گرین‌اسپن وال‌استریت را ترساند

باهره دامغانی- کاهش شدید میزان اشتغال در ماه اوت موجب سقوط شاخص‌های وال‌استریت و افزایش ارزش اوراق بهادار در روز جمعه شد. به گزارش رویتر، اداره کار ایالات متحده روز جمعه گزارش وضعیت بیکاری را در ماه اوت منتشر کرد. براساس این گزارش، تعداد بیکاران در بخش‌های غیرکشاورزی ۴۰۰۰ نفر افزایش یافته است که در چهار سال اخیر بی‌سابقه بوده است، این در حالی است که اقتصاددانان پیش‌بینی کرده بودند، تعداد بیکاران حدود ۱۱۰۰۰۰نفر کاهش یابد. این تنزل بیش از حد و غیرمنتظره باعث ترس و کاهش شاخص‌ها در بازارهای اروپایی و آمریکا شد.

با اینکه برخی از سرمایه‌گذاران و کارشناسان چنین کاهشی در نرخ اشتغال را در آستانه تشکیل جلسه بانک مرکزی مناسب می‌دانند، حداقل از این جهت که بانک مرکزی دلیل کافی برای نرخ بهره در دست دارد، از آنجا که این گزارش، ضعف بیش از حد اقتصاد در ایجاد اشتغال را نشان می‌دهد برای سرمایه‌گذاران خیلی نگران‌کننده بود. به همین دلیل کارشناسان تنزل بازار را نتیجه مجموعه‌ای از عوامل می‌دانند که اگرچه امیدواری کاهش نرخ بهره را تقویت می‌کند، اما نگرانی‌ها درباره وضعیت اقتصاد را به همان اندازه افزایش داده است. هنری پائولسون، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده در مصاحبه‌ای گفت: کاهش در آمار اشتغال دقیقا آن چیزی بود که من علاقه‌ای به شنیدن آن نداشتم، اما برای اینکه نگرانی و ترس را از بازارها بزداید اضافه کرد، آمار و ارقام همواره در یک خط مستقیم و رو به پیشرفت حرکت نمی‌کنند، بنابراین گاه شما را متعجب و غافلگیر می‌کنند. با این همه از آنجایی که نرخ بیکاری در رقم ۶/۴درصد ثابت است، انتظار می‌رود اقتصاد بتواند کاهش اشتغال ماه اوت را جبران کند.

پس از انتشار خبر کاهش نرخ اشتغال و سقوط وال‌استریت و نیز بازار سهام لندن، برخی موسسات اقتصادی مانند کاپیتون‌هیل فشار زیادی بر بانک مرکزی وارد آورد و رییس این موسسه گفت، بانک باید با یک «کاهش معنی‌داری» در نرخ بهره بدهد تا ثبات و آرامش پایداری در بازارها ایجاد کند. در همین حال، رودریگو راتو، رییس صندوق بین‌المللی پول هم اعلام کرد صندوق بین‌المللی پول در پیش‌بینی‌های خود از رشد اقتصاد جهان و نیز رشد اقتصادی ایالات متحده تجدیدنظر می‌کند زیرا به نظر می‌رسد کسادی بازار مسکن و بحران بازار وام و اعتبارات در ایالات متحده بر روند رشد اقتصادی تاثیر بگذارد.

شاخص سهام صنعتی داوجونز در روز جمعه ۲۵۰ واحد یا ۸۷/۱درصد از دست داد و به واحد ۱۳۱۱۳ رسید.شاخص سهام استاندارد اند پورز ۲۵ واحد یا ۶۹/۱درصد از دست داد و به واحد ۱۴۵۳ رسید و شاخص سهام تکنولوژی نزدک ۴۷ واحد یا ۸۶/۱درصد تنزل کرد و به واحد ۲۵۶۵ رسید.از طرف دیگر اعلام گزارش افزایش تعداد بیکاران باعث ترقی ارزش اوراق بهادار شد و اوراق قرضه ۳۷/۴درصد افزایش را تجربه کردند.

برای کل هفته شاخص داوجونز دفاتر خود را با ۲۴۴ واحد یا ۸۳/۱درصد تنزل بست و به واحد ۱۳۱۱۳ رسید.شاخص سهام استاندارد اندپورز ۲۰ واحد یا ۳۹/۱واحد از دست داد و به شاخص ۱۴۵۳ رسید. شاخص سهام تکنولوژی نزدک هم ۳۱ واحد یا ۱۸/۱درصد کاهش یافت و به واحد ۲۵۶۵ رسید.

در اروپا شاخص سهام FTSE لندن ۹۳/۱درصد تنزل یافت، داکس آلمان ۴۳/۲درصد و CAC-۴۰ فرانسه هم ۶۳/۲درصد از دست داد.

برخی از کارشناسان و اقتصاددانان معتقدند علت اینکه بازار به گزارش اشتغال واکنش منفی شدیدی نشان داد، یکی گزارش مربوط به کاهش معاملات تجاری و فعالیت‌های اقتصادی و دیگری سخنان آلن گرین اسپن درباره بحران اخیر بازارها بود، گرین‌اسپن که هنوز پیر بازارها به شمار می‌رود و همواره تحلیل‌های او برای بازار و سرمایه‌گذاران از اهمیت برخوردار است، در سخنرانی خود گفت که آشفتگی و بحران اخیر بازارها بیش از آنچه فرض می‌شود یک مشکل ساختاری در بازارها را نشان می‌دهد.

وی گفت این مشکل تقریبا ذاتی بازارها است و تاکنون نوع بشر هیچگونه راه‌حلی برای مقابله با حباب‌های بازار که در اثر رشد ایجاد می‌شود را نیافته است. وی گفت معمولا یک دوره رونق با توقف و تعلیق مواجه می‌شود که نمی‌تواند با آن مقابله کند.

آلن گرین اسپن که از سال ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۵ ریاست بانک مرکزی ایالات متحده را عهده‌دار بود، معتقد است این بحران با ترس سرمایه‌‌داران و بانکداران برای اعطای وام شروع شد.زیرا آنها اطمینان خود را در توانایی وام‌گیرندگان برای اعطای وام از دست داده بودند. به همین دلیل حاضر نبودند ریسک کنند و به متقاضیان وام قرض بدهند. وی افزود: رفتاری که ما در هفت هفته اخیر شاهد آن بودیم شباهت زیادی با آنچه در سال ۱۹۹۸ اتفاق افتاد و نیز سکته بازار در ۱۹۸۷ دارد. در سال ۱۹۸۷ بازارهای سهام در یک روز بالاترین رقم کاهش را در طول تاریخ تجربه کردند، که دوشنبه سیاه نام گرفت برای مثال شاخص سهام داو جونز بیش از ۲۰درصد تنزل یافت. گرین اسپن توضیح داد بحران آن زمان بازارها، پیامد دوران کندی اقتصادی پس از یک دوران رشد پررونق بود که پول‌های وام گرفته شده برای خرید شرکت‌های کوچک استفاده شده بود.

وی که در حال حاضر مشاور بسیاری از موسسات اقتصادی بین‌المللی است، افزود: تنش و اضطراب بازارها که باعث تنزل و سقوط شاخص‌ها و میزان معاملات بازار شد، درست پس از یک دوره شادمانی و شکوفایی بازارها اتفاق افتاد. دوان رشد و شکوفایی اقتصادی کاملا از آنچه که ترس ‌بازارها نامیده می‌شود، متفاوت است.

گرین اسپن همچنین توضیح داد که این دوران هم سرانجام پایان خواهد یافت اما بردباری و تحمل لازم است تا اعتماد به بازارهای بازگردد. به ویژه آنکه بازار اعتبارات و موسساتی که پول به مردم قرض می‌دهند، تابع نظم و دیسیپلین خاصی نیست.وی گفت: با اینکه بسیاری از موسسات و سازمان‌ها هنوز ناامید هستند اما من معتقدم، اقتصاد ما قابلیت ترمیم و بهبود دارد و می‌تواند رشد اقتصادی خود رااز سر گیرد.سخنان گرین اسپن در تحلیل اوضاع آشفته اخیر بازار با ۱۹۸۸، در حالی ایراد شد که فقط دوهفته از بیستمین سالگرد این بحران می‌گذرد. دوشنبه سیاه وال‌استریت در تاریخ ۱۹اوت ۱۹۸۷ اتفاق افتاده بود.