«ایران» ؛کشمکش اوباما با کنگره
انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا همواره در اولین سه‌شنبه ماه نوامبر سال انتخاباتی برگزار می‌شود. در هر دوره از انتخابات تمامی اعضای ۴۳۵ نفره مجلس نمایندگان ایالات‌متحده تغییر می‌کنند. علاوه‌بر آن در روند انتخابات کنگره زمینه برای انتخاب فرمانداران ایالتی نیز به‌وجود می‌آید. در این دور از انتخابات شاهد بودیم که جمهوری‌خواهان در آمریکا اکثریت کنگره را کسب کردند و به این ترتیب نمایندگانی زمام امور را در دست گرفتند که همواره مخالف تعامل با ایران در رابطه با برنامه هسته‌ای و همچنین خواهان افزایش تحریم‌ها علیه تهران بوده اند.
انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا همواره در اولین سه‌شنبه ماه نوامبر سال انتخاباتی برگزار می‌شود. در هر دوره از انتخابات تمامی اعضای 435 نفره مجلس نمایندگان ایالات‌متحده تغییر می‌کنند. علاوه‌بر آن در روند انتخابات کنگره زمینه برای انتخاب فرمانداران ایالتی نیز به‌وجود می‌آید. در این دور از انتخابات شاهد بودیم که جمهوری‌خواهان در آمریکا اکثریت کنگره را کسب کردند و به این ترتیب نمایندگانی زمام امور را در دست گرفتند که همواره مخالف تعامل با ایران در رابطه با برنامه هسته‌ای و همچنین خواهان افزایش تحریم‌ها علیه تهران بوده اند.
در شرایطی که کمتر از دو هفته دیگر تا پایان مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ فرصت باقی مانده است، بسیاری از رسانههای داخلی ایران و آمریکا این گونه مطرح می‌کنند که با قدرت گرفتن جمهوری‌خواهان فضای مذاکرات هسته‌ای نیز تیره و تار خواهد شد، اما برخلاف این اظهارنظر، گروه دیگری از کارشناسان معتقدند که دولت دموکرات باراک اوباما با به نتیجه رساندن مذاکرات در تاریخ مقرر؛ یعنی سوم نوامبر اجازه نخواهد داد که کنگره در روند گفت‌وگوها سنگ‌اندازی کند.
ناظران اعتقاد دارندکه مذاکرات هسته‌ای یکی از دغدغه‌های اصلی گروه‌های ذی‌نفوذ در ایالات‌متحده بوده است. به‌طور کلی باید بر این موضوع تاکید داشت که گروه‌های انتقادی زیادی در حوزه سیاست خارجی آمریکا فعالیت دارند که نگرش واهی نسبت به سیاست هسته‌ای ایران داشته و تلاش دارند تا موضوع مربوط به غنی‌سازی را به‌عنوان زیربنای سلاح هسته‌ای تلقی کنند، اما با روی کار آمدن دولت اوباما، او یکی از دغدغه‌های اصلی سیاست خارجیاش را حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران قرار داد، اما در دولتهای نهم و دهم در ایران فرصت تعامل و گفت‌وگو بر سر حل پرونده هسته‌ای ایران راه به جایی نبرد تا اینکه با روی کار آمدن حسن روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور، روند گفت‌وگوهای هسته‌ای سمت و سوی دیگری به خود گرفت.
رئیس‌جمهور ایران، محمد جواد ظریف را به‌عنوان وزیر خارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای انتخاب کرد تا این شخص که سابقه سالها حضور در آمریکا را دارد بتواند گرهی از این کلاف پیچیده باز کند. تیم هسته‌ای ایران نیز با خط مشی صحیحی که مورد تایید نظام بود توانست در مدت کوتاهی به امضای توافق موقت ژنو نایل شود.
اکنون با گذشت نزدیک به یک سال از سوم آذر سال 1392 و یک دوره تمدید گفت‌وگوها فرصت اندکی برای رسیدن به توافق جامع میان طرفین وجود دارد. این در شرایطی است که قدرت گرفتن جمهوری‌خواهان در کنگره نیز فشارها را بر هر دو طرف برای رسیدن به نوعی توافق افزایش داده است؛ زیرا هم ایران و هم دولت دموکرات اوباما آگاه هستند که اگر نتوانند در این فرصت به توافقی دست یابند بدون شک با سنگاندازیهای کنگره مواجه خواهند شد.
اما یک نکته را نیز باید در نظر داشت که چه توافق صورت بگیرد چه نگیرد در هر حال در مقطعی کار ایران با کنگره آمریکا گره خواهد خورد و آن مربوط به آن دسته از تحریم‌هایی است که با مصوبه کنگره باید لغو شوند. در رابطه با این تحریم‌ها، رئیس‌جمهور آمریکا تنها این اختیار را دارد که آنها را تعلیق کند اما برای لغو آنها نیاز به مصوبه کنگره است.
به این ترتیب و در شرایطی که مقامات ایران بارها تاکید کرده‌اند برای امضای توافق جامع باید تمامی تحریم‌های اعمال شده علیه ایران حال چه تحریم‌های شورای امنیت و چه تحریم‌های مضاعف آمریکا و اتحادیه اروپا لغو شود، کار کمی دشوار می‌شود. در واقع تحریم‌های آمریکا در 3 گروه تقسیم می‌شود؛ نخست تحریم‌هایی که سرنوشت‌شان در اختیار رئیس‌جمهور است. این دسته از تحریم‌ها خیلی آسان به حالت تعلیق درآمده یا لغو خواهند شد. گروه دوم، تحریم‌هایی را شامل می‌شود که مصوب کنگره است، اما آزادی عمل به رئیس‌جمهور داده شده تا بر اساس مقتضیات روز و ضرورت زمانی، تصمیمات لازم را اتخاذ کند. در این رابطه نیز رئیس‌جمهور تاحدودی آزادی عمل دارد؛ اما دسته آخر تحریم‌هایی است که مصوب کنگره است، اما لازم‌الاجرا است و رئیس‌جمهور آزادی
عمل ندارد.
البته این قسمت دیگر مشکل باراک اوباماست و اوست که باید به نوعی رگ خواب کنگره را به‌دست بیاورد. در این شرایط پرزیدنت اوباما برای حل پرونده هسته‌ای ایران و موفقیت در این مسیر، باید راه‌حلی جهت راضی کردن نمایندگان کنگره پیدا کند.
اوباما تا به امروز تلاش بسیاری کرد تا بتواند از بحث هسته‌ای ایران به‌عنوان برگ برندهای در عرصه سیاست خارجی آمریکا بهره گیرد. البته پیش‌تر که جمهوری‌خواهان اکثریت کنگره را نداشتند نیز بارها کارشکنی و سختگیریهای این جناح علیه ایران صورت گرفته؛ همچنین نقش لابی صهیونیست را نیز نباید از نظر دور داشت. این در حالی است که اوباما با وجود این مخالفتها توانست تا حدودی در خصوص مذاکرات هسته‌ای ایران مثبت عمل کند.
در نهایت، این روزها که دیگر در آمریکا قوه مجریه و مقننه در دست یک حزب نیست، دولت با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد و بحث لغو تحریم‌های ایران نیز یکی از این مشکلات پیش‌رو است.
در شرایطی که کمتر از دو هفته دیگر تا پایان مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق جامع هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ فرصت باقی مانده است، بسیاری از رسانههای داخلی ایران و آمریکا این گونه مطرح می‌کنند که با قدرت گرفتن جمهوری‌خواهان فضای مذاکرات هسته‌ای نیز تیره و تار خواهد شد، اما برخلاف این اظهارنظر، گروه دیگری از کارشناسان معتقدند که دولت دموکرات باراک اوباما با به نتیجه رساندن مذاکرات در تاریخ مقرر؛ یعنی سوم نوامبر اجازه نخواهد داد که کنگره در روند گفت‌وگوها سنگ‌اندازی کند.
ناظران اعتقاد دارندکه مذاکرات هسته‌ای یکی از دغدغه‌های اصلی گروه‌های ذی‌نفوذ در ایالات‌متحده بوده است. به‌طور کلی باید بر این موضوع تاکید داشت که گروه‌های انتقادی زیادی در حوزه سیاست خارجی آمریکا فعالیت دارند که نگرش واهی نسبت به سیاست هسته‌ای ایران داشته و تلاش دارند تا موضوع مربوط به غنی‌سازی را به‌عنوان زیربنای سلاح هسته‌ای تلقی کنند، اما با روی کار آمدن دولت اوباما، او یکی از دغدغه‌های اصلی سیاست خارجیاش را حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران قرار داد، اما در دولتهای نهم و دهم در ایران فرصت تعامل و گفت‌وگو بر سر حل پرونده هسته‌ای ایران راه به جایی نبرد تا اینکه با روی کار آمدن حسن روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور، روند گفت‌وگوهای هسته‌ای سمت و سوی دیگری به خود گرفت.
رئیس‌جمهور ایران، محمد جواد ظریف را به‌عنوان وزیر خارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای انتخاب کرد تا این شخص که سابقه سالها حضور در آمریکا را دارد بتواند گرهی از این کلاف پیچیده باز کند. تیم هسته‌ای ایران نیز با خط مشی صحیحی که مورد تایید نظام بود توانست در مدت کوتاهی به امضای توافق موقت ژنو نایل شود.
اکنون با گذشت نزدیک به یک سال از سوم آذر سال 1392 و یک دوره تمدید گفت‌وگوها فرصت اندکی برای رسیدن به توافق جامع میان طرفین وجود دارد. این در شرایطی است که قدرت گرفتن جمهوری‌خواهان در کنگره نیز فشارها را بر هر دو طرف برای رسیدن به نوعی توافق افزایش داده است؛ زیرا هم ایران و هم دولت دموکرات اوباما آگاه هستند که اگر نتوانند در این فرصت به توافقی دست یابند بدون شک با سنگاندازیهای کنگره مواجه خواهند شد.
اما یک نکته را نیز باید در نظر داشت که چه توافق صورت بگیرد چه نگیرد در هر حال در مقطعی کار ایران با کنگره آمریکا گره خواهد خورد و آن مربوط به آن دسته از تحریم‌هایی است که با مصوبه کنگره باید لغو شوند. در رابطه با این تحریم‌ها، رئیس‌جمهور آمریکا تنها این اختیار را دارد که آنها را تعلیق کند اما برای لغو آنها نیاز به مصوبه کنگره است.
به این ترتیب و در شرایطی که مقامات ایران بارها تاکید کرده‌اند برای امضای توافق جامع باید تمامی تحریم‌های اعمال شده علیه ایران حال چه تحریم‌های شورای امنیت و چه تحریم‌های مضاعف آمریکا و اتحادیه اروپا لغو شود، کار کمی دشوار می‌شود. در واقع تحریم‌های آمریکا در 3 گروه تقسیم می‌شود؛ نخست تحریم‌هایی که سرنوشت‌شان در اختیار رئیس‌جمهور است. این دسته از تحریم‌ها خیلی آسان به حالت تعلیق درآمده یا لغو خواهند شد. گروه دوم، تحریم‌هایی را شامل می‌شود که مصوب کنگره است، اما آزادی عمل به رئیس‌جمهور داده شده تا بر اساس مقتضیات روز و ضرورت زمانی، تصمیمات لازم را اتخاذ کند. در این رابطه نیز رئیس‌جمهور تاحدودی آزادی عمل دارد؛ اما دسته آخر تحریم‌هایی است که مصوب کنگره است، اما لازم‌الاجرا است و رئیس‌جمهور آزادی
عمل ندارد.
البته این قسمت دیگر مشکل باراک اوباماست و اوست که باید به نوعی رگ خواب کنگره را به‌دست بیاورد. در این شرایط پرزیدنت اوباما برای حل پرونده هسته‌ای ایران و موفقیت در این مسیر، باید راه‌حلی جهت راضی کردن نمایندگان کنگره پیدا کند.
اوباما تا به امروز تلاش بسیاری کرد تا بتواند از بحث هسته‌ای ایران به‌عنوان برگ برندهای در عرصه سیاست خارجی آمریکا بهره گیرد. البته پیش‌تر که جمهوری‌خواهان اکثریت کنگره را نداشتند نیز بارها کارشکنی و سختگیریهای این جناح علیه ایران صورت گرفته؛ همچنین نقش لابی صهیونیست را نیز نباید از نظر دور داشت. این در حالی است که اوباما با وجود این مخالفتها توانست تا حدودی در خصوص مذاکرات هسته‌ای ایران مثبت عمل کند.
در نهایت، این روزها که دیگر در آمریکا قوه مجریه و مقننه در دست یک حزب نیست، دولت با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد و بحث لغو تحریم‌های ایران نیز یکی از این مشکلات پیش‌رو است.
ارسال نظر