آمریکا-ونزوئلا در یک قاب

دنیای اقتصاد: در حاشیه مراسم صلح در کلمبیا، رئیس‌جمهور ونزوئلا دیداری کوتاه با وزیر خارجه آمریکا داشت. از دیدار نیکولاس مادورو با جان کری عکس‌هایی از سوی خبرنگاران گرفته شد که نشان می‌داد این دو ظاهرا به تفاهم رسیده‌اند. اما در پشت صحنه اتفاقات دیگری افتاد که تمام رشته‌های خبرنگاران را پنبه کرد. جان کری در این دیدار گفت شرایط ونزوئلا عادی نیست. بحران سیاسی و اقتصادی این کشور را فرا گرفته است و باعث شده ونزوئلا نه تنها از سوی آمریکا که در جهان منزوی شود. ظاهرا حق با جان کری بود. وضعیت وخامت بار ونزوئلا همسایگان این کشور را نیز نگران کرده است. به گزارش نیویورک‌تایمز، کمبود غذا و دارو باعث شده «پرو» از کشورهای دیگر بخواهد برای اعمال فشار بر مادورو جهت پذیرش کمک‌های بشردوستانه مرزهای خود را به روی ونزوئلایی‌ها ببندند. «مرکوسور»، بلوک تجاری آمریکای جنوبی، ونزوئلا را به دلیل تخلفات حقوق بشری و عدم همکاری با قوانین تجاری این سازمان تهدید به اخراج کرده است.

به گزارش نیویورک‌تایمز، وزارت خارجه آمریکا در پیامی با اشاره به دیدار کری و مادورو اعلام کرد که دیدار آنها یک عکس خشک و خالی نبود بلکه جان کری از این دیدار برای ابراز «نگرانی ما از چالش‌های سیاسی و اقتصادی» استفاده کرد که «بر میلیون‌ها ونزوئلایی تاثیر منفی گذاشته است.» سال جاری که با فروپاشی اقتصادی در ونزوئلا همراه بود یکی از بی‌ثبات‌ترین سال‌ها برای مردم این کشور است. این بی‌ثباتی‌ها موجب نگرانی دیپلمات‌ها نیز شده است زیرا چپ‌های حاکم حاضر به ترک قدرت نبوده و به هر وسیله‌ای متوسل می‌شوند تا خود را در هرم قدرت حفظ کنند. برخی کارشناسان معتقدند اگر در برخی کشورهای اروپایی همچون اسپانیا و بریتانیا شاهد طلوع چپ‌ها در قدرت هستیم اما منطقه آمریکای لاتین شاهد افول چپ‌گرایان است. وقتی دیلما روسف از ساختار قدرت در برزیل حذف می‌شود، وارث چاوز کشورش را به بن‌بست و فلاکت اقتصادی می‌رساند و وضعیت سایر چپ‌ها هم تعریف چندانی ندارد، می‌توان افول چپ در منطقه لاتین را مشاهده کرد.

تورم سه‌رقمی و انقباض اقتصادی ۱۰ درصدی در سال جاری (که البته انتظار آن می‌رفت)، کمبود غذا و دارو و سیل مهاجران به کشورهای همسایه تنها مشکلاتی نیستند که رئیس‌جمهور ونزوئلا با آن دست به گریبان است. او تحت فشار اپوزیسیون هم قرار دارد که تلاش می‌کند وی را از دایره قدرت کنار بگذارد. اما مادورو بیکار ننشسته است. او اکنون در محاصره تندروها و نظامیان است و هر حرکتی را برای کنار زدن خود از سوی پارلمان، اپوزیسیون و مخالفانی که حذف او را در سر می‌پرورانند عقیم کرده است. مایکل شیفتر، رئیس گفت‌وگوهای بین آمریکایی در واشنگتن می‌گوید: «مهم‌ترین نگرانی در آمریکا خطر کامل فروپاشی و هرج و مرج کنترل نشده است. یکی از دلایلی که دیدارهایی میان مقام‌هایی آمریکایی با ونزوئلایی برگزار می‌شود حفظ ارتباطات و توان احتمالی برای تاثیرگذاری در راستای مهار بحران است.»

نیویورک‌تایمز می‌نویسد آمریکا و ونزوئلا چند سالی است که در کشورهای یکدیگر فاقد سفیر هستند. مقام‌های آمریکایی می‌گویند نمی‌دانند آیا دیدارهای دیگری میان دو کشور مورد نیاز هست یا خیر. آنها می‌گویند نمی‌توانند اهداف و مقاصد مادورو را پیش‌بینی کنند. یک مقام آمریکایی به شرط فاش نشدن نام گفت دیدار میان مادورو- کری دو هفته پیش از آغاز مذاکرات فارک و دولت کلمبیا تدارک دیده شده بود. مادورو همچنین روز گذشته اظهار امیدواری کرد که روابط دوجانبه میان واشنگتن و کاراکاس پس از دیدار با جان کری بهبود یابد. رفتار سازمان مرکوسور با این کشور نشان می‌دهد بی‌ثباتی سیاسی در ونزوئلا چقدر نگران‌کننده است و باعث شده این کشور در میان همسایگان خود نیز منزوی شود. در همین ماه جاری، چهار متحد سابق ونزوئلا یعنی آرژانتین، برزیل، پاراگوئه و اوروگوئه به دولت مادورو اجازه ندادند تا ریاست گردشی گروه مرکوسور را بر عهده بگیرد زیرا وی به تخلفات حقوق بشری- علاوه بر بسیاری از تخلفات دیگر- متهم است.

گروه مرکوسور معتقد است بیشتر شکایت‌ها از این کشور به دلیل مخالفت با برگزاری همه‌پرسی است. با وجود حمایت گسترده مردمی از این اقدام اما براساس برخی نظرسنجی‌ها، دولت اعلام کرد که این همه‌پرسی به تاخیر خواهد افتاد تا زمانی که مادورو بتواند جانشین خود را تعیین و سپس با قدرت وداع کند. این حرکت مورد مخالفت وزارت خارجه آمریکا نیز قرار گرفت زیرا «به مردم اجازه و فرصت نمی‌دهد مسیر آینده کشور را شکل دهند.» کشورهای همسایه هم نوک پیکان خود را به سوی مادورو نشانه رفته‌اند. ماه جاری، رئیس‌جمهور جدید پرو از گروهی از کشورها از جمله شیلی، آرژانتین و کلمبیا خواست تا دارو و غذا به این کشور بفرستند. رئیس‌جمهور پرو گفت: «اکنون مادورو این کمک را نمی‌پذیرد زیرا معتقد است همه چیز در کشورش خوب است. اما حقیقت چیز دیگری است.»

نیویورک‌تایمز در گزارشی دیگر به وجه تمایز مادورو و چاوز اشاره می‌کند و می‌افزاید کودتای نظامی سال ۱۹۹۲ از سوی چاوز به یک پیروزی سیاسی برای او تبدیل شد. این گزارش می‌افزاید؛ چاوز سخنور خوبی بود و شرایط زمانه را می‌شناخت. او در تلویزیون ظاهر شد تا همکارانش را به تسلیم وادارد: «یک دقیقه حضور تلویزیونی موثرتر از تانک، اسلحه و گلوله بود.» او با ستیز اجتماعی به قدرت نرسید. او در دورانی که در قدرت حضور داشت می‌دانست چگونه از تلویزیون به‌عنوان شکلی از حکومت استفاده کند. وارث او، مادورو، اما فاقد توانمندی‌های رئیس است. مادورو نه تنها سخنور نیست بلکه بر خلاف چاوز، قدرت سیاسی را ابزاری برای کودتا و برخورد نظامی علیه مخالفان قرار داده است. از سوی دیگر، از نقش تلویزیون بی‌اطلاع است. چاوز در ۲۳۷۷ برنامه تلویزیونی تقریبا برابر با ۱۶۴۲ ساعت حضور یافت اما مادورو کمر به قتل رسانه‌ها بسته است. چاوز تقریبا هر روز برنامه‌ای ۵۴ دقیقه‌ای داشت و او را به ستاره‌ای تلویزیونی تبدیل کرد.

نیویورک‌تایمز می‌نویسد وارث چاوز شرایط را به جایی رساند که برای سال ۲۰۱۶ پیش‌بینی تورمی ۷۰۰ درصدی شده است. دو میلیون ونزوئلایی مجبور به مهاجرت شده‌اند. این کشور در آستانه یک فاجعه انسانی قرار گرفته و رای به مادورو یعنی رای به نابودی کشور.