پیدا و پنهان کارت اعتباری

مجید حیدری
عضو گروه بانک و بیمه

رئیس کل بانک مرکزی با حضور در شعبه اصلی بانک ملی، از کارت‌های اعتباری مرابحه رونمایی کرد. این کارت‌ها در سه سطح برنزی، نقره‌ای و طلایی در سه سطح 10، 30 و 50 میلیون تومانی برای مشتریان بانک‌ها عرضه می‌شود. سیاستگذاران بانک مرکزی معتقدند که این کارت‌ها جایگزینی برای تسهیلات خرد خواهد بود.مکانیزم این کارت‌ها به این شیوه است که مشتری پس از دریافت کارت می‌تواند تا سقفی که بانک مشخص کرده، خرید کند.

در صورتی که اعتبار در داخل کارت وجود داشته باشد، این خرید با اعتبار مشتری تسویه می‌شود، درغیر اینصورت خرید صورت گرفته برای مشتری با نرخ 18 درصد تقسیط می‌شود. در نگاه اول به نظر می‌رسد که این طرح مناسبی است که می‌تواند علاوه‌بر تحریک تقاضا، بوروکراسی اداری دریافت وام را نیز کاهش دهد و از سوی دیگر، آمار خرید و فروش از سوی سیستم‌های بانک مرکزی رصد شود. اما در مقابل چند چالش وجود دارد که در اجرا، این کارت‌های اعتباری را با چالش روبه‌رو کرده است. یکی از این نکات نرخ تعیین شده است، برخی از بانک‌ها معتقدند در حال حاضر نرخ سود تسهیلات در بازار بالاتر از سطح 20 درصد است و با نرخ 18 درصد بانک‌ها تمایلی برای اعطای کارت‌های اعتباری ندارند. موضوع دوم، سیاست‌های ترجیحی در برخی از بانک‌ها است، به نوعی که بانک‌ها این ابزار را مختص گروهی از مشتریان خاص خود می‌کنند. حتی مشاهده شده در یک بانک خصوصی، کارت اعتباری را فقط مختص کارکنان می‌داند. چالش سوم را می‌توان در خصوص رصد خریدهای اعتباری دانست که چه تضمینی وجود دارد که این خریدها با توافق طرفین، تبدیل به دریافت وجه نقد نشود