حسن حسن و جمعی از نویسندگان
مترجم: محمدحسین باقی

در بخش قبل اشاره شد که ابن سحمان و همکارانش به پادشاه اصرار می‌کردند که شبه‌جزیره عربستان را از شیعیان خالی کند. در سال 1927، آنها از پادشاه خواستند تا شیعیان را وادار به تغییر دین کند یا از شرق عربستان اخراج شوند. جهادیون القاعده و دولت اسلامی معتقدند ملک عبدالعزیز به اسلام خیانت کرده است. برای مثال، ترکی البنعلی، بحرینی که مفتی «دولت اسلامی» محسوب می‌شود، کتاب خود را با شعری از ابن سحمان شروع می‌کند.

چهارمین دولت وهابی

در واقع، «دولت اسلامی» - با توجه به ترویج آشکار آموزه‌های وهابی - به‌نوعی دولت چهارم وهابی به‌شمار می‌آید. در مقاله‌ای در اوایل سال 2014، بن‌علی شباهت‌های میان اولین دولت سعودی و «دولت اسلامی» را برجسته کرد. او گفت اولین دولت سعودی- وهابی «پس از پیاده کردن شریعت اسلامی در درعیه، آن را به شهرها و روستاهای دیگری تسری داد... با مردم برای ارائه اسلام به آنها جنگید... و با اتهامات فراوان مورد حمله قرار گرفت و با سیلی از دروغ مواجه شد.» او ادامه داد که با «دولت اسلامی، تاریخ در حال تکرار به شکلی مشابه است.» بسیاری از آثار منتشر شده رسمی از سوی داعش آثار کلاسیکی از مجموعه آثار وهابی از جمله آثار متعلق به ابن عبدالوهاب است. یکی از این آثار، رساله‌ای است طولانی در مورد الزام طرد همکیشان مسلمان که یک جورهایی متمردانه تلقی می‌شود. در مقدمه، ویراستار، ابن عبدالوهاب را به دلیل «آغاز جنگ علیه شرک... در تمام اَشکال آن در درون عربستان و فراتر از آن و آغاز جهاد علیه تمام کسانی که در مسیر توحید ایستاده‌اند» مورد تمجید قرار داد. او می‌گوید «دولت اسلامی» همان عقیده‌ای را ترویج می‌کند که «شیخ ابن عبدالوهاب به آن باور داشت، خواستار آن بود و برایش می‌جنگید.» دو تا از آثار منتشر شده رسمی از متون وهابی عبارتند از «القواعد الاربع» و «نواقص الاسلام العشره» که هر دو نوشته محمد بن عبدالوهاب است. کتاب «القواعد الاربع» می‌گوید که «شرک مشرکین زمان ما (مسلمانان) از شرک مشرکین زمان جاهلیت شدیدتر است، چرا که آنها در زمان آسایش به خدا شرک می‌ورزیدند و در زمان سختی خالصانه خدا را عبادت می‌کردند ولی مشرکان زمان ما دائما به خدا شرک می‌ورزند، چه در سختی چه در آسایش.» دومین کتاب هم فهرستی از 10 مساله است که محمد بن‌عبدالوهاب، به 10مورد از نقص‌کننده‌های دین اسلام اشاره کرده و برای اقامه دین حنیف، هشت حال را بیان کرده است. این موارد باعث می‌شود فردی بی‌دین شناخته شود. به‌طور اخص، مهم‌ترین مورد همان مورد شماره 8 است که «از مشرکان در برابر مومنان حمایت می‌کند» و آن تخلف از «الولاء و البراء» است. در نیمه 2015، ویدئویی از استان دیرالزور در شرق سوریه کلاس درسی متشکل از توبه‌کاران سوری را نشان می‌داد که با یک معلم سعودی آن 10 مورد نقص‌کننده را مطالعه می‌کردند و گناه خود در مساله شماره 8 را پذیرفتند، چرا که از رژیم مشرک اسد در برابر مومنان حمایت می‌کردند. غیر از این کتاب‌های اصلی، «دولت اسلامی» وهابیت را به اشکال مختلف دیگری ترویج می‌دهد. برای مثال، مهم‌ترین متن در اردوگاه‌های آموزشی «دولت اسلامی» شرح و تفسیری طولانی از کیش وهابی است که ظاهرا از سوی بن‌علی نوشته شده است. حامیان آنلاین «دولت اسلامی» که مشتاق و مبلغ الهیات وهابی در سطح جهان هستند، به‌طور مشابه این گروه را به اولین دولت سعودی- وهابی تشبیه کرده‌اند. برجسته‌ترین اثر در این زمینه، از نیمه 2014 به این سو «شیخ بغدادی در مسیر امام محمد بن عبدالوهاب: شباهت میان دولت‌های وهابی و بغدادی» نام دارد. این اثر که به‌صورت آنلاین از سوی رسانه‌های هوادار «دولت اسلامی» توزیع شد، مقایسه‌ای بسیار مفصل از دو پروژه دولت‌سازی به دست می‌دهد که چنین نتیجه می‌گیرد: «دولت اسلامی تداوم «دعوت» محمد بن عبدالوهاب و «اولین دولت سعودی» است.» به گفته نویسنده گمنام این مطلب، شباهت مورد توجه همانا عزم دو دولت «برای مبارزه با شرک در تمام اشکال آن» و «اجرای قانون اسلامی به محض تسخیر سرزمین» خواهد بود. مقاله‌ای مشابه که از سوی آژانس رسانه‌ای البتار [عربی: موسسه البتار الاعلامیه] توزیع شد، دعوت «دولت اسلامی» را به مثابه «تداوم دعوت شیخ [محمد بن عبدالوهاب] توصیف می‌کند.» نویسنده که نامش ابو حمید البرقاوی ذکر شده، توجهات را به اتهاماتی مشابه جلب می‌کند که از سوی دشمنان این دو دولت علیه آنها زده می‌شود. به‌ویژه به افراط در تکفیر و کشتن همقطاران مسلمان اشاره می‌کند. او خاطرنشان کرد که هر دو دولت به‌عنوان «خارجی» یا «خوارج» محکوم می‌شوند. این حامیان آنلاین داعش در اولین دولت سعودی- وهابی الگویی برای عملیات خشونت‌بار فعلی این گروه در عربستان می‌یابند به‌ویژه خشونت‌هایش علیه شیعیان. یکی از برجسته‌ترین نویسندگان آنلاین جهادی، که نام مستعار «غریب السروریه» برگزیده، به حمله اولین دولت سعودی - وهابی به شرق عربستان و کربلا اشاره می‌کند تا تداوم میان آن حملات و عملیات فعلی را نشان دهد. او نتیجه گرفت که اقدامات «دولت اسلامی» تداوم اولین دولت سعودی است. او نوشت: «مردان توحید حمله کردند و قبور رافضیون بت‌پرست را که پشت مرزها متوقف ماندند ویران کردند و اکنون دولت اسلامی- که خدا نگهدارش باشد- مرزها را شکسته و به قبور رافضیون در کشورهای عربی خلیج‌فارس و جاهای دیگر حمله می‌کند.» او برای محکومیت شیعیان به علمای وهابی استتناد می‌کرد.

خروج از وهابیت

بی‌تردید خصلت دینی «دولت اسلامی» به شدت وهابی است اما این گروه به چهار شیوه مهم سنت وهابیگری را ترک کرده یا از آن خارج شده است: اتحاد دودمانی، خلافت، خشونت و شور آخرالزمانی. «دولت اسلامی» الگوی سه دولت اول سعودی- وهابی را در متحد ساختن رسالت مذهبی وهابیت با دودمان خانوادگی آل‌سعود دنبال نمی‌کند. «دولت اسلامی» در دولت چهارم هم نگاه مثبتی به اتحاد با آل‌سعود ندارد، زیرا معتقد است که این خاندان به دلیل بی‌تقوایی لایق اتحاد نیست. «احلام النصر» ، شاعره رسمی «دولت اسلامی»، مواضع این گروه در مورد این مساله را در مقاله‌ای در ژانویه 2016 چنین خلاصه کرد: «آل‌سلول امروز [عبدالله بن ابی بن سلول که به «ابن سلول» نیز معروف است رئیس قبیله خزرج و یکی از مردان برجسته در یثرب (مدینه سابق) بود. هنگام ورود پیامبر، وی مسلمان شد هرچند اسلام آوردن وی محل سوال است. به دلیل ستیزهای فراوانی که با پیامبر اسلام داشت، در سنت اسلامی به او «رهبر منافقان» می‌گویند. نام آل‌سلول نیز عبارتی تحقیرآمیز برای اشاره به آل‌سعود و صفت ریاکاری و منافق‌صفتی در اسلام ایشان است] با توسل به دعوت شیخ محمد بن عبدالوهاب خود را تقدیس می‌کنند» اما در واقع، «شیخ و رسالت و دعوتش هیچ ارتباطی به این مرتدان [آل‌سعود] ندارد.»