شایانی به عمل‌آورده خواهد شد؟ تجربه فرهنگسراهای شهرداری پس از تعویض هر دوره مدیریت شهری نشان داد که فعالیت‌های فرهنگی در کنار اماکن فرهنگی همواره مورد بی‌مهری تضادهای گروهی قرارگرفته و دراین‌بین مردم هر محل به‌عنوان ذی‌نفعان اصلی آن اماکن، از بازخوردهای فرهنگی و اقتصادی این‌گونه فضاها کم‌بهره مانده‌اند. از سوی دیگر نگهداری و حفظ بنا نیز محل نگرانی دیگر است. در صورت رفع نگرانی اول و بهره‌وری بالا این‌گونه فضاها به نفع مردم، آیا اماکن فرهنگی که دارای پیشینه تاریخی هستند موردتوجه مرمت گران و محافظان تاریخ معماری شهر قرار خواهند گرفت یا در استفاده‌های عمومی و بی‌توجهی‌های شهرداری به‌مرورزمان از بین خواهند رفت؟ بناهای اصفهان صرفا محل مصرف نیستند بلکه محل نگهداری و مصرف‌اند. این نکته را این‌گونه باید مدنظر قرارداد که چند سال پیش فرزند امیر قلی امینی نسبت به نگهداری نادرست شهرداری و ارگان‌های دیگر از این مکان ابراز نگرانی جدی کرده بودند.
امیر قلی امینی که بود که مرکز فرهنگی او واگذار شد؟
طبق گزارش‌های منتشرشده از زندگینامه امیر قلی امینی، وی در سال ۱۲۷۶ در اصفهان متولد شد. وی در فاصله سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۲۱روزنامه اخگر و از ۱۳۲۲ تا ۱۳۵۴ (جز یک دوره توقیف هشت‌ساله) روزنامه اصفهان را در زادگاهش منتشر کرد.
او از سال ۱۳۲۲ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ درصحنه سیاسی اصفهان فعال بود، امیر قلی امینی پس از کودتای ۲۸ مرداد به دلیل حمایت از دکتر مصدق و نهضت ملی شدن نفت به ناگزیر از فعالیت‌های سیاسی و حتی فعالیت‌های عام‌المنفعه کناره گرفت اما به فعالیت‌های فرهنگی خود ادامه داد. تأسیس جمعیت هلال‌احمر اصفهان در سال ۱۳۱۱ و پرورشگاه کودکان اصفهان در سال ۱۳۱۳ از مهم‌ترین فعالیت‌های عام‌المنفعه امینی به شمار می‌رود. این شخصیت سرانجام در سال ۱۳۵۷ درگذشت. بنا به وصیت این روزنامه‌نگار و فعال عرصه‌های سیاسی و اجتماعی، بدن او را در میان دو درخت سرو حیاط منزل شخصی‌اش دفن کردند تا حتی پس از مرگ نیز از چیزی دریغ نکرده و آن‌گونه که دوست داشت ریشه درختان از بدنش نیرو بگیرند.
«امیر قلی امینی» یکی از نخستین روزنامه‌نگاران اصفهانی است که باوجود معلولیت جسمی به شخصیتی مؤثر و ماندگار در تاریخ اصفهان تبدیل شد، اما این روزها نه‌تنها او بلکه تمام یادگاری‌هایش نیز رو به فراموشی رفته است. امیر قلی امینی یکی از روزنامه‌نگاران، نویسندگان و خیرین اصفهانی است که در زمان خود اقدامات بسیاری را برای شهر و کشورش انجام داد. تلاش و اهتمام خود را بر ارتقای فرهنگ کشور و رفع مشکلات همشهریان معطوف کرده بود و به دلیل همین دغدغه‌ها شغل روزنامه‌نگاری را برگزید و با قلم‌فرسایی در روزنامه “اخگر” و پس‌ازآن روزنامه “اصفهان” تلاش کرد تا به این دغدغه‌ها پاسخ دهد.
با تورق روزنامه‌های منتشرشده توسط وی می‌توان به اخلاق‌گرایی این شخصیت و روحیه حرفه‌ای او در عرصه مطبوعات پی برد. به‌عنوان نمونه وی در شماره ۱۲۱ نشریه اصفهان که در سال ۱۳۲۳ به چاپ رسیده، نوشته است: “از تملق بپرهیزید. جامعه‌ای که می‌خواهد مراحل ترقی و تکامل را بپیماید و برای اصلاح امور خویش دست همت به کمر زده و با عزمی راسخ و خلل‌ناپذیر ریشه فساد را از بیخ و بن قلع‌وقمع نماید، نباید از انتقاد گریبان باشد…”
این سبک بیان آن هم در خفقان عصر پهلوی مبین آن است که این شخصیت دارای روحیاتی انتقادی و از جسارت و صراحت لازم برای یک روزنامه‌نگار برخوردار بوده است.
وی همچنین در شماره ۸۱ روزنامه اخگر که گویا در ایام ماه مبارک رمضان منتشرشده به انتقاد شدید از وضعیت قیمت گوشت پرداخته و در مطلبی با عنوان”قضیه گوشت”خطاب به بلدیه وقت گفته است: “قضیه گوشت در اصفهان کم‌کم صورت بدی به خود گرفته و برای ریشه‌کن کردن خانه فقرای اصفهان از خود شکل بدی را نشان می‌دهد. “
این شخصیت علاوه بر پرداختن به مسائل حکومتی و طرح انتقادهای سازنده در مواقع لزوم، در حوزه مسائل اقتصادی و اجتماعی نیز دلسوزانه به انتقاد می‌پرداخت و حتی مسائل زیست‌محیطی را از طریق رسانه‌هایی که در اختیار داشت به مسئولین گوشزد می‌کرد که از آن جمله می‌توان به مطلبی با عنوان “نظارت بر جوی شاه” منتشرشده در شماره ۱۹۴ نشریه اخگر اشاره کرد که در سال ۱۳۰۸ به چاپ رسیده و گلایه‌ای شدید را در خصوص خشک شدن چهارماهه این قنات و اینکه اکنون به لجن‌زار تبدیل‌شده است، مطرح می‌کند.
امیر قلی امینی همچنین کتاب‌های زیادی را تألیف کرده و به نگارش درآورده است. “فرهنگ عوام” ازجمله کتاب‌هایی است که به قلم وی به رشته تحریر درآمده و به‌حق بسیار درخور توجه است. “احمد آرام” در بخش نخست این کتاب در خصوص معرفی شخصیت امیر قلی امینی آورده است: “در آن زمان تنها آرزو و تلاش امیر قلی امینی برای ارتقای سطح فرهنگی کشورمان و نزدیک کردن آن به سطح فرهنگی کشورهای جهان بود. مرحوم امینی چندین سال ریاست انجمن شهر اصفهان را بر عهده داشت و با تأسیس بنیاد فرهنگی امیر قلی امینی مایه آمرزش و افتخار را برای خود و فرزندانش فراهم آورد. “ جدا از این‌همه شاید بتوان اقدامی چون تأسیس نخستین پرورشگاه در اصفهان را در صدر اقدامات و افتخارات این شخصیت قرارداد.
