علیرضا بهداد - آمارهای وزارت صنایع و معادن نشان می‌دهد که از ابتدای شکل‌گیری صنعت خودروسازی تاکنون ۷۸۰هزار و ۳۲۶دستگاه انواع خودرو سواری تک دیفرانسیل، دو دیفرانسیل، وانت، کامیون، اتوبوس و مینی‌بوس به کشور وارد شده است. این آمار بیانگر آن است که از حدود ۵۰سال پیش تاکنون نزدیک به ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور شده، این در حالی است که تولید خودرو در ایران هم‌اکنون حدود یک میلیون دستگاه در سال است.

بر اساس این آمار، طی این مدت ۳۵۴هزار و ۱۸۹دستگاه انواع خودروی سواری تک دیفرانسیل وارد کشور شده و در همین مدت نیز نزدیک به ۶میلیون خودروی سواری تک دیفرانسیل در کشور تولید شده است، که نشان می‌دهد حدود ۶درصد این نوع خودروها وارداتی است.

در گروه خودروهای دو دیفرانسیل نیز مجموعا نزدیک به ۵۱هزار و ۵۰۰دستگاه از این نوع خودروها تا به حال به کشور وارد و حدود ۳۰۴هزار دستگاه نیز در کشور تولید شده است. سهم خودروهای وارداتی دو دیفرانسیل نسبت به تولید داخلی آن حدود ۱۷درصد است. دو گروه وانت نیز تاکنون بیش از ۲۲۰هزار انواع وانت به کشور وارد و در همین مدت نزدیک به یک میلیون و ۴۰۰هزار دستگاه وانت نیز در کشور تولید شده است. که وانت‌های وارداتی ۴/۱۶درصد کل تولید داخلی این خودرو را تشکیل داده است.

تاکنون ۱۹هزار مینی‌بوس به کشور وارد شده است. این در حالی است که تولید داخلی مینی‌بوس در این مدت حدود ۱۳۲هزار دستگاه بوده است.

سهم مینی‌بوس‌های وارداتی از تولید داخلی این محصول ۶/۱۵درصد برآورد شده است.

در گروه‌ اتوبوس نزدیک به ۴هزار دستگاه انواع اتوبوس به کشور وارد و بیش از ۷۴هزار دستگاه نیز در کشور به تولید رسیده است. سهم اتوبوس‌های وارداتی از تولید داخل ۶/۴درصد ارزیابی می‌شود. همچنین تاکنون نزدیک به ۱۳۲هزار دستگاه انواع کامیون وارد و بیش از ۴۴۱هزار کامیون در کشور تولید شده است.

سهم کامیون‌های وارداتی نسبت به کامیون‌های ساخت داخل حدود ۳۰درصد است.

با نگاهی به این آمار می‌توان دریافت که جمع کل خودروهای وارداتی و تولید شده در کشور از ابتدا تاکنون نزدیک به هشت‌میلیون و ۲۳۰هزار دستگاه است که از این تعداد ، ۸۰۰ هزار دستگاه (حدود ۱۰درصد) به خودروهای وارداتی اختصاص دارد.

البته تعداد قابل‌توجهی از این خودروها تاکنون فرسوده و از رده خارج شده‌اند، اما کماکان می‌توان در خیابان‌های بیشتر مناطق کشور یادگاری از واردات خودروهای ۴۰سال گذشته را نیز مشاهده کرد.

تاریخچه مونتاژ خودروهای خارجی در ایران

نام‌هایی همچون شورولت‌نوا، بیوک، کادیلاک، آریا، شورلت اپل، شاهین، ژیان، وانت سیمرغ، جیپ آهو و جیپ شهباز یادآور نخستین روزهای تولد صنعت خودروسازی در کشور هستند.

اگرچه برخی از این خودروها، ترددی در سطح شهرها نمی‌کنند اما روزگاری این خودروها جایگاه ویژه‌ای را در بین خانواده‌های ایرانی داشته‌اند.

خودروی شورولت نوا که سال‌‌ها پیش در شرکت پارس‌خودرو مونتاژ می‌شد نزدیک به ۱۳هزار تولید داشت.

همچنین حدود ۱۱هزار بیوک، دو هزار کادیلاک، ۱۴هزار آریا، ۱۹هزار شورولت اپل، ۷هزار شاهین در کارخانه پارس‌خودرو و بیش از ۱۲۳هزار ژیان در شرکت سایپا مونتاژ شده است.

در گروه خودرو‌های دو دیفرانسیل نیز بیش از ۲۳هزار دستگاه وانت سیمرغ، ۱۷هزار و ۵۰۰دستگاه جیپ استیشن آهو، ۱۷هزار و ۵۰۰دستگاه جیپ شهباز کالسکه‌ای، ۸۰۰ دستگاه جیپ آمبولانس آهو و ۱۰هزار و ۵۰۰دستگاه جیپ شهباز کروکی نیز در شرکت پارس‌خودرو تولید شد.

نکته جالب توجه در بخش خودرو‌های سواری اینکه شرکت ایران‌خودرو به جز پیکان هیچ خودروی خارجی دیگری را در گذشته مونتاژ نکرده است.

تولید ۳۴ نوع سواری در کشور

کارخانه‌های خودروسازی داخلی تاکنون ۳۴ نوع خودرو سواری را در کشور مونتاژ یا تولید کرده‌اند، که بیشترین تولید مربوط به پیکان (۲میلیون و ۶۲هزار و ۶۱۱دستگاه) و کمترین تولید مربوط به سیناد کوپه (۵دستگاه) است. پیکان در حدود ۴۰سال، تولید بیش از ۲میلیون دستگاه را داشته است، اما پراید (نسیم و صبا) در ۱۳سال، تولیدش به رقم یک‌میلیون و ۴۰۰هزار دستگاه نزدیک شده است.

در گروه خودرو‌های سواری دو دیفرانسیل نیز ۲۲نوع خودرو مونتاژ یا تولید شده است. در این گروه بیشترین تولید مربوط به پاترول (۶۱هزار و ۵۵۲دستگاه) و کمترین تولید مربوط به پاژن سفارش (۵۱دستگاه) بوده است.