طرح نجات کشف رود
محمد علایی*
کشف‌رود حال و روز خوشی ندارد و سخت بیمار است. این رود زندگی‌بخش، که آب زلال و خاک حاصلخیزش بزرگترین و کهن‌ترین کانون تمدن شمال‌شرق کشور را در دامانش پرورانده و قرن‌ها سرسبزی و شادی و نشاط بخشیده، در ۵ دهه گذشته از انسان نه تنها خیری ندیده که دیو آز و طمع اشرف مخلوقات زخم‌های کاری بر جسم و جانش زده و بر آن نمک‌ها پاشیده است.
pic۱
کشف‌رود از شرق شهر قوچان، از کوهستان‌های هزارمسجد و بینالود، سرچشمه می‌گیرد و پس از طی حدود ۳۷۵ کیلومتر در مرز ایران و ترکمنستان به رودخانه هریررود می‌ریزد.
کشف‌رود حال و روز خوشی ندارد و سخت بیمار است. این رود زندگی‌بخش، که آب زلال و خاک حاصلخیزش بزرگترین و کهن‌ترین کانون تمدن شمال‌شرق کشور را در دامانش پرورانده و قرن‌ها سرسبزی و شادی و نشاط بخشیده، در ۵ دهه گذشته از انسان نه تنها خیری ندیده که دیو آز و طمع اشرف مخلوقات زخم‌های کاری بر جسم و جانش زده و بر آن نمک‌ها پاشیده است.
pic۱
کشف‌رود از شرق شهر قوچان، از کوهستان‌های هزارمسجد و بینالود، سرچشمه می‌گیرد و پس از طی حدود ۳۷۵ کیلومتر در مرز ایران و ترکمنستان به رودخانه هریررود می‌ریزد.
محمد علایی*
کشف‌رود حال و روز خوشی ندارد و سخت بیمار است. این رود زندگی‌بخش، که آب زلال و خاک حاصلخیزش بزرگترین و کهن‌ترین کانون تمدن شمال‌شرق کشور را در دامانش پرورانده و قرن‌ها سرسبزی و شادی و نشاط بخشیده، در ۵ دهه گذشته از انسان نه تنها خیری ندیده که دیو آز و طمع اشرف مخلوقات زخم‌های کاری بر جسم و جانش زده و بر آن نمک‌ها پاشیده است.
pic۱
کشف‌رود از شرق شهر قوچان، از کوهستان‌های هزارمسجد و بینالود، سرچشمه می‌گیرد و پس از طی حدود ۳۷۵ کیلومتر در مرز ایران و ترکمنستان به رودخانه هریررود می‌ریزد. این رود بزرگ در شمال کلانشهر مقدس مشهد، در ۴۲ کیلومتر از طولش، با مشکلات فراوانی روبه‌روست.
pic۲
اول: حجم زیادی از فاضلاب‌های خانگی و شهری شمال‌شرق و شرق مشهد مقدس، حجم زیادی فاضلاب از تانکرهایی که در کشف‌رود تخلیه می‌شوند، سرریز فاضلاب بد تصفیه شده تصفیه‌خانه‌های پرکندآباد و النگ اسدی و حجم قابل‌توجهی از فاضلاب‌های صنعتی و کشنده و آلوده به عناصر سنگین از شهرک صنعتی طوس در غرب مشهد گرفته تا واحدهای صنعتی غیر مجاز همت‌آباد تا چرمشهر در شمال‌شرق مشهد به کشف‌رود تخلیه می‌شود. این زهرآب کشنده و مرگبار در کشف‌رود جاری می‌شود.
دوم: بستر کشف‌رود بر خلاف قانون تصرف شده و کاربری اراضی غصبی بی‌هیچ منطقی به کشاورزی، مسکونی و صنعت و خدمات تغییر داده می‌شود.
سوم: در حریم و بستر کشف‌رود انواع زباله‌های ساختمانی، پسماندهای عادی و گاه ویژه و خطرناک تخلیه می‌شود.
چهارم: زهرآبی چنان آلوده و مرگبار که از میان پسماندهایی کثیف و خطرناک می‌گذرد برای آبیاری اراضی غصبی و تصرفی و ملکی برداشت می‌گردد. در مساحت قابل‌توجهی از اراضی سبزی و میوه‌های سالادی و سیب‌زمینی و پیاز و گندم و جو و یونجه و ذرت علوفه‌ای کشت می‌شود. این فرآورده‌های کشاورزی همه آلوده‌اند و سلامت و بهداشت تولید، توزیع و به ویژه مصرف‌کننده را شدیدا تهدید می‌کند.
تمام این اتفاقات در قطعه‌ای از بهشت، محل نزول فرشتگان و در چند کیلومتری حرم مطهر نوه رسول ا... ، عالم آل محمد امام رضا(ع) رخ می‌دهد و سلامت و بهداشت مجاوران و زائران حریم حرمش را تهدید می‌کند. برای نجات کشف‌رود سال‌هاست که طرح‌هایی تهیه شده و در چند سال گذشته بخش‌هایی هم از آن‌ها اجرا شده است ولی هر بار به دلیل کم‌توجهی استانداران محترم و مدیران دستگاه‌های اجرایی و نظارتی کار به سرانجام نمی‌رسید.
از چند ماه گذشته با انتخاب جناب مهندس مقدوری به عنوان معاونت امور عمرانی استانداری، کارگروه نجات کشف‌رود با ریاست ایشان و دبیری شرکت آب منطقه‌ای و فرماندار مشهد و عضویت اداره‌های کل محیط‌زیست؛ صنعت، معدن و تجارت؛ جهاد کشاورزی؛ معاونت خدمات شهری شهرداری مشهد و با حضور بسیار موثر دادستان عمومی و انقلاب اسلامی مشهد و معاون ایشان و سرپرست دادگاه صدف و نیروهای انتظامی بسیار فعال‌تر از گذشته آغاز به‌کار کرد و با طرح مدونی نجات کشف‌رود را در دستور کار قرار داد. در اولین گام بازگشایی و لجن‌برداری کشف‌رود آغاز شده است.
تا کنون حدود 20 کیلومتر از کشف‌رود بازگشایی و لجن‌برداری شده و خوشبختانه کار با جدیت و قاطعیت پیش می‌رود. در شش کیلومتر از طول بازگشایی شده اراضی آزاد شده در اختیار شهرداری مشهد نهاده شده تا در آن پارک خطی کشف‌رود ایجاد شود. این عزیزان نیز با کوششی در خور تقدیر این مهم را انجام می‌دهند.
کار شناسایی و برخورد با واحدهای صنعتی و خدماتی غیرمجاز و جلوگیری از تخلیه فاضلاب و زباله و پسماندهای مرگبار در حاشیه و بستر کشف‌رود نیز در دست اجراست. جا دارد به کارگروه نجات کشف‌رود دست مریزاد و خسته نباشید بگوییم و از خداوند بزرگ برایشان در انجام هرچه زودتر و بهتر این ماموریت راهبردی آرزوی موفقیت کنیم.
انشاا... اعتبار این پروژه هم تامین شود تا عزیزان بتوانند تا پایان سال، کشف‌رود متعفن و بویناک را دوباره زندگی بخشند و با اجرای طرح‌های میان و بلندمدت و بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌های جدید و مدرن، فاضلاب‌های خام و کشنده یا بد تصفیه‌شده برابر استانداردهای زیست‌محیطی تصفیه شود و در اراضی حاشیه کشف‌رود به جای سبزی آلوده، فضای سبز و گل و به جای پشه سالک، بلبل و به جای بوی بویناک و گرد و غبارهای آلوده و خطرناک، اکسیژن تولید شده از فضای سبزش به سمت مشهد مقدس بوزد.
چند سال پیش با یکی از معاونان محترم وزیر وقت نیرو به حرم مطهر رضوی مشرف شدیم. در آن فضای ملکوتی که محاسن آن مدیر ارشد محترم خیس اشک بود آهسته به ایشان گفتم امام رضا (ع) از شما انتظار ندارند که در نزدیکی حرم مطهرش رودی چنان کثیف جاری باشد و با سبزی‌های آلوده‌اش سلامت و بهداشت زائران و مجاورانش، که آن همه درباره حرمت نهادن به آن‌ها سفارش شده، را تهدید کند. بی‌شک این انتظار از مدیران و مسئولین محترم کنونی نیز وجود دارد. باشد که خدمات این عزیزان قبول افتد و در نظر آید. آمین
* مدیرعامل پیشین شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی
و قائم مقام و مشاور کنونی مدیر عامل شرکت آب خراسان رضوی
کشف‌رود حال و روز خوشی ندارد و سخت بیمار است. این رود زندگی‌بخش، که آب زلال و خاک حاصلخیزش بزرگترین و کهن‌ترین کانون تمدن شمال‌شرق کشور را در دامانش پرورانده و قرن‌ها سرسبزی و شادی و نشاط بخشیده، در ۵ دهه گذشته از انسان نه تنها خیری ندیده که دیو آز و طمع اشرف مخلوقات زخم‌های کاری بر جسم و جانش زده و بر آن نمک‌ها پاشیده است.
pic۱
کشف‌رود از شرق شهر قوچان، از کوهستان‌های هزارمسجد و بینالود، سرچشمه می‌گیرد و پس از طی حدود ۳۷۵ کیلومتر در مرز ایران و ترکمنستان به رودخانه هریررود می‌ریزد. این رود بزرگ در شمال کلانشهر مقدس مشهد، در ۴۲ کیلومتر از طولش، با مشکلات فراوانی روبه‌روست.
pic۲
اول: حجم زیادی از فاضلاب‌های خانگی و شهری شمال‌شرق و شرق مشهد مقدس، حجم زیادی فاضلاب از تانکرهایی که در کشف‌رود تخلیه می‌شوند، سرریز فاضلاب بد تصفیه شده تصفیه‌خانه‌های پرکندآباد و النگ اسدی و حجم قابل‌توجهی از فاضلاب‌های صنعتی و کشنده و آلوده به عناصر سنگین از شهرک صنعتی طوس در غرب مشهد گرفته تا واحدهای صنعتی غیر مجاز همت‌آباد تا چرمشهر در شمال‌شرق مشهد به کشف‌رود تخلیه می‌شود. این زهرآب کشنده و مرگبار در کشف‌رود جاری می‌شود.
دوم: بستر کشف‌رود بر خلاف قانون تصرف شده و کاربری اراضی غصبی بی‌هیچ منطقی به کشاورزی، مسکونی و صنعت و خدمات تغییر داده می‌شود.
سوم: در حریم و بستر کشف‌رود انواع زباله‌های ساختمانی، پسماندهای عادی و گاه ویژه و خطرناک تخلیه می‌شود.
چهارم: زهرآبی چنان آلوده و مرگبار که از میان پسماندهایی کثیف و خطرناک می‌گذرد برای آبیاری اراضی غصبی و تصرفی و ملکی برداشت می‌گردد. در مساحت قابل‌توجهی از اراضی سبزی و میوه‌های سالادی و سیب‌زمینی و پیاز و گندم و جو و یونجه و ذرت علوفه‌ای کشت می‌شود. این فرآورده‌های کشاورزی همه آلوده‌اند و سلامت و بهداشت تولید، توزیع و به ویژه مصرف‌کننده را شدیدا تهدید می‌کند.
تمام این اتفاقات در قطعه‌ای از بهشت، محل نزول فرشتگان و در چند کیلومتری حرم مطهر نوه رسول ا... ، عالم آل محمد امام رضا(ع) رخ می‌دهد و سلامت و بهداشت مجاوران و زائران حریم حرمش را تهدید می‌کند. برای نجات کشف‌رود سال‌هاست که طرح‌هایی تهیه شده و در چند سال گذشته بخش‌هایی هم از آن‌ها اجرا شده است ولی هر بار به دلیل کم‌توجهی استانداران محترم و مدیران دستگاه‌های اجرایی و نظارتی کار به سرانجام نمی‌رسید.
از چند ماه گذشته با انتخاب جناب مهندس مقدوری به عنوان معاونت امور عمرانی استانداری، کارگروه نجات کشف‌رود با ریاست ایشان و دبیری شرکت آب منطقه‌ای و فرماندار مشهد و عضویت اداره‌های کل محیط‌زیست؛ صنعت، معدن و تجارت؛ جهاد کشاورزی؛ معاونت خدمات شهری شهرداری مشهد و با حضور بسیار موثر دادستان عمومی و انقلاب اسلامی مشهد و معاون ایشان و سرپرست دادگاه صدف و نیروهای انتظامی بسیار فعال‌تر از گذشته آغاز به‌کار کرد و با طرح مدونی نجات کشف‌رود را در دستور کار قرار داد. در اولین گام بازگشایی و لجن‌برداری کشف‌رود آغاز شده است.
تا کنون حدود 20 کیلومتر از کشف‌رود بازگشایی و لجن‌برداری شده و خوشبختانه کار با جدیت و قاطعیت پیش می‌رود. در شش کیلومتر از طول بازگشایی شده اراضی آزاد شده در اختیار شهرداری مشهد نهاده شده تا در آن پارک خطی کشف‌رود ایجاد شود. این عزیزان نیز با کوششی در خور تقدیر این مهم را انجام می‌دهند.
کار شناسایی و برخورد با واحدهای صنعتی و خدماتی غیرمجاز و جلوگیری از تخلیه فاضلاب و زباله و پسماندهای مرگبار در حاشیه و بستر کشف‌رود نیز در دست اجراست. جا دارد به کارگروه نجات کشف‌رود دست مریزاد و خسته نباشید بگوییم و از خداوند بزرگ برایشان در انجام هرچه زودتر و بهتر این ماموریت راهبردی آرزوی موفقیت کنیم.
انشاا... اعتبار این پروژه هم تامین شود تا عزیزان بتوانند تا پایان سال، کشف‌رود متعفن و بویناک را دوباره زندگی بخشند و با اجرای طرح‌های میان و بلندمدت و بهره‌برداری از تصفیه‌خانه‌های جدید و مدرن، فاضلاب‌های خام و کشنده یا بد تصفیه‌شده برابر استانداردهای زیست‌محیطی تصفیه شود و در اراضی حاشیه کشف‌رود به جای سبزی آلوده، فضای سبز و گل و به جای پشه سالک، بلبل و به جای بوی بویناک و گرد و غبارهای آلوده و خطرناک، اکسیژن تولید شده از فضای سبزش به سمت مشهد مقدس بوزد.
چند سال پیش با یکی از معاونان محترم وزیر وقت نیرو به حرم مطهر رضوی مشرف شدیم. در آن فضای ملکوتی که محاسن آن مدیر ارشد محترم خیس اشک بود آهسته به ایشان گفتم امام رضا (ع) از شما انتظار ندارند که در نزدیکی حرم مطهرش رودی چنان کثیف جاری باشد و با سبزی‌های آلوده‌اش سلامت و بهداشت زائران و مجاورانش، که آن همه درباره حرمت نهادن به آن‌ها سفارش شده، را تهدید کند. بی‌شک این انتظار از مدیران و مسئولین محترم کنونی نیز وجود دارد. باشد که خدمات این عزیزان قبول افتد و در نظر آید. آمین
* مدیرعامل پیشین شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی
و قائم مقام و مشاور کنونی مدیر عامل شرکت آب خراسان رضوی
ارسال نظر