آمارهای جریان نیروی کار از سوی مرکز آمار منتشر شد
بهبود اشتغال در سال دوم کرونا
مرکز آمار ایران در گزارشی، تغییرات و جابهجاییهای نیروی کار در بخش‌‌‌های مختلف اقتصاد کشور را در بازه زمانی تابستان ۹۹ تا تابستان ۱۴۰۰ منتشر کرد. بر اساس این گزارش در دوره مذکور، ۶/ ۸۵درصد از شاغلان همچنان شاغل باقی ماندند و علاوه بر بیکار شدن ۳درصد از این گروه، ۴/ ۱۱درصد از آنها نیز به جمعیت غیرفعال پیوستند.
نکته قابل‌توجه این گزارش آمار مربوط به تغییرات بیکاران است. از جمعیت بیکاران در تابستان ۹۹، ۲/ ۳۷درصد تا تابستان سال‌جاری به جمعیت شاغلان پیوستند. از طرفی ۶/ ۲۴درصد بیکاران تابستان ۹۹ در تابستان ۱۴۰۰ از بازار کار خارج شده و به جمعیت غیرفعال ملحق شده‌‌‌اند. علت کاهش چشمگیر جمعیت بیکار کشور در دوره مذکور، کاهش اثر رکود اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا و عادی‌‌‌سازی وضعیت اقتصاد کشور است. همین امر باعث شده تنها ۲/ ۳۸درصد از بیکاران در تابستان ۹۹، در سال بعد همچنان بیکار بمانند. در مردان تغییر وضع فعالیت از بیکار به شاغل با مقدار ۱/ ۴۸درصد و در زنان تغییر وضع فعالیت از بیکار به غیرفعال با مقدار ۷/ ۴۷ بیشترین‌درصد تغییرات در وضع فعالیت است. بخشی از این گزارش با بررسی اشتغال در سه عمده فعالیت اقتصادی شامل کشاورزی، صنعت و خدمات، تغییر و تحولات میان این بخش‌‌‌ها را مورد بررسی قرار داد.
جریان نیروی کار به روایت آمار
امروزه اغلب کشورها شاخص‌‌‌های عمده بیکاری در مقاطع زمانی را محاسبه و اعلام می‌کنند. اما جابهجاییهای بازار کار که ممکن است در داخل این مقاطع زمانی رخ دهد، در این شاخص‌‌‌ها بیان نمی‌شود. به منظور آگاهی از جابهجاییهای داخل مقاطع، آمارهای جریان محاسبه می‌شود. داده‌‌‌های جریان، تمام تغییراتی که ممکن است داده‌‌‌های مقطع نشان ندهند را پوشش می‌دهد. چند سالی است دسترسی به آمارهای جریان نیروی کار و امکان تحلیل این آمارها، احتمال‌‌‌های انتقال، تغییر اشتغال، شغل‌‌‌های ایجاد شده و شغل‌‌‌های از بین رفته فراهم شده است. این موضوع برای سیاستگذاران اقتصادی و ناظران اجرای این سیاست‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. طی یک دوره در نظر گرفته شده، اندازه و ویژگیهای جمعیتی افرادی که اشتغال خود را از دست دادهاند، اندازه و ویژگیهای جمعیتی افرادی که کار پیدا کردهاند و اندازه و ویژگیهای جمعیتی افرادی که وضعیت نیروی کار آنها طی زمان در نظر گرفته شده، تغییر کرده است، مهم و قابل بررسی است. گزارش اخیر مرکز آمار ایران، متغیرهای جریان مربوط به بازار کار در دوره یک ساله تابستان ۹۹ تا تابستان ۱۴۰۰ را مورد بررسی قرار داده است و آن را بر اساس فعالیت‌های عمده اقتصادی و جنسیت افراد تقسیم‌بندی کرده است. این گزارش با عنوان آمارهای جریان نیروی کار از تابستان ١٣٩٩ به تابستان ١٤٠٠ توسط ایمان محمودی کوهستانی کارشناس دفتر جمعیت نیروی کار و سرشماری مرکز آمار ایران، تهیه شده است.
کاهش اثر کرونا بر بازار کار
آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد در بازه زمانی تابستان سال گذشته تا تابستان امسال، جمعیت بیکاران کشور شاهد کاهش قابل‌توجهی بوده است. بر این اساس از تمام افراد بیکار در تابستان سال ۹۹، تنها ۲/ ۳۸درصد در تابستان ۱۴۰۰ بیکار باقی مانده بودند. در عوض از جمعیت بیکار در تابستان سال ۹۹، ۲/ ۳۷درصد به شاغل تغییر وضعیت دادهاند. در ضمن از جمعیت بیکار در تابستان ۹۹، ۶/ ۲۴درصد از بازار کار خارج شده و به جمعیت غیرفعال کشور پیوستهاند. این کاهش قابل‌توجه در جمعیت بیکاران کشور حاکی از آن است که رکود ایجاد شده در بازار کار بر اثر رکود ناشی از شیوع ویروس کرونا کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرده است. در ادامه این آمارها نشان می‌دهد که از کل جمعیت شاغل در تابستان ۹۹، ۶/ ۸۵درصد بدون تغییر شاغل باقی ماندند. همچنین از کل شاغلان تابستان ۹۹، ۳درصد در تابستان ۱۴۰۰ بیکار شده بودند و ۴/ ۱۱درصد از کل شاغلان در تابستان سال گذشته از بازار کار خارج شدند. در میان جمعیت غیرفعال کشور در سال ۹۹، ۵/ ۹۱درصد یک سال بعد همچنان غیرفعال باقی ماندند؛ ۱/ ۲ درصد از کل جمعیت غیرفعال در تابستان سال گذشته به جمعیت بیکار و ۴/ ۶درصد از آنها به جمعیت شاغلان اضافه شدند.
تفکیک جنسیتی تغییرات بازار کار
آمارهای منتشر شده از متغیرهای جریان بازار کار کشور، این داده‌ها را بر اساس جنسیت تقسیم‌بندی کردهاند. بر این اساس از مردان شاغل در تابستان سال گذشته، پس از گذشت یک سال ۹/ ۸۹درصد همچنان شاغل باقی ماندهاند، ۲/ ۳درصد به بیکاران پیوستهاند و ۹/ ۶درصد آنها از بازار کار خارج شده‌‌‌اند. از میان مردان بیکار در تابستان سال۹۹، بیش از ۴۸درصد پس از گذشت یک سال صاحب شغل شدند. با این وجود همچنان ۴/ ۳۷درصد آنها همچنان پس از گذشت یکسال بیکارند و نزدیک به ۱۵درصد از بازار کار خارج شده‌‌‌اند. مردان غیرفعال نیز ثبات قابل‌توجهی داشتند؛ ۶/ ۸۱درصد از مردان غیرفعال در تابستان سال گذشته در تابستان سال‌جاری همچنان غیرفعالند. از این جمعیت، ۹/ ۱۳درصد به شاغلان و ۴/ ۴درصد به بیکاران افزوده شده‌‌‌اند. اما آمارهای مربوط به زنان حاکی از خروج قابل‌توجه این گروه از بازار کار کشور دارد. بر این اساس از کل زنان شاغل در تابستان ۹۹ تنها ۵/ ۶۲درصد همچنان شاغل باقی ماندهاند. در عوض در این مدت ۳/ ۲درصد از این جمعیت به بیکاران پیوسته و ۲/ ۳۵درصد دیگر از بازار کار خارج شده‌‌‌اند. از طرفی آمارها نشان می‌دهد از کل جمعیت زنان بیکار کشور در تابستان سال گذشته، ۱/ ۱۲درصد تا سال بعد صاحب شغل شدند؛ ۲/ ۴۰درصد ایشان همچنان بیکار ماندند و در نهایت ۷/ ۴۷درصد از آنها از بازار کار خارج شدند. جمعیت غیرفعال زنان یکی از باثبات‌ترین گروه‌های جمعیتی بازار کار کشور بود، به طوری که در بازه زمانی موردبررسی این گزارش، نزدیک به ۹۵ درصد از آنها بدون هیچ تغییری همچنان غیرفعال باقی ماندهاند. از این جمعیت ۳/ ۱درصد به بیکاران و ۸/ ۳درصد به شاغلان افزوده شدند.
جابه‌‌‌جایی‌‌‌ها میان فعالیت‌های اقتصادی
این گزارش مرکز آمار به بررسی جابه‌‌‌جایی نیروی کار شاغل میان فعالیت‌های اقتصادی مختلف نیز پرداخته است. بر این اساس ۶/ ۸۷درصد شاغلان بخش کشاورزی در تابستان سال ۹۹، در سال‌جاری همچنان به کشاورزی مشغولند. از مابقی این جمعیت ۵/ ۷درصد جذب صنعت شدند و ۵درصد به بخش خدمات پیوستند. دومین فعالیت عمده اقتصادی مورد بررسی این گزارش، بخش صنعت است. ۸۵درصد شاغلان بخش صنعت در طول دوره مذکور در همین فعالیت باقی ماندند. از طرفی ۲/ ۱۱درصد آنها به بخش خدمات پیوستند و ۸/ ۳درصد به بخش کشاورزی منتقل شدند. در نهایت بخش خدمات که بزرگ‌ترین بخش اقتصادی کشور به شمار می‌رود مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس اطلاعات این گزارش، ۹/ ۸۹درصد از شاغلان بخش خدمات در تابستان سال ۹۹، با گذشت یک سال و در تابستان سال ۱۴۰۰ همچنان در بخش خدمات مشغول به کار باقی ماندند. از طرفی ۵/ ۸درصد از شاغلان این بخش به بخش صنعت پیوستند و کمتر از ۲درصد آنها جذب بخش کشاورزی شدند. با بررسی کلی‌‌‌تر این آمارها، بیشترین جدایی شاغلان از فعالیت‌های عمده اقتصادی متعلق به بخش صنعت است.
