کشف 91 آتشفشان زیر پهنه یخی قطب جنوب

دانشمندان از کشف ۹۱ آتشفشان زیر پهنه یخی قطب جنوب خبر می‌دهند. و این تعداد علاوه بر ۴۷ آتشفشان کشف شده است. انفجارهای بیشتر، تحت تاثیر تغییرات اقلیمی، یخ بیشتری را در این منطقه آب خواهد کرد. دانشمندان بزرگ‌ترین منطقه آتشفشانی در زمین را کشف کرده‌اند؛ دو کیلومتر زیر سطح ورقه بزرگ یخی که قسمت غربی قطب جنوب را پوشش می‌دهد. این پروژه که از سوی دانشمندان دانشگاه ادینبورگ انجام شده است، تقریبا ۱۰۰ آتشفشان با ارتفاعی به اندازه کوه ایگر (Eiger) در سوئیس را نشان داده است که تقریبا ۴ هزار متر ارتفاع دارد. زمین‌شناسان می‌گویند که این ناحیه عظیم احتمالا جلوه کوچکی از رشته آتشفشان‌های شرق آفریقا است؛ که در حال حاضر به عنوان متراکم‌ترین تمرکز آتشفشان‌ها در جهان رتبه‌بندی می‌شود. فعالیت این ناحیه می‌تواند پیامدهای نگران‌کننده‌ای داشته باشد که زمین‌شناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند. رابرت بینگام کارشناس در زمینه کوه‌های یخ و یکی از نویسندگان این مقاله می‌گوید «اگر یکی از این آتشفشان‌ها منفجر شوند، می‌توانند ورقه‌های یخی قسمت غربی قطب جنوب را بی‌ثبات کنند.» «هر چیزی که موجب آب شدن یخ‌ها شود- که یک انفجار قطعا رخ خواهد داد- احتمالا سرعت جریان یخ را در دریا افزایش می‌دهد.» سوال بزرگ این است که «این آتشفشان‌ها چگونه فعال هستند؟ این چیزی است که ما باید با حداکثر سرعت ممکن تعیین کنیم.»

اما چه تعداد آتشفشان زیر این یخ قرار دارند؟ این سوال در ابتدا از سوی جوان‌ترین عضو تیم، مکس وان، دانشجوی دوره لیسانس مدرسه علوم زمین این دانشگاه و علاقه‌مند به آتشفشان‌ها مطرح شد. او این پروژه را با کمک بینگام راه‌اندازی کرد. او نتایج به‌دست آمده را با رکوردهای ماهواره‌ها و پایگاه داده و اطلاعات زمین‌شناسی از دیگر مطالعات هوایی مقایسه کرد. پس از اینکه این تیم این نتایج را جمع‌آوری کرد، از ۹۱ آتشفشانی که پیش‌تر ناشناخته بودند به علاوه ۴۷ آتشفشان دیگر که طی قرن گذشته کاوش در این منطقه کشف شده بودند خبر داد. این آتشفشان‌های تازه کشف شده ارتفاعی حدود ۱۰۰ تا ۳۸۵۰ متر دارند. همه آنها زیر یخ هستند؛ که گاهی در لایه‌هایی قرار دارند که بیش از ۴ کیلومتر ضخامت دارند. این قله‌های فعال در منطقه‌ای متمرکز شده‌اند که ۳۵۰۰ کیلومتر از یخ تاق راس (Ross ice shelf)- که بزرگ‌ترین یخ تاق کره زمین است- تا شبه‌جزیره قطب‌جنوب کشیده شده‌اند.

بینگام می‌گوید «ما از این تعداد شگفت‌زده شده بودیم.» «انتظار یافتن چیزی شبیه آن را نداشتیم. ما شمار تعداد آتشفشان‌هایی که در غرب قطب جنوب شناخته شده بود را سه برابر کردیم. همچنین گمان می‌کنیم که حتی در بستر دریا که زیر یخ تاق راس است آتشفشان‌های بیشتری وجود داشته باشد؛ به‌طوری که به نظر من به احتمال زیاد این منطقه تبدیل به متراکم‌ترین منطقه آتشفشانی در جهان خواهد شد؛ یعنی حتی بزرگ‌تر از شرق آفریقا که کوه‌های Nyiragongo، کلیمانجارو و Longonot و همه آتشفشان‌‌های فعال دیگر در آنجا متمرکز شده‌اند.» این کشف به‌طور خاص بسیار مهم است؛ چراکه فعالیت این آتشفشان‌ها می‌تواند دلالت‌های مهمی برای باقی کره زمین داشته باشد. وقتی یک آتشفشان فوران می‌کند، می‌تواند برخی ورقه‌های یخی این منطقه را بی‌ثبات کند که این ورقه‌ها در اثر گرمایش زمین نیز تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند. طغیان یخ‌آب‌ها به اقیانوس قطب جنوب می‌تواند موجب بالا آمدن سطح دریا شود.

بینگام می‌گوید «ما فقط نمی‌دانیم که این آتشفشان‌ها در گذشته چگونه بوده‌اند.» گرچه او به یک روند هشداردهنده اشاره می‌کند: «بیشترین حالت آتشفشانی که در حال حاضر در جهان رخ می‌دهد در مناطقی است که اخیرا پس از پایان آخرین عصر یخبندان، پوشش کوه یخ خود را از دست داده‌اند. این مناطق شامل ایسلند و آلاسکا می‌شود.» «تئوری نشان می‌دهد که این اتفاق می‌افتد، زیرا بدون وجود یخ در بالای آنها، فشاری بر آتشفشان‌های این منطقه وجود دارد و آنها فعال‌تر می‌شوند.» این امر می‌تواند در غرب قطب جنوب اتفاق بیفتد؛ که گرمایش قابل‌توجه در این منطقه که به سبب تغییرات اقلیمی ایجاد شده است شروع به تاثیر بر ورقه‌های یخی آن کرده است. اگر آنها به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابند، می‌توانند فشار بر آتشفشان‌هایی ایجاد کنند که زیر آنها هستند و منجر به بروز آتشفشان‌هایی شوند که ورقه‌های یخی را بی‌ثبات کند و موجب افزایش سطح دریا شود که بر اقیانوس‌های ما تاثیر می‌گذارد. بینگام می‌گوید «این چیزی است که ما به‌زودی باید شاهد باشیم.»

کشف 91 آتشفشان زیر پهنه یخی قطب جنوب