الهام بادپا (بیتا) تحلیلگر بازارهای جهانی شرکت کارگزاری بهمن در هفته‌ میلادی گذشته، عواملی نظیر سخنرانی ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا، تشدید تنش‌ها در سوریه، بی‌ثباتی در روابط روسیه با غرب، اظهارات برخی از اعضای سازمان اوپک و نیز اعلام شاخص‌هایی از اقتصاد آمریکا، اروپا و چین منجر به بروز نوساناتی در بازارهای مالی و کالاها از جمله نفت شد. سرمایه‌گذاران در حالی هفته را آغاز کردند که فکر آنها به شدت درگیر سه مساله اساسی است: اول آنکه انتظار داشتند ادامه روند بهبود در آمریکا منجر به کاهش سیاست‌های انبساطی فدرال رزرو شود، دوم آنکه اروپا همچنان دچار ضعف اقتصادی است و چنانچه بانک مرکزی اروپا اقدامات درستی را انجام ندهد، منطقه پولی یورو در بحران وخیم‌تری فرو خواهد رفت و در آخر با توجه به گزارش‌های منتشر شده اخیر،فعالان بازار نگران کند شدن رشد اقتصادی چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا بودند.

محرک‌های مذکور که موجب شد افراد استراتژی محافظه‌کاری را در پیش بگیرند در نهایت تاثیری منفی بر معاملات سهام اولین روز هفته گذشته گذاشت. به علاوه جو روانی بازار از گزند حواشی و خبرهای نامطلوب اقتصادی مصون نماند. مخصوصا پس از آنکه وزیر دارایی چین اظهار کرد دولت این کشور به خاطر افت هیچ یک از شاخص‌های اقتصادی، سیاست خود را تغییر اساسی نخواهد داد، از امیدواری‌ نسبت به اینکه شاید چین دور دیگری از برنامه‌های حمایتی را به اجرا بگذارد کاست؛ همچنین انتشار گزارش‌های نه‌چندان رضایت‌بخشی از وضعیت مسکن در آمریکا که نشان داد میزان فروش خانه‌های موجود برای اولین بار در پنج ماه گذشته کم شده است مضاف بر تشدید اضطراب سرمایه‌گذاران، فشار رو به پایینی هم بر ارزش دلار وارد آورد.

دیگر خبر مهم روز دوشنبه گذشته به سخنرانی رئیس بانک مرکزی اروپا مربوط می‌شد که بسیاری از نگاه‌ها را متوجه خود کرد. وی در بیانات خود از برنامه‌های حمایتی بانک مزبور دفاع و اذعان کرد هیچ نشانه‌ای دال بر اینکه به‌زودی روند کاهشی شاخص‌های اقتصادی در منطقه پولی یورو متوقف خواهد شد، وجود ندارد. همچنین نه تنها اکثر ۱۸ کشور عضو در سه ماهه دوم سال جاری رشد اقتصادی خوبی را اعلام نکرده‌‌اند؛ بلکه حتی نمی‌توان بهبود قابل توجهی را برای سه ماهه‌های بعدی آنها پیش‌بینی کرد. با این حال دراگی گفت: ظاهرا شرایط نسبت به گذشته و دورانی که چاره‌ای جز اجرای برنامه‌های کمکی در قالب اعطای وام به کشورهای اروپایی نظیر یونان، ایرلند، پرتغال، قبرس و اسپانیا نبود، بهتر شده است؛ اگرچه در حال حاضر باید نگران تاثیر نامطلوب تنش‌های سیاسی اخیر در اوکراین بر وضعیت منطقه پولی یورو نیز بود. به علاوه ECB اظهار آمادگی کرد در زمان لازم، برنامه‌های حمایتی دیگری در قالب خرید اوراق قرضه به پشتوانه دارایی‌ها و وام‌ها به مرحله اجرا بگذارد.

در بازار نفت اولین روز هفته گذشته ادامه نگرانی‌ها از شرایط چین و اروپا همراه با انتشار خبرهایی مبنی بر افزایش تولید نفت لیبی بهای نفت برنت را به ریزش واداشت. در این بین روند نزولی قیمت نفت در هفته‌های اخیر که کم بودن تقاضا و فراوانی عرضه دلایل اصلی موثر بر آن محسوب می‌شوند، بر این گمانه‌زنی افزوده بود که احتمالا سازمان اوپک از تولید نفت خواهد کاست تا بلکه به این وسیله به بازار مذکور ثبات بخشد؛ چراکه بسیاری از اعضای سازمان فوق برای تامین بودجه خود به نفت ۱۰۰ دلاری نیاز دارند.

در شرایطی که برآیند تاثیر منفی عوامل تنش‌ها در روز سه‌شنبه از جمله ناامیدکننده بودن خبرهای اقتصادی از اروپا همراه با آغاز حمله هوایی آمریکا و پنج کشور عربی علیه مواضع داعش در سوریه، ریزش بازارهای سهام را در پی داشت، اتفاق خوشایند این روز را می‌توان رشد دور از انتظار شاخصی از فعالیت تولیدی در چین دانست که تا حدی از اضطراب افراد نسبت به ضعیف بودن اقتصاد کشور مزبور کاست. به علاوه درحالی‌که ادامه بهبود در وضعیت آمریکا بر تقاضا برای دلار می‌افزود، از طرف دیگر ارزش یورو به دلیل گسترش سیاست‌های انبساطی ECB مسیر رو به پایینی را طی می‌کرد.

در روز سه‌شنبه هشدار‌دهنده بودن مازاد عرضه‌ای که در بازار نفت وجود داشت، نه تنها جو مطلوب ناشی از رشد شاخص تولیدی چین به‌عنوان دومین مصرف‌کننده بزرگ انرژی در جهان را خنثی کرد بلکه حتی بروز درگیری‌های تازه در خاورمیانه هم نتوانست بر بهای نفت برنت بیفزاید و درنتیجه قیمت هر بشکه از این کالای استراتژیک در حوالی ۹۶ دلار باقی ماند. همچنین با اینکه از یکسو وزیر نفت عربستان سعودی نگرانی از ریزش بهای نفت برنت را که احتمال کاهش تولید نفت اوپک را بیشتر کرده است بی‌مورد خواند، از سوی دیگر وزیر نفت امارات متحده عربی اظهار کرد هنوز برای اینکه تصمیم گرفته شود آیا اوپک باید در نشست ششم آذر خود تولید نفت را تغییر دهد، زود است. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی سهم چین و آمریکا از مصرف نفت در جهان به ترتیب ۱۱ و ۲۱ درصد است.

در روز چهارشنبه انتشار آمار رضایت‌بخشی از وضعیت مسکن در آمریکا همراه با سخنان ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپا مبنی بر اینکه ECB به اجرای سیاست‌های پولی و هر اقدام لازم دیگری ادامه خواهد داد تا سرانجام تورم را از سطح بسیار پایین فعلی به نرخ هدف ۲ درصد برساند، امید نسبت به بهبود شرایط را در دل سرمایه‌گذاران زنده کرد و بازارهای سهام را رونق بخشید. همچنین در حالی که عوامل مذکور فشار رو به پایینی بر نرخ برابری یورو به دلار وارد می‌ساخت عدم اطمینان نسبت به تحولات سیاسی موجود بر تقاضا برای ارز دلار می‌افزود. در این روز در عین حال که بار منفی زیادی از جانب ضعف اقتصادی در اروپا و نیز بالا بودن سطح عرضه بر بهای نفت برنت تحمیل می‌شد از طرف دیگر ادامه تنش‌های سیاسی در خاورمیانه، اعلام آمار و ارقام مطلوبی از آمریکا و نیز کم شدن موجودی ذخایر نفت این کشور طی هفته گذشته مانع افت قیمت کالای استراتژیک مزبور شد.

خبر تهیه پیش‌نویسی توسط پارلمان روسیه که به دولت اجازه می‌دهد دارایی‌های اشخاص خارجی را در واکنش به تحریم‌های غیرقانونی غرب توقیف کند بازارهای سهام روز پنج‌شنبه را به ریزش واداشت. البته عوامل دیگری همچون بستن موقعیت‌های فروش و شناسایی سود در روزهای پایانی ماه و فصل جاری، ادامه درگیری‌ها در خاورمیانه و همچنین انتشار گزارش‌های ضعیفی از اقتصاد آمریکا هم در چنین ریسک‌گریزی بی‌تاثیر نبودند. در این میان عواملی نظیر بیشتر شدن تولید نفت کشورهای عضو اوپک از جمله لیبی و عراق، افزایش عرضه نفت، کم بودن تقاضا و قوی بودن دلار، بهای نفت برنت را تنزل داد.

اعلام آمار و ارقام امیدوارکننده‌ای از تولید ناخالص داخلی آمریکا حس خوبی را به جو روانی بازار روز جمعه تزریق کرد و معاملات سهام را رونق و ارزش دلار را قوت بخشید. این در حالی بود که همچنان گمانه‌زنی‌ها از تغییر مثبت نرخ بهره فدرال رزرو در آینده نزدیک، ادامه نگرانی‌ها از گسترش تنش‌ها میان روسیه و کشورهای غربی و نیز ضعف مشاهده شده در اوضاع اروپا و چین تا حدی ریسک‌پذیری را محدود می‌کرد.

در آخرین روز هفته، با اینکه بازار نفت از کمبود مصرف به دلیل کند بودن فعالیت اقتصادی در اروپا و آسیا و نیز مازاد عرضه فراوان رنج می‌بُرد، انتشار گزارش مطلوبی از آمریکا چشم‌‌انداز تقاضا برای نفت از سوی بزرگترین مصرف‌کننده انرژی در جهان را مثبت کرد و بر بهای نفت خام افزود. البته ادامه درگیری‌ها در خاورمیانه هم اندکی مانع ریزش بهای آن شد.

بازار نفت در هفته پیش رو: همان‌طور که در هفته گذشته شاهد بودیم ظاهرا حساسیت سرمایه‌گذاران نسبت به فراوانی عرضه نفت در بازار به شدت افزایش یافته است و درنتیجه هر گونه خبری که بر احتمال بیشتر شدن عرضه بیفزاید بلافاصله به‌عنوان محرکی غالب، اثری منفی بر قیمت نفت خام می‌گذارد. همچنین در شرایطی به سر می‌بریم که تنها چشم‌انداز رشد اقتصادی آمریکا روشن است و وضعیت اروپا و چین هنوز موجبات نگرانی افراد را فراهم می‌کند.

به نظر می‌رسد این روزها تنها دلخوشی معامله‌گران این است که اوپک در نشست آتی خود تصمیمی مبنی بر کاهش تولید نفت اتخاذ کند تا بلکه به این وسیله از افت بهای نفت جلوگیری کند؛ اگرچه حتی در صورت تحقق چنین گمانه‌زنی هم واقعا هنوز نمی‌توان تاثیر آن را بر قیمت نفت ارزیابی کرد یا حتی انتظار رشد خاصی در قیمت کالای مزبور داشت.

به‌طور کلی در هفته آینده فشار رو به پایین زیادی بر قیمت نفت از جانب عواملی همچون فراوانی عرضه و کمبود تقاضا وارد می‌شود و فقط درصورت تشدید تحولات سیاسی، بهبود گزارش‌های اقتصادی و وجود خبرها و حواشی امیدوارکننده‌ای درخصوص اوپک از ریزش قیمت این کالای استراتژیک ممانعت خواهد کرد.

نوسانات قیمتی زیر سایه مسائل ژئوپلیتیک