چالش‌های توسعه خرده‌فروشی در ایران

نیاز این صنعت بیش از دانش صرف، تجربه زیسته اساتید و شرکت‌های مشاور است. در همین کشور همسایه ترکیه، من با استادانی روبه‌رو بوده‌ام که سالیان سال در امر خرده‌فروشی تجربه اندوخته‌اند و در دوران بازنشستگی مشغول تربیت نسل جوان و کارآ برای صنعت خرده‌فروشی هستند. یا مثال دیگر اینکه هنوز قوانین فرانچایزینگ در ایران به‌طور خاص طراحی و تدوین نشده است و شما برای اعطای نمایندگی باید یک قرارداد حقوقی مدنی بین شرکت صاحب برند و درخواست‌کننده تنظیم کنید و ممکن است در دراز‌مدت مشکلات حقوقی زیادی بین دو طرف ایجاد شود. حتما خاطرتان هست برند مشهوری که کارش عرضه وافل و شکلات صبحانه بود پس از اعطای تعداد زیادی نمایندگی به چه عاقبتی دچار شد.

با این حال منابع مکتوب، مصور و فیلم‌های زیادی در دنیا وجود دارد که می‌توان حداقل به آنها مراجعه کرد و جای خالی استادان این صنعت را پر کنیم. حتی دوره‌های خوبی در دانشگاه‌ها در حال برگزاری است که شرکت در این کلاس‌ها را توصیه می‌کنم. به یاد داشته باشیم، اگر رشد نکنیم و نیاموزیم، به زودی با ورود برندهای بین‌المللی دچار مشکل خواهیم شد. با تمام ضعف‌هایی که برشمردم، در حال حاضر روند خرده‌‌فروشی در ایران را مثبت ارزیابی می‌کنم و امیدوارم این رشد منظم‌تر و اساسی‌تر ادامه داشته باشد.خرده‌فروشی درگاه عرضه محصول به مصرف‌کنندگان نهایی است و خود جزئی از زنجیره ارزش در صنعت است. از آنجاکه سرعت یک سیستم را کندترین عضو آن سیستم مشخص می‌کند، ضعف در دیگر اجزای زنجیره ارزش تاثیر مخربی بر خرده‌فروشی نیز خواهد گذاشت.

 چالش دیگر فروشگاه‌های فیزیکی، رشد فروشگاه‌های اینترنتی است که البته در حال حاضر درصد بالایی را به خود اختصاص نداده‌اند، ولی نگرانی زیادی در فروشگاه‌دارهای فیزیکی ایجاد کرده است. اول اینکه من معتقدم با رشد این فروشگاه‌ها همه صنعت ریتل فیزیکی دچار مشکل نخواهد شد. با ورود تبلت، موبایل هوشمند و کتاب‌های الکترونیکی، صنعت کتاب کاغذی نابود نشد. اما صنعت روزنامه آسیب جدی دید، چرا که نقطه قوت سایت‌های خبری، سرعت و فاصله کم بین اتفاق و درج خبر بود.

سوالی که عموما از دانشجویانم می‌پرسم این است که چرا علی بابا و آمازون با وجود اینکه بزرگ‌ترین‌های فروش آنلاین هستند، تعداد بسیاری فروشگاه فیزیکی دایر کرده‌اند. اگر جواب این سوال را دریابند، خواهند توانست به حیات خود ادامه دهند. جواب در دیتاماینینگ و استفاده از بیگ دیتا در استراتژی‌ها و عملیات خودشان است.علاوه بر آن خرید تنها برای تامین مایحتاج نیست. می‌تواند تاثیرات روانی دیگری نیز داشته باشد. مثلا با تجربه درون‌فروشگاهی مناسب (in-store experience) می‌توان خرید را به یک کار دلنشین و تفریح و تجربه‌ای دلنشین تبدیل کرد.