قهوه‌ای به فال لاغری
دنیای اقتصاد، احسان صمدی- اضافه وزن و چاقی یک نگرانی جدی برای سلامت افراد است. امروزه استراتژی‌های مختلفی برای مدیریت وزن مورد استفاده است و انواع مکمل‌های کاهش وزن به عناوینی مثل «ایدز لاغری» به آسانی در دسترس است و فروخته می‌شود. با این حال، اثربخشی برخی از این مکمل‌های غذایی همچنان نامشخص است. یکی از این مکمل‌ها عصاره قهوه سبز است.شاید شما هم اسم قهوه سبز را این روزها زیاد شنیده باشید، قهوه‌ای که ادعا می‌شود اثرات بی‌نظیری برای کاهش وزن دارد. جالب است بدانید در رابطه با اثر قهوه سبز و ماده موثر موجود در آن که با نام کلروژنیک‌اسید شناخته می‌شود، بر بسیاری از بیماری‌ها مطالعات متعددی صورت گرفته و قهوه سبز به‌عنوان پیشگیری‌کننده از ابتلا به بیماری‌هایی چون بیماری‌های کبدی، سنگ کیسه صفرا، سیروز کبدی، سرطان کبد، دیابت، مقاومت به انسولین، فشار خون و .... معرفی شده است. اما در رابطه با اثر آن بر لاغری اتفاق‌نظر وجود ندارد. همچنین به‌علت اینکه قهوه سبز دارای مقادیر کمتری کافئین به نسبت قهوه معمولی می‌باشد، با مصرفش کمتر به عوارض ناشی از کافئین دچار خواهید شد. قهوه سبز چیست؟
قهوه سبز در حقیقت همان قهوه معمولی خودمان است که هنوز نرسیده است و رنگ سبز آن به علت کال بودن و نرسیده بودن آن است. قرص‌های مکمل و یا نوشیدنی‌های قهوه سبز، از این قهوه سبز و کال تهیه می شوند. قهوه سبز، آن طعم تلخ و آشنای قهوه را ندارد و بیشتر به یک نوشیدنی گیاهی شبیه است. قهوه سبز به نسبت قهوه معمولی از کافئین کمتری تشکیل شده است و حدود ۲۰ درصد قهوه معمولی کافئین دارد؛ درنتیجه بسیاری از عوارض ناشی از کافئین در آن کمتر می‌باشد و در عوض دارای مقادیر فراوانی کلروژنیک‌اسید می‌باشد.برخی از ترکیبات قهوه سبز، مانند اسیدکلروژنیک (CGA ) را در انواع میوه‌ها و سبزیجات می‌توان یافت. مصرف روزانه CGA در افرادی که قهوه می‌نوشند از نیم تا یک گرم متفاوت است. قهوه سبز تحت انواع نام‌های تجاری به‌عنوان یک مکمل کاهش وزن مانند «قهوه بلند و باریک» و Svetol به بازار عرضه می‌شود.

اسیدکلروژنیک چیست؟
کلروژنیک‌اسید، نوعی کافئیک‌اسید است که در قهوه معمولی و قهوه سبز یافت می‌شود. ۵۰۰ تا۸۰۰ میلی‌گرم کلروژنیک‌اسید در هر لیتر قهوه معمولی یافت می‌شود و میزان کلروژنیک‌اسید موجود در قهوه سبز به مراتب بیشتر از این مقدار است. کلروژنیک‌اسید همچنین در میوه‌هایی مثل سیب، گلابی، بادمجان، گوجه فرنگی، بلوبری، توت‌فرنگی، سیب‌زمینی و گیاه بامبو یافت می‌شود. کلروژنیک‌اسید به عنوان یک آنتی‌اکسیدان در سیستم عصبی فعالیت می‌کند و عوامل ایجادکننده التهاب در سیستم عصبی را سرکوب می‌نماید و به‌عنوان یک ملیّن برای افراد مبتلا به یبوست کاربرد دارد.کلروژنیک‌اسید موجود در قهوه سبز اثرات ضددیابتی بیشتری به نسبت کافئین دارد. این ماده جذب گلوکز غذا توسط روده‌ها را کاهش می‌دهد و نیز جذب گلوکز موجود در خون توسط ماهیچه‌ها را افزایش می‌دهد. هر دوی این عوامل باعث کاهش گلوکز موجود در خون می‌شود و در نتیجه قند خون کاهش می‌یابد.

خواص قهوه سبز
قهوه سبز علیه سنگ‌ کیسه صفرا: برای پیشگیری و درمان سنگ‌های کیسه صفرا گیاهان صفراآور کاربرد دارند. گیاهان صفراآور به گیاهان دارویی اطلاق می‌شود که جریان صفرا را از کیسه صفرا به سمت روده افزایش می دهند. کلروژنیک‌اسید موجود در قهوه سبز یک صفراآور است که از تجمع صفرا در کیسه صفرا جلوگیری می‌کند و مانع از تشکیل سنگ‌های صفراوی می‌شود. از منابع اصلی این ماده شیمیایی، قهوه به‌ویژه قهوه سبز است. دانه‌های قهوه سبز متشکل از ۶-۷ درصد کلروژنیک‌اسید هستند ولی قهوه رسیده مقدار کمتری از آن را دارد، درحقیقت کلروژنیک‌اسید موجود در قهوه رسیده به مواد دیگری تبدیل شده‌اند. مصرف روزانه قهوه سبز ریسک ابتلا به بیماری‌های کیسه صفرا، سیروز کبدی و سرطان کبد را کاهش می‌دهد. این مسأله به خاطر اثرات آنتی‌اکسیدانی قهوه سبز می‌باشد. همچنین وجود کلروژنیک‌اسید در قهوه سبز از دیگر علل ضدسرطانی بودن این گیاه است. قهوه سبز، ضد فشار خون: همانگونه که گفتیم قهوه معمولی از کافئین بیشتری و قهوه سبز از کلروژنیک‌اسید بیشتری تشکیل شده است. کافئین، افزایش‌دهنده فشارخون است. با مصرف قهوه معمولی انرژی در دسترس بدن افزایش می‌یابد، در نتیجه فشارخون، ضربان قلب و فعالیت سیستم قلبی و عروقی شما افزایش می‌یابد. اما کلروژنیک‌اسید باعث کاهش فشار خون می‌شود. در نتیجه قهوه سبز به دلیل دارا بودن کلروژنیک‌اسید بالاتر و کافئین کمتر اثرات ضدفشار خون دارد.قهوه سبز مفید برای دیابت: کلروژنیک‌اسید موجود در قهوه سبز اثرات ضددیابتی بیشتری به نسبت کافئین دارد. این ماده جذب گلوکز غذا توسط روده‌ها را کاهش می‌دهد و نیز جذب گلوکز موجود در خون توسط ماهیچه‌ها را افزایش می‌دهد. هر دوی این عوامل باعث کاهش گلوکز موجود در خون می‌شود و در نتیجه قند خون کاهش می‌یابد. همچنین کلروژنیک‌اسید با کاهش مقاومت سلول‌ها به انسولین منجر به افزایش جواب‌دهی سلول‌ها به فرمان انسولین می‌شود و با مهار تولید گلوکز در بدن اثرات ضددیابتی خود را اعمال می‌کند. قهوه معمولی برای لاغری، مناسب‌تر از قهوه سبز: علت اصلی اثرات کاهش وزن قهوه معمولی محتوای کافئین آن می‌باشد و مطالعات نشان می دهند که قهوه‌های بدون کافئین اثری بر تناسب اندام و لاغری ندارند؛ زیرا این کافئین است که مانع از ذخیره چربی‌ها می‌شود، سطح انرژی در دسترس بدن را افزایش می‌دهد و نیز باعث افزایش متابولیسم و سوخت‌وساز در بدن می‌گردد و تمام این موارد در کنارهم، علت اثرات چربی‌سوزی قهوه معمولی می‌باشد. اما قهوه سبز ۲۰ درصد از کل کافئین موجود در قهوه معمولی را داراست و در نتیجه نمی‌تواند به اندازه قهوه معمولی برای فرآیندهای چربی‌سوزی موثر باشد.

قهوه سبز و لاغری
تولیدکنندگان مکمل‌های قهوه سبز ادعا می کنند که این گیاه دارای اثرات کاهش وزن می‌باشد. ذکر این نکته ضروری است که علت اصلی کاهش وزن قهوه معمولی محتوای بالای کافئین در آن می‌باشد. در حقیقت کافئین باعث سرکوب چربی‌سازی و نیز تحریک چربی‌سوزی در بدن می‌شود. همچنین سطح انرژی بدن را افزایش می‌دهد و اثرات گرمازایی دارد؛ اما کافئین موجود در قهوه سبز بسیار کمتر از قهوه معمولی است و کمتر از آن است که بتوان علت اثرات لاغری این گیاه را به کافئین موجود در آن نسبت داد. تولیدکنندگان عقیده دارند مواد شیمیایی دیگر موجود در این گیاه مانند کلروژنیک‌اسید، علت اثرات لاغرکننده این گیاه است که البته مطالعات متعدد، اثر کلروژنیک‌اسید را به‌عنوان آنتی‌اکسیدان، ضدسنگ صفرا، کاهنده قندخون، کاهنده فشارخون و ... ثابت کرده‌اند؛ اما اثر کلروژنیک‌اسید بر کاهش وزن نیاز به تحقیقات بیشتری دارد و نمی‌توان با اطمینان از اثر آن بر لاغری سخن گفت.

راز لاغری به وسیله مکمل‌های قهوه سبز
بسیاری از محصولاتی که به‌عنوان مکمل قهوه سبز خالص و به‌صورت قرص به فروش می‌رسند، از مواد دیگری مثل افزودنی‌ها و پرکننده‌ها تشکیل شده‌اند که هر یک از آن‌ها اثرات جانبی فراوانی دارند و نیز مقداری کافئین هم به‌منظور افزایش اثربخشی به آن افزوده‌اند. پس اگر به‌دنبال لاغری با یک گیاه کم‌خطر و طبیعی می‌باشید نمی‌توانید به این مکمل‌ها اعتماد کنید. همان‌طورکه گفته شد قهوه سبز خالص دارای مواد چربی‌سوز فوق‌العاده نمی‌باشد و شرکت‌های تولیدکننده این مکمل‌ها با افزودن کافئین به آن‌ها، چربی‌سوزی‌شان را تضمین و ادعا می کنند که مصرف ۸۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم از عصاره قهوه سبز که در این قرص‌ها وجود دارد؛ طی ۱۲ هفته، آن هم در صورت رعایت رژیم غذایی و فعالیت بدنی وزن افراد را کاهش می‌دهد.

مضرات قهوه سبز
قهوه سبز به‌دلیل دارا بودن کافئین، دارای عوارض متعدد می‌باشد و مصرف آن بی‌خطر نیست. البته میزان کافئین آن کمتر از قهوه معمولی است؛ اما مصرف مقادیر فراوانی از قهوه سبز نیز عوارض ذکرشده در زیر را به همراه خواهد داشت.تشدید بیماری‌های قلبی: باوجود تمام اثرات مفید قهوه سبز بر سلامتی، مصرف مقادیر زیادی از آن عوارضی را به‌همراه دارد، یکی از مهم‌ترین عوارض آن افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌باشد. کلروژنیک‌اسید و کافئین موجود در مکمل قهوه سبز میزان هموسیستئین پلاسما را افزایش می دهند که افزایش این ماده بیماری قلبی را به همراه دارد. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف مقادیر زیادی کلروژنیک‌اسید در مدت زمان کوتاه باعث افزایش هموسیستئین پلاسما می‌شود. ماده دیگر موجود در قهوه سبز با نام دیترپنس باعث افزایش سطح کلسترول می‌شود و افزایش سطح کلسترول، مستقیماً با ابتلا به بیماری‌های قلبی مرتبط است.

اختلالات مرتبط با سیستم عصبی: عوارضی مانند بی‌خوابی، سردرد، اضطراب، عصبی شدن، بی‌قراری، زنگ زدن در گوش و... از مضرات قهوه سبز است.
اختلالات مرتبط با سیستم گوارشی: سندرم روده تحریک‌پذیر، مشکلات معده‌ای، اسهال، استفراغ، تهوع و ...
عود کردن بیماری گلوکوم: زیرا کافئین موجود در قهوه سبز فشار ناشی از سلول‌های داخلی را بر روی چشم، افزایش می‌دهد.
افزایش سطح کلسترول: کافئین تصفیه نشده سطح کلسترول را افزایش می‌دهد.
شکستگی استخوان در نتیجه استئوپروز: کافئین و سایر ترکیبات موجود در قهوه سبز مقدار آزاد شدن کلسیم از استخوان‌ها را افزایش می دهند که نهایتاً از طریق ادرار دفع می‌شود. این مسأله باعث ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود. افراد مبتلا به استئوپروز باید مصرف کافئین خود را به کمتر از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز کاهش دهند (۲-۳ فنجان قهوه در روز). این مسأله به‌ویژه در دوران یائسگی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

بالاخره قهوه سبز مفید است یا نه؟
در تحقیقاتی که انجام شده به‌دلیل آن‌که گروه‌های کوچکی از جامعه را دربرمی‌گرفت خاصیت لاغری و چربی‌سوزی قهوه سبز به‌طورکامل ثابت نشده است. همچنین دوز و مقدار مصرف آن نیز به‌طور کامل مشخص نیست، آزمایشات و مطالعات نشان داده‌اند که مصرف قهوه سبز به‌طور طولانی به کاهش وزن کمک می‌کند اما باید به عوارض آن توجه کرد.