فولاد سبز با نگاهی به موضوع آب
یکی از مهمترین ملاک‌های تعیین فولاد سبز، موضوع آب است، چراکه در برابر سایر موارد مانند آلودگی هوا، تولید فولاد می‌تواند قابل مدل‌سازی و مدیریت باشد، ولی میزان مصرف آب و استفاده از منابع آبی، فاضلاب تولیدی و بحث‌های بازچرخانی پساب مصرف‌شده جزو مسائلی مهمی به‌شمار می‌روند که در راستای تولید فولاد با نگاه محیط زیست باید مد نظر قرار گیرند.
به رغم تلاش‌های صورت‌گرفته اما آن‌گونه که باید و شاید در کشور ما در زمینه تولید فولاد، دانش فنی با توجه به کاهش مصرف آب ایجاد نشده است. از سوی دیگر، به لحاظ آمایش سرزمینی، ما صنایع فولاد را در نقاط مختلف مخصوصاً مرکز ایران مستقر کرده‌ایم و در حقیقت در پی این موضوع بوده‌ایم که به منابع اولیه و معادن نزدیک باشیم که به لحاظ اقتصادی، فولاد ما توجیه اقتصادی بیشتری داشته باشد. به عبارتی بحث‌های اقتصادی به معنای سود بیشتر در اولویت بوده و حفظ محیط زیست ملاک عمل قرار نگرفته است. به غیر از چند واحد فولادی که در جنوب کشور هستند، سایر فولادسازی‌ها بیشتر در مرکز ایران مستقر شده‌اند و این بدان معناست که برای استقرار این واحدها، آمایش سرزمینی انجام نگرفته است، این در حالی است که به نوعی این مناطق با بحران آب‌های زیرزمینی با تنگنای آب برای صنایع روبه‌رو هستند. در سایر کشورهای تولیدکننده فولاد، کدام کشور در مضیقه تامین آب قرار دارند؟
اینک این اتفاق در ایران روی داده و واحدهای فولادسازی بسیاری در مناطق کم‌آب مستقر شده‌اند و این را پذیرفته‌ایم که این مسئله در راستای حفظ منابع محیط زیست نیست. البته باید از این پس، تمام صنایع معدنی را در کنار منابع آبی و به‌ویژه در سواحل جنوبی کشور مستقر کرد و با حمل و نقل ریلی، مواد معدنی آنها را جابجا و تامین کرد که البته با وجود کامل شدن این صنعت در کشور، این راهکار برای کل این صنعت در کشور جوابگو نخواهد بود. در بلندمدت برای واحدهایی که در سراسر کشور مستقر هستند و به نوعی امکان جابجایی آنها وجود ندارد، باید روی جزئیات فناوری آنها تاکید و کار شود، تا این واحدها با میزان مصرف آب کمتر، خود را بهینه کنند. محصول فولاد با مصرف آب توامان است و باید طراحی و فناوری تولید را به سمت بهینه‌سازی مصرف و کاهش آب مورد نیاز سوق داد، این در حالی است که شاید در شرکت‌های فولادی در کشور در زمینه کاهش مصرف آب، کارهای تحقیقات علمی و دانش‌بنیان انجام نشده است و در این خصوص ، وضعیت این صنعت همانند خودروسازی در کشور است. یکی از واحدهای خودروسازی، سالی 10 میلیارد تومان اعتبارات تحقیقاتی دارد، درحالی‌که اگر صد میلیارد به این موضوع اختصاص بدهند، باز هم کم است، اما با 10 میلیارد آیا می‌توان طراحی موتور خودرو را تغییر داد؟ بدون شک نمی‌توان این کار را انجام داد. در این زمینه در فرآیند تولید فولاد نیز برای کاهش مصرف آب، واحدهای فولادسازی تحقیقات بنیادی انجام نداده‌اند و این در حالی است که صنایع را در جایی مستقر شده‌اند که با محدودیت شدید آب روبه‌رو هستند.
