رتبه‌بندی کشورها با شاخص «رفاه مردم»
در فهرست امسال، 30 رتبه نخست جدول موفق‌ترین‌ها به کشورهای اروپایی اختصاص دارد؛ نروژ اول شد موسسه «لگاتوم» در انگلیس، هر سال بر اساس اطلاعاتی که از کشورهای جهان جمع‌آوری می‌کند، 142 کشور جهان را بر اساس 8 شاخص اعلام شده و مورد نظر خودش، از نظر رفاه و موفقیت دسته‌بندی می‌کند. این موسسه که ساختار و کارکردش با عنوان کمک‌های خیریه به ثبت رسیده، بعد از هشت سال انجام این دسته‌بندی، در این زمینه به شهرت و اعتبار جهانی رسیده ‌است.
امسال نیز این دسته‌بندی توسط این موسسه انگلیسی منتشر شد و برای ششمین سال پیاپی، نروژ به‌عنوان برترین کشور جهان از نظر موفقیت، سطح رفاه و نیکبختی زندگی مردم شناخته شد. در فهرستی که امسال منتشر شده، ۳۰ رتبه نخست جدول موفق‌ترین کشورهای جهان به کشورهای اروپایی اختصاص یافته‌است.
شاخص‌های موفقیت
موسسه لگاتوم برای انجام دسته‌بندی کشورها و دادن رتبه بهترین و بدترین از نظر رفاه، ۸ شاخص را در کشورهای جهان بررسی می‌کند. این شاخص‌ها، وضعیت اقتصاد، کارآفرینی، حاکمیت، آموزش، آزادی فردی، بهداشت و درمان، امنیت و سرمایه‌ اجتماعی است. شاخص‌های اقتصادی که مشخص است و معمولا میزان تولید و نرخ بیکاری و سطح فقر بررسی می‌شود. کارآفرینی از این نظر و با این استدلال به‌عنوان یکی از شاخص‌های سنجش رفاه و موفقیت کشورها در نظر گرفته‌شده که جوامعی که فرصت‌های بهتر و برابر برای اعضای خود ایجاد کنند، موفق‌تر و مرفه‌تر اند. نقش آموزش و بهداشت هم در پیشرفت و رشد اقتصادی جوامع قابل انکار نیست. امنیت و آزادی فردی به‌عنوان دو شاخص مهم در این دسته‌بندی در نظر گرفته ‌شده‌ است. در این گزارش آمده که امنیت در جهان امروز نسبت به هشت سال پیش بسیار کمتر شده است. در این زمینه زنان آسیب‌پذیرتر از قبل شده‌اند. آزادی فردی به‌عنوان یکی از عوامل کمک‌کننده به اقتصاد از نظر تحریک تقاضا، در نظر گرفته ‌شده ‌است. سرمایه‌ اجتماعی از این نظر در این رتبه‌بندی مورد توجه قرار گرفته که کشورهایی که روابط خانوادگی مستحکم‌تر، نیت خیرخواهانه بیشتر و سطح بالای اعتماد را دارند، ثروتمندتر و مرفه‌تر هستند.
ظهور و سقوط کشورها
براساس جدولی که موسسه لگاتوم منتشر کرده، یک سوم کشورهای موفق و مرفه جهان اروپایی هستند. بعد از نروژ که در رتبه نخست قرار گرفته، سوئیس و نیوزیلند جایگاه‌های دوم و سوم کشورهای موفق و مرفه جهان را دارند. آمریکا در ردیف دهم این جدول قرار گرفته و انگلیس با سه پله صعود نسبت به سال گذشته به رتبه سیزدهم این جدول رسیده‌ است. در میان کشورهای مهم اتحادیه اروپا، انگلیس بالاترین رتبه را در این جدول دارد و آلمان و فرانسه در ردیف‌های بعد از انگلیس قرار گرفته‌اند. آلمان در ردیف چهاردهم و فرانسه در ردیف بیست و یکم در جدول موفق‌ترین کشورهای جهان جای گرفته‌اند.
در گزارش امسال موسسه لگاتوم هشدار داده شده که آمریکا دیگر آن سرزمین آزادی که قبلا به آن شهرت داشت نیست و از نظر آزادی‌های فردی، در قرن بیست و یکم، پایین‌تر از اروگوئه و کاستاریکا قرار دارد. البته چون آزادی‌های فردی یکی از شاخص‌های سنجش موفقیت و رفاه کشورهاست، جایگاه آمریکا همچنان در این جدول بالاست چون از نظر شاخص‌های دیگر مانند اقتصاد و کارآفرینی یا بهداشت و آموزش وضعیت مطلوبی دارد اما افشای برنامه جاسوسی گسترده از شهروندان آمریکایی موجب تنزل جایگاه آمریکا از نظر آزادی‌های فردی در جهان شده‌است. انگلیس از نظر کارآفرینی سرآمد کشورهای جهان شناخته‌ شده ‌است. این یکی از دلایل ارتقای جایگاه انگلیس در جدول امسال بوده‌است. همچنین جایگاه انگلیس از نظر امنیت اقتصادی فردی و پیشرفت در صورت کار سخت، نسبت به سال گذشته بهبود قابل ملاحظه‌ای یافته ‌است. در این جدول، جایگاه روسیه با هفت پله سقوط به رتبه 68 رسیده‌ است. سقوط شاخص حاکمیت و آزادی فردی باعث این تنزل جایگاه شده‌است. ردیف‌های انتهایی یعنی از 70 به بعد این جدول به کشورهای خاورمیانه و آفریقایی اختصاص دارد. ایران در این جدول در رتبه 107 قرار گرفته‌است. در آخرین جایگاه این جدول نام کشور جمهوری آفریقای مرکزی را می‌بینیم.
سایه سنگین شاخص‌های اقتصادی
نگاهی به رتبه‌بندی کشورها در این جدول نشان می‌دهد، شاخص‌های اقتصادی نقشی پررنگ‌تر در تعیین جایگاه کشورها از نظر این موسسه انگلیسی دارد و سهم شاخص‌های اقتصادی از شاخص‌های آزادی فردی بیشتر است. برخی کشورهای عربی مانند امارات و عربستان و کویت که از نظر آزادی فردی در جایگاه خوبی در عرصه جهانی قرار ندارند، در این جدول رتبه‌های بالایی را به خود اختصاص داده‌اند.
مورد ویژه نروژ
کشور نروژ با جمعیت 5 میلیون نفری‌اش، در بسیاری از رتبه‌بندی‌های جهانی با شاخص‌های مختلف، در ردیف نخست و جزو کشورهای مرفه جهان قرار دارد. همین امسال نروژ جایگاه بهترین کشور جهان برای زندگی سالمندان را به دست آورد. در جدول رتبه‌بندی کشورها از نظر موفقیت و رفاه که موسسه لگاتوم آن را انجام می‌دهد، نروژ چند سال است که رتبه نخست را به خود اختصاص می‌دهد. تولید ناخالص داخلی نروژ حدود 282 میلیارد دلار است و سرانه این تولید 55 هزار دلار. نروژ بعد از لوکزامبورگ، بالاترین رقم سرانه تولید ناخالص داخلی را در جهان دارد. نروژ اکنون بعد از قطر، دومین کشور ثروتمند جهان از نظر ذخایر ارزی و ثروت و ارزش پول ملی است. نروژ به‌عنوان یک کشور صادرکننده نفت و گاز، همچنین یکی از نمونه‌های موفق مدیریت پول حاصل از نفت در جهان است. صندوق ذخایر درآمد نفتی نروژ، ثروتمندترین صندوق سرمایه‌گذاری جهان است و یک تا دو درصد از سهام همه شرکت‌های تجاری عمده دنیا، متعلق به این صندوق است. اقتصاد نروژ، اقتصادی ترکیبی از سیستم رفاه، سوسیالیستی و نفتی است.
بر اساس گزارش موسسه لگاتوم، نزدیک به ۹۵ درصد از نروژی‌ها معتقد هستند که می‌توانند به همشهریان خود در زمان نیاز تکیه کنند.