رویارویی درمیدان تقسیم ترکیه

همزمان با ادامه اعتراضات مردم ترکیه نخست‌وزیر این کشور گفته است که صبر دولت به آخر رسیده است. شبه «جنگ داخلی» در میدان تقسیم گروه بین‌الملل- رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه روزهای دشواری را می‌گذراند، دشوار‌ترین روزهای دوران زمامداری‌اش را. معترضان به شیوه حکومت‌داری او خیال دست کشیدن از اعتراضاتشان را ندارند و اردوغان هم قصد عقب نشینی ندارد. از سوی دیگر اردوغان که طی ۲ سال گذشته هزینه سنگینی برای سقوط بشار اسد از قدرت در سوریه کرده‌بود امروز با پیروزی‌های پیاپی ارتش این کشور مواجه است و همه نقشه‌های خود را نقش بر آب می‌بیند و خود با وضعیتی در داخل مواجه است که پیشتر هرگز آن را تجربه نکرده بود. به گزارش بی.‌بی.‌سی، در پی ورود نیروهای پلیس ترکیه به میدان تقسیم، درگیری‌های خشونت‌باری میان این نیروها و معترضان به دولت رخ داده است. به گزارش منابع محلی در شامگاه سه‌شنبه ۱۰ ژوئن و ساعات اول بامداد دیروز، چهارشنبه، میدان تقسیم از دود آتش ماشین‌های به آتش کشیده شده، گاز اشک‌آور و صدای انفجار پر شد. این در شرایطی است که صدها جوان خشمگین با پوشیدن کلاه‌های ایمنی و ماسک گاز به مقابله پلیس آمدند. به گفته تحلیلگران مسائل سیاسی، چنین درگیری‌های خشونت‌باری در تاریخ ترکیه کم‌سابقه بوده است. به گزارش دویچه‌وله، پلیس ضدشورش ترکیه برای بیرون راندن معترضان از میدان تقسیم با گاز اشک‌آور و ماشین‌های آب‌پاش به آنها حمله کرد و در مقابل با مقاومت گروه‌های معترض، درگیری‌های شدیدی میان آنها و نیروهای دولتی پیش آمد. عملیات یگان‌های ضدشورش پلیس ترکیه برای بیرون راندن معترضان از «میدان تقسیم» استانبول، تا بامداد دیروز ادامه داشت و به گفته خبرنگاران، خیابان‌های اطراف میدان در دود و آتش فرو رفته و صحنه‌هایی شبیه «جنگ داخلی» به وجود آمده است. همزمان یک ایستگاه تلویزیونی اوضاع میدان تقسیم را «جبهه جنگ» خوانده است. نیروهای ضدشورش از نخستین ساعات بامداد، سه‌شنبه، با تجهیزات کامل و خشونتی بی‌سابقه از چندین معبر به میدان هجوم بردند تا جوانان مستقر در میدان را بیرون برانند، اما با مقاومتی غیرقابل انتظار روبه‌رو شدند. صدها جوان خشمگین که کلاه‌های ایمنی و ماسک گاز به سر داشتند به مقابله با نیروهای پلیس بر آمدند و در خیابان‌های اطراف با آنها درگیر شدند. مأموران پلیس برای متفرق کردن معترضان، علاوه بر استفاده از بولدوزر، خودروهای زره‌پوش و ماشین‌های آب‌پاش، به سوی آنها گاز اشک‌آور و گلوله لاستیکی شلیک کردند. بسیاری از جوانان به حملات پلیس با بطری‌های آتش‌زا (کوکتل مولوتوف)، ترقه‌های آتش‌بازی و پاره سنگ پاسخ دادند. ماموران پلیس پس از ورود به این محل، پارچه‌نوشته‌های بزرگی را که معترضان بر یک ساختمان بلند در کنار میدان آویخته بودند پایین کشیدند و به جای آن، پرچم بزرگ ترکیه و تصویری از مصطفی کمال آتاتورک، بنیانگذار جمهوری ترکیه را آویختند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، فرماندار استانبول در پیامی در توئیتر خود نوشته است که ماموریت پلیس در روز سه‌شنبه صرفا پایین‌کشیدن پارچه نوشته‌ای بوده است که معترضان بر یک بنای یادبود در میدان تقسیم آویخته بودند. او گفته است که منظور پلیس، حمله به معترضان و متفرق کردن آنان نبوده است. اظهارات تند اردوغان علیه گروه‌های معترض دولت ترکیه در واکنش به این تحولات، رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه در پارلمان این کشور گفت که اجازه نخواهد داد پارک «گزی» به چرا‌گاهی برای احزاب و گروه‌های غیرقانونی تبدیل شود. از سوی دیگر ایالات متحده آمریکا به بخشی از سخنان اردوغان واکنش نشان داد. پیش‌تر رجب طیب اردوغان، نخست وزیر به معترضان هشدار داده بود که اگر «میدان تقسیم» را ترک نکنند، باید منتظر اقدامات شدید باشند. اردوغان قرار بود دیروز چهارشنبه با نمایندگان افراد معترض ملاقات کند و نظر آنها را بشنود. این خبر فضای «پارک گزی» را، که در تصرف جوانان معترض است، تا حدی آرام کرد، اما با حمله غافلگیرانه‌ پلیس، فضا بار دیگر به شدت متشنج شد. از سوی دیگر دو تن از نمایندگان گفته‌اند که هرگز با اردوغان ملاقات نخواهند کرد. «سنگرهای مقاومت» این همه در شرایطی است که معترضان به ویژه در خیابان‌های غرب «پارک گزی» در برابر ماموران مسلح مقاومت می‌کنند. آنها با سوزاندن اشیای گوناگون و همچنین با استفاده از ماسک ضدگاز و عینک‌های شنا، گاز اشک‌آور را خنثی می‌کنند. در هر گوشه خیابان چیزی در حال سوختن و دود کردن است و از اطراف صدای آژیر خودروهای پلیس یا آمبولانس بلند است. معترضان مصمم بودند که سنگرهای خود را در «پارک گزی» حفظ کنند. در ساعات بعد از ظهر نیروهای پلیس، نخست معترضان را به زور از میدان تقسیم بیرون راندند. اندکی بعد صدها مامور با لباس شخصی به «پارک گزی» حمله‌ور شدند، چادرها و پرچم‌های معترضان را پاره کردند. حسین آونی موتلو، شهردار استانبول، گفته است که عملیات تا بیرون راندن آخرین فرد معترض از «میدان تقسیم» ادامه خواهد یافت. در شهر شایع است که برخی از مأموران لباس شخصی در تحریک نیروهای پلیس و تشدید خشونت دست داشته‌اند. اردوغان با «مشت آهنین» نخست وزیر ترکیه که در آغاز از تفاهم و گفت‌وگو با معترضان سخن می‌گفت، اکنون با لحن دیگری حرف می‌زند. رجب طیب اردوغان در برابر فراکسیون اعضای حزب اسلامگرای «عدالت و توسعه» گفت که «صبر و تحمل» دولت به آخر رسیده‌است. پیام این سخن آن است که اردوغان قصد دارد شدت عمل نشان دهد. بنا به گزارش روزنامه ترکی «حریت» دولت به دستگیری ۲۰ وکیل مدافع منتقد دست زده است. در استانبول شایع است که موج دستگیری در پیش است و دولت قصد دارد عده‌ای از روزنامه‌نگاران و روشنفکران معترض را بازداشت کند. فرجام اعمال خشونت روشن نیست. این احتمال وجود دارد که خشونت نیروهای دولتی، عده بیشتری از مردم را در شهرهای دیگر به خیابان بکشاند. در روزهای گذشته ناآرامی‌هایی از شهرهای دیگر، از جمله از پایتخت آنکارا، گزارش شده است. به گفته ناظران سیاسی، اردوغان به قماری بزرگ دست زد‌ه است، زیرا او با مقابله مستقیم با معترضان، عده دیگری، حتی از اطرافیان خود را به جبهه مخالفان می‌راند. بسیاری از مقامات معتدل و میانه‌رو با اعمال خشونت مخالف هستند. آنها هشدار می‌دهند که دامن زدن به خشم و نفرت می‌تواند به خیزش همگانی منجر شود. تحرکات اعتراض‌آمیز در استانبول ۱۳ روز پیش در مخالفت با احداث یک مرکز خرید در محل «پارک گزی» آغاز شد اما ابعاد وسیع‌تری به خود گرفت و به وسیله‌ای برای انتقاد از سیاست‌ها و روش زمامداری نخست وزیر ترکیه تبدیل شد. اردوغان به عنوان رهبر حزب اسلامگرای عدالت و توسعه از ۱۰ سال پیش تاکنون سمت نخست وزیری ترکیه را در دست داشته است و در این مدت، اقدامات موثری در بهبود وضعیت اقتصادی ترکیه و تقویت موقعیت بین‌المللی آن کشور انجام داده‌است. مخالفان اردوغان او را متهم می‌کنند که با افزودن به قدرت فردی می‌کوشد پایه‌های دموکراسی در ترکیه را تضعیف کند. آنها همچنین عقیده دارند که اردوغان قصد دارد پایه‌های نظام لاییک در ترکیه را از بین ببرد. دولت این اتهامات را رد و بر تعهد خود به نظام سیاسی ترکیه تاکید کرده است. تظاهرات ضددولتی در ترکیه تا‌کنون به کشته شدن دست‌کم ۳ نفر و زخمی شدن صد‌ها نفر منجر شده است.

رویارویی درمیدان تقسیم ترکیه