پایان میراث دموکراسی‌خواهی

شادی آذری
دبیر گروه اقتصاد بین‌الملل

یکشنبه گذشته را روز پایان میراث دموکراسی‌خواهانه باید خواند. در رفراندومی که در این روز برگزار شد، رای «آری» به تغییرات مطلوب حزب حاکم در ترکیه، تنها 4/ 51 درصد از کل آرا بود و 6/ 48 درصد از ترک‌ها به آن رای «نه» دادند. هرچه بود اما به پیروزی حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان انجامید، پیروزی‌ای که خود اردوغان به آن بسیار می‌بالد، اما اعتراضات خیابانی مخالفان آن همچنان ادامه دارد. حذف نظارت پارلمانی بر عملکرد رئیس‌جمهور، تنها یکی از مواردی است که در این تغییرات گنجانده شده است و حالا با این نتیجه، رئیس‌جمهوری ترکیه به قدرت مطلقی تبدیل خواهد شد که از قید و بند هرگونه نظارت رهایی یافته است. هیچیک از موفق‌ترین دموکراسی‌های جهان چنین قدرتی را برای رئیس‌جمهوری یک کشور قائل نیستند؛ چراکه در چنین شیوه‌ای از حکومت‌داری فساد و ارتشا خانه می‌کند. امروز اردوغان با گسترش حیطه قدرت خود، فضای پرتنش سیاسی ترکیه را که طی سال‌های اخیر با محدودسازی مطبوعات و ارعاب و تهدید مخالفان همراه بود برای «غیرخودی‌ها» سختگیرانه‌تر از قبل می‌کند. در پی کودتای نافرجام اخیر بیش از 5 هزار نفر از مخالفان در زندان‌های این کشور به‌سر می‌برند و بیش از 10 هزار نفر از کار اخراج شده‌اند و در این میان بسیارند افرادی که نه دستی در کودتا داشتند و البته نه جزو طرفداران اردوغان بوده‌اند؛ بلکه تنها درس‌خوانده مدارس رهبر اپوزیسیون، فتح‌الله گولن بودند یا در بانک‌های او پول‌هایشان را سپرده‌گذاری کرده‌اند. بی‌تردید این رویکرد اردوغان حلقه نزدیکانش را هر روز تنگ‌تر خواهد کرد و تتمه میراث دموکراسی‌خواهانه را که در ترکیه بر جای مانده بود را از خاک این مرز و بوم خواهد شست.