گزارش‌های متفاوت از پارس‌جنوبی

گروه انرژی- وقتی که در روزهای گرم خردادماه امسال، وزیر نفت، کارفرمای منطقه پارس جنوبی به همراه هشت پیمانکار دولتی و شبه دولتی کنار هم نشستندکه قرارداد ۲۱میلیارد دلاری (بعدها شد ۲۹ میلیارد دلار) توسعه شش فاز پارس جنوبی (معادل هشت فاز استاندارد) طی ۳۵ ماه را با هم امضا کنند، برخی از کارشناسان غیردولتی با اشاره به تجربه و میانگین زمان اجرای فازهای قبلی، اجرای این قرارداد را غیرممکن توصیف کردند. بعد از این اظهارات بود که برآوردهای اجرایی مقامات دولتی و پیش‌بینی کارشناسان مستقل در برابر هم قرار گرفت به ویژه آنکه وقتی وزیر نفت از تنبیه و پاداش ۵۰ میلیون دلاری پیمانکاران در ازای هرماه تاخیر و تحویل زود هنگام فازها خبر داد. حالا از روزهای گرم تابستان تا روزهای سرد زمستان حدود ۲۲۵ روز (۵/۷ماه) می‌گذرد و دو گزارش متفاوت از عملکرد کارفرما و پیمانکار منتشر شده است. یکی از پارلمان عنوان می‌کند: «اجرای فاز‌های جدید با تاخیر روبه‌رو است» و دیگری گزارش کارفرما که پاسخ می‌دهد که فازهای جدید پارس جنوبی زودتر از موعد مقرر، اجرا می‌شود».

روز تعهد پیمانکاران داخلی

به گزارش خبرنگار ما، قرارداد طرح توسعه ۶ فاز (معادل ۸ فاز) پارس جنوبی، ۲۵ خرداد ماه امسال با پیمانکاران داخلی امضا شد. این قراردادها شامل توسعه فاز ۱۳ و ۱۴، فاز ۱۹ و فاز ۲۲، ۲۳ و ۲۴ است.

گزارش پارلمانی و سفر روز پنج‌شنبه

حال بعد از گذشت ۵/۷ ماه از شروع کار پیمانکاران داخلی، گزارشی از درون مجلس منتشر شده که کارنامه کارفرما و پیمانکاران پارس جنوبی را مورد پرسش قرار می‌دهد. هرچند که به نوشته خبرنگار ما، شرکت‌های پیمانکار طی این مدت با چالش‌هایی روبه‌رو بوده و هستند که می‌تواند به‌طور بالقوه روند اجرای هر پروژه ای را تحت تاثیر قرار دهد.

روزی که مدیرعامل کارفرمای پارس جنوبی (شرکت نفت و گاز پارس)، شمار زیادی از خبرنگاران خارجی مقیم ایران را به منطقه پارس جنوبی دعوت کرد تا استراتژی‌های شرکتی‌اش را برای عملکرد جاری و آتی کارفرمایان و پیمانکاران در بزرگ‌ترین منطقه گازی خاورمیانه تشریح کند، رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با یک خبرگزاری داخلی با بیان این‌که پیشرفت پروژه‌ فازهای پارس جنوبی در حد برنامه کاری نیست، اعلام کرد: «‌کمیسیون انرژی مجلس، به زودی گزارشی در مورد میزان پیشرفت پروژه فازهای پارس جنوبی به صحن علنی ارائه می‌دهد.»

دریافتی بیشتر از عملکرد

به گزارش خبرنگار ما، روز پنج‌شنبه گذشته، وقتی «موسی سوری»، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس برای خبرنگاران رسانه ملی و نمایندگان خبری رسانه خارجی تشریح کرد: «ما زودتر از زمان مقرر فاز‌های پارس جنوبی را به اتمام می‌رسانیم.» همزمان «حمیدرضا کاتوزیان» در گفت‌وگو با خبرنگار «ایسنا»، در مورد آخرین وضعیت پیشرفت فاز‌های پارس جنوبی گفت: «میزان پیشرفت این پروژه‌ها نسبت به برنامه‌ریزی عقب است.» «کاتوزیان» سپس از نکته مهمی پرده برداشت که «سوری» در همین روز آن را در جمع خبرنگاران یکی از چالش‌ها دانست.» رییس کمیسیون انرژی می‌گوید: «دریافتی‌ آنها از برنامه جلوتر است؛ یعنی اینکه اگر قرار باشد در زمان معینی ۸ درصد پیشرفت ۴درصد دریافتی داشته باشد، این روند در این پروژه برعکس شده است که در این رابطه این نگرانی وجود دارد که تنها پول‌ دریافت شود و پروژه تا پایان ۳۵ ماه به انتها نرسد.»

اجرای فازها زودتر از ۳۵ ماه

اظهارات رییس کمیسیون انرژی درباره تاخیر در اجرای فازهای پارس‌جنوبی در حالی بیان می‌شود که مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس؛ یعنی مدیر امور کارفرمایی فازهای پارس جنوبی که به‌طور طبیعی با پیمانکاران در حال چانه‌زنی است، خبر می‌دهد: «با بهره‌گیری از استراتژی‌های نوین، مدت اجرای فازهای پارس جنوبی به نصف کاهش می‌یابد.»

حتی تولید زودهنگام

در حالی محافل اقتصادی در انتظار گزارش مجلس از وضعیت پارس جنوبی هستند که گزارش رسمی که از سوی کارفرما در اختیار نمایندگان رسانه‌های خارجی مقیم در تهران قرار گرفته است، حکایت از آن دارد که شش فاز جدید پارس جنوبی از پیشرفت ۵/۵ تا ۲/۱۱ درصد برخوردار است.

به گواه کارشناسان مستقل، این آمار نشان می‌دهد که پیمانکاران داخلی به یک رکود در اجرای پروژه‌ها دست یافته‌اند.

چراکه گزارش سایت «شانا» پایگاه اینترنتی وزارت نفت به نقل از مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس حاکی از آن است که فازهای ۲۲، ۲۳ و ۲۴ با ۱۴ درصد پیشرفت فراتر از برنامه مدون (۲/۱۱ درصد) در دست اجرا است؛‌ همچنین فاز ۱۴ مطابق با برنامه (۵/۸ درصد) و فاز ۱۹ نیز با ۵/۵ درصد پیشرفت ادامه دارد.

«سوری» همچنین اظهار کرد: «فازهای ۱۱ و ۱۲ به ترتیب با ۵/۷ و ۴۳ درصد و فازهای ۱۵ و ۱۶ نیز از میانگین پیشرفت ۵۹ درصدی برخوردار هستند.»

وی با تاکید بر این که چهار فاز ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ در سال آینده به تولید زودهنگام خواهند رسید، تصریح کرد: «تلاش می‌شود فاز ۱۲ نیز با تلاش بیش از پیش همزمان با تولید از این چهار فاز به بهره‌برداری برسد.»

وی در ادامه یادآور می‌شود: «فاز ۱۲ طبق برنامه باید در سال ۹۱ به بهره‌برداری برسد.»

گزارش خواستیم، «گراف» گرفتیم

اما روایت رییس کمیسیون انرژی مجلس از آمار‌های کارفرما بسیار متفاوت است. «کاتوزیان» توضیح داد: «کمیسیون انرژی از وزارت نفت ارائه گزارشی در مورد مبانی فنی فازهای پارس جنوبی در طول ۳۵ ماه مهلت اتمام این پروژه را خواستار شد که این وزارتخانه به جای ارائه گزارش مبانی فنی، تنها یکسری گراف (نمودار) و چارت (جدول) برای ما ارسال کرد.» به گزارش خبرنگار ما، احتمالا گزارش آماری که از سوی مدیرعامل نفت و گاز پارس برای خبرنگاران خارجی و رسانه ملی (رادیو و تلویزیون) تعریف شده است، همان گراف‌هایی است که برای کمیسیون انرژی مجلس ارسال شده است.

رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی درباره این آمارها، با بیان اینکه کارشناسان خبره این گزارش را بررسی کردند، ابراز عقیده می‌کند: «برای کارشناسان مسجل شد که کلا منحنی‌ها غیرواقعی است که با این بررسی‌ها ما همچنان بر این عقیده‌ایم که پیمانکاران نمی‌توانند ۳۵ ماهه این پروژه را به اتمام برسانند».

کار به روایت کارفرما

چه تاخیر، چه تعجیل در تحویل؛ هیچ فرقی نمی‌کند. حتی منتقدانی که اجرای فازهای بزرگ پارس جنوبی در ۱۰۶۸ روز(۳۵ ماه) را پرتبعات می‌دانند، بر این باورند که آنها که با دغدغه سرعت در اجرای فازهای پارس جنوبی روز و شب را سر می‌کنند، با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که نمی‌توان از اثر آن در ایجاد تاخیر در روند پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها چشم‌پوشی کرد. در این باره، مدیرعامل شرکت نفت و گازپارس «موسی سوری» در جمع خبرنگاران، تامین مالی پروژه را یکی از این چالش‌ها عنوان کرده است، اما وی بر این باور است که بهره‌گیری از استراتژی تنوع مالی، کمک کرده است تا این چالش برطرف شود.

پنج سال دیگر؛ بازی مساوی می‌شود؟

تمام هم و غم برنامه‌ریزان از اجرای سریع فاز‌های پارس جنوبی این است که ایران بتواند با استفاده از توان پیمانکاران داخلی، سرعت بهره‌برداری از فاز‌های پارس جنوبی را افزایش دهند تا میزان تاخیر ۱۱ ساله از رقیب یا شریک در مخزن پارس جنوبی را به حداقل برسد.

وقتی خبرنگار چینی خبرگزاری چین(شینهوا) روز پنج شنبه گذشته از «کارفرما» درباره برداشت بیشتر قطر از مخزن پارس‌جنوبی جویا می‌شود، وی می‌گوید: «این فاصله در برداشت گاز به دو برابر هم نمی‌رسد و در ادامه اینگونه پاسخ می‌دهد: «پنج سال دیگر (پایان برنامه پنجم) مساوی می‌شویم».