تیم هسته‌ای ایران راهی نیویورک شد
ماموریت عراقچی برای اجرای برجام
عکس: ایسنا
دنیای اقتصاد: محمدجواد ظریف، وزیر امور‌خارجه که دیروز برای تشکیل کمیسیون مشترک ایران و ۱+۵ به نیویورک سفر کرد، پیش از این سفر، سیدعباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه و عضو بلند پایه تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای را به‌عنوان «رئیس ستاد پیگیری برجام» منصوب کرد. عراقچی قرار است «امور فنی و حقوقی» برجام را پیگیری کند. هفته گذشته و پس از تایید توافق هسته‌ای در ایالات‌متحده، جان کری، وزیر امور خارجه این کشور، استیفن مال، دیپلمات کهنه‌کار را به‌عنوان مسوول اجرای توافق در آمریکا منصوب کرد.
گروه دیپلماسی: پس از انتصاب استیفن مال به سمت نماینده آمریکا در اجرای توافق هسته‌ای، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در اقدامی مشابه دستور تشکیل ستاد پیگیری برجام در این وزارتخانه را صادر و سیدعباس عراقچی را به ریاست این ستاد منصوب کرد.
عراقچی که معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه است با حفظ سمت بر این ستاد ریاست خواهد کرد و قرار است امور فنی و حقوقی برجام را پیگیری کند. این انتخاب در شرایطی صورت می‌گیرد که تیم هسته‌ای ایران بامداد سه‌شنبه برای پیگیری اجرای برجام عازم نیویورک شد تا نخستین کمیسیون مشترک ایران و ۱+۵ برای اجرای برجام در نیویورک و همچنین گفتوگوهای ایران و اروپا را کلید بزند. چند روز گذشته با سفر مدیرکل آژانس به تهران و روشن تر شدن نقشه راه بین طرفین، سفر تیم هسته‌ای به نیویورک می‌تواند گام‌های نهایی برای اجرای برجام باشد. موضوعی که مقامات کاخ سفید نیز بر آن صحه گذاشته‌اند و روند همکاری ایران و آژانس را رضایت‌بخش توصیف کرده‌اند.
به گزارش «ایرنا» محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه بامداد دیروز، عازم نیویورک شد تا علاوه بر پیگیری روند اجرای برجام و تشکیل کمیسیون مشترک ایران و 1+5، با فدریکا موگرینی درباره آغاز دور تازه گفتوگوهای ایران و اتحادیه اروپا گفت‌وگو کند. سیدعباس عراقچی و حمید بعیدی‌نژاد، ظریف را در این سفر همراهی می‌کنند و مجید تخت‌روانچی به دلیل درگذشت مادرش با اندکی تاخیر به آنها خواهد پیوست. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران نیز راهی نیویورک خواهد شد تا در هفتادمین مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند.
نشست وزرای خارجه ایران و ۶ کشور قرار است ششم مهر ماه (۲۸ سپتامبر) در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل و در نیویورک برگزار و در این نشست آخرین تحولات مربوط به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد. پیشتر جان کری، وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری مشترک با «فرانک والتر اشتاین‌مایر» همتای آلمانی‌اش در برلین گفت که با ظریف وزیر خارجه ایران هم در مورد ایران و دیگر موضوعات در نیویورک دیدار خواهد کرد.
اگرچه زمان دقیق تشکیل کمیسیون مشترک ایران و 1+5 هنوز تعیین نشده، ولی به‌طورحتم در طول اقامت هیات ایرانی در نیویورک این کمیسیون در سطح معاونان تشکیل جلسه خواهد داد. کمیسیون مشترک وظیفه اجرای مواردی را دارد که در برجام و پیوست‌هایش آمده و ترکیبش هم شامل نمایندگان کشورهای 1+5 یعنی روسیه، چین، فرانسه، آلمان، انگلیس، آمریکا و نماینده عالی اتحادیه اروپا به همراه ایران است. هماهنگ‌کننده این کمیسیون، نماینده عالی اتحادیه اروپا است.
روز ۲۸ شهریور، وزیر خارجه ایالات‌متحده استیفن مال، سفیر پیشین آن کشور در لهستان را به‌عنوان هماهنگ‌کننده اصلی اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) منصوب کرد. کری در بیانیه‌ای که ۲۶ شهریور در پی انتصاب استیفن مال منتشر کرد، گفت که «مال» در زمینه مسائل هسته‌ای و تحریم‌های بین‌المللی تجربه خوبی دارد و بنابراین هدایت اقدامات میان‌سازمانی را بر عهده خواهد داشت. به گفته وزیر خارجه آمریکا، هدف این است که «در مورد اجرای تعهدات ایران، طبق برنامه جامع اقدام مشترک، اطمینان حاصل شود. همچنین اطمینان وجود داشته باشد که ما و همپیمانان ما در پی اقدامات ایران، فعالیت‌های متقابل در مورد تحریم‌ها را انجام می‌دهیم.»
مذاکراتی که قرار است وزیر امور خارجه ایران و هماهنگ‌کننده سیاست خارجه اتحادیه اروپا در نیویورک برای آغاز آنها رایزنی‌های نهایی را انجام دهند، در دیدار ششم مرداد ظریف - موگرینی کلید خورد. در این روز، ظریف که میزبان موگرینی بود اعلام کرد دور تازه گفت‌وگو‌ها میان ایران و اتحادیه اروپا با عنوان گفتوگوهای سطح بالا در آینده نزدیک شکل خواهد گرفت. او گفت این مذاکرات در آینده‌ای نزدیک در سطح معاونان وزارت خارجه و معاون موگرینی شروع می‌شود و به‌تدریج در سطح وزیران ادامه خواهد یافت. همکاری‌های دو طرف در زمینه انرژی، حمل‌ونقل، محیط‌زیست، حقوق بشر، مسائل منطقه‌ای، مبارزه با تروریسم و نیز اجرای برجام از محورهای این گفت‌وگو‌ها خواهد بود.
پیش از این، ایران و اروپا دو دور گفت‌وگو داشتند، دور نخست، گفتوگوهای انتقادی نام داشت و سپس به گفتوگوهای فراگیر یا جامع تغییر عنوان داد. ظریف دیدارهای فشرده‌ای هم با همتایان خود در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل خواهد داشت که مهم‌ترین آن دیدار او با جان کری، وزیر خارجه آمریکا خواهد بود. این‌طور که رسانه‌های آمریکایی خبر داده‌اند این دیدار روز ششم مهر انجام خواهد شد.
ایران و ۱+۵ روز ۲۳ تیر به توافق رسیدند که حاصل آن برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام شد. برجام پنج ضمیمه هم دارد که شامل «اقدامات مرتبط با هسته‌ای»، «تعهدات مرتبط با تحریم‌ها»، «همکاری‌های صلح‌آمیز»، «کمیسیون مشترک» و «برنامه اجرا» است.
رضایت از روند همکاری ایران و آژانس
همزمان با این تحولات، «جان کربی» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا درباره بازدید اخیر «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سایت پارچین، گفت از روند همکاری ایران و آژانس رضایت داریم و شخص مدیر کل آژانس نیز از روند راستیآزمایی رضایت دارد. به گزارش «ایرنا» به نقل از وب‌سایت وزارت خارجه آمریکا، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری روز دوشنبه در پاسخ به سوالی در مورد حضور نداشتن بازرسان آژانس در پارچین یا ندادن اجازه به آنان گفت: «شخص مدیر کل آژانس اعلام کرده که اقدامات راستیآزمایی در پارچین مطابق رویه‌های پادمان پیش رفته است. وی همچنین این موضوع را روشن کرده است که از روند راستیآزمایی رضایت دارد. ضمن اینکه این اقدامات طبق ترتیباتی است که آژانس با ایران توافق کرده است.»
او از اظهارنظر در مورد جزئیات روند بازرسی‌ها از پارچین خودداری کرد و افزود: «این جزئیات در توافق‌نامه محرمانه ایران و آژانس قید شده است؛ بنابراین حضور بازرسان در مکان‌های متفاوت را تایید یا تکذیب نخواهم کرد. ما از روندی که طبق فرآیندهای عادی و توافق‌نامه اخیر ایران و آژانس در جریان است رضایت داریم.»
جان کربی در پاسخ به پرسشی درباره توافق محرمانه ایران و آژانس گفت: «کاملا و باردیگر نظر شما را به این واقعیت جلب می‌کنم که آمانو مدیرکل آژانس، پیشتر روشن ساخت و امروز نیز به‌طور تلویحی اعلام کرد که طی این روند ایران از خود بازرسی نخواهد کرد.»
کربی در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری درباره بازدید از پارچین گفت: «اینکه شخص مدیرکل آژانس و همراهانش به پارچین دسترسی یافتند اتفاق بی اهمیتی نیست. من در مورد جزئیات این بازدید اظهارنظر نمی‌کنم، زیرا این امر وظیفه آژانس است. معتقدیم ایران برای نخستین بار در تاریخ، اجازه دسترسی و انجام اقدامات راستیآزمایی فنی را در مورد این تاسیسات داده است و این امر بسیار اهمیت دارد. آنچه مهم است عمل کردن ایران به همه تعهداتش در چارچوب نقشه راه است.» کربی در ادامه همچنین گفت: «ما معتقدیم ایران برای اولین بار در تاریخ این موضوع، اجازه دسترسی به پارچین را داده که مهم است.»
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه پس از دیدار یک روزه فشرده خود از تهران با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد که در اجرای نقشه راه برای حل‌وفصل مسائل باقی مانده از برنامه هسته‌ای ایران، پیشرفتی چشمگیر به دست آمده است. او افزود: «به شورای حکام درباره سفر اخیرم به ایران گزارش دادم؛ سفری که در آن با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری و دیگر مقام‌های ارشد ایران و نیز با اعضای مجلس آن کشور گفت‌وگو کردم.»
همکاری ایران و آژانس
همچنین کاخ سفید روز دوشنبه اعلام کرد که نشانه‌ها حاکی از همکاری ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. به گزارش رویترز از واشنگتن، «جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید درخصوص برنامه آژانس و سایت پارچین و گزارش آن درخصوص «پیشرفت قابل توجه» در تحقیقات مربوط به فعالیت‌های گذشته ایران سخن گفت.
مشارکت ایران در عناصر 12 گانه
از سوی دیگر و در ارتباط با همکاری‌های ایران و آژانس، «ترو واریورانتا» معاون مدیر کل آژانس روز دوشنبه در جمع خبرنگاران به تشریح جزئیات نمونه‌برداری از سایت پارچین پرداخت و گفت ایران در یکی از عناصر ۱۲گانه این روند، مشارکت داشت. به گزارش خبرگزاری فارس، «یوکیا آمانو» و معاونش «ترو واریورانتا» روز دوشنبه پس از بازگشت از ایران، در جمع خبرنگاران به تشریح دستاوردهای سفرشان پرداختند.
بحث نمونه‌برداری از سایت نظامی پارچین از اصلی‌ترین موضوعات مورد بحث در این نشست خبری بود. آمانو در سخنان خود اطمینان داد که نمونه‌برداری براساس رویه‌های استاندارد آژانس انجام شده و ضمنا اصالت نمونه‌ها را تایید کرد. در این نشست همچنین واریورانتا روند نمونه‌برداری‌های آژانس را شرح داده و گفت ایران در یکی از مراحل 12گانه این فرآیند ایفای نقش کرده است.
او گفت: «همان‌طور که مدیر کل گفت، ما در طول سا‌ل‌ها، به کشورهای عضو اجازه داده‌ایم تحت شرایط خاص، برخی اقدامات راستیآزمایی را انجام دهند. در عین حال ما همواره بسیار محتاط هستیم که این اقدامات به کاری که ما انجام می‌دهیم، لطمه نزند. ما سالیان سال است که چنین همکاری‌هایی با بیش از 40 کشور عضو داشته‌ایم. نمونه‌گیری فرآیند پیچیده‌ای است و از عناصر مختلفی تشکیل شده است.»
معاون آمانو با بیان اینکه این فرآیند۱۲ عنصر اصلی دارد، افزود: «تنها پس از این مرحله است که ما وارد بخش تحلیل می‌شویم. این کار چند هفته طول می‌کشد، چراکه نمی‌خواهیم هیچ تردیدی در نتایج تحلیل‌ها وجود داشته باشد.» ترو واریورانتا ادامه داد: «نهایتا، به دست آوردن نتایج و گزارش آنها است. در مجموع، از منظر راستیآزمایی، با مشارکت ایران در یکی از این ۱۲ عنصر، ما کاملا اطمینان داریم که تا الان روند و نتایج آن کاملا در انطباق با رویه پادمانی است و تا الان اصالت (نمونه‌ها) کاملا مطمئن است.»
نمونه‌برداری از پارچین
در واکنش به اظهارات صورت گرفته در روزهای اخیر درخصوص بازدید از پارچین، سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد ما به هیچ بازرس آژانس اجازه ورود به سایت پارچین برای نمونه‌برداری یا نظارت بر نمونه‌برداری را نداده‌ایم و نمونه‌ها را خودمان برداشتیم. رضا نجفی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، خبر رویترز درباره نمونه‌برداری از سایت پارچین تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تکذیب کرد و گفت: «ما به هیچ بازرس آژانس اجازه ورود به سایت پارچین برای نمونه‌برداری یا نظارت بر نمونه‌برداری را نداده‌ایم.»
او با بیان اینکه نمونه‌ها را خودمان برداشتیم، تصریح کرد: «این جزو خطوط قرمز است و هیچ بازرسی حق ورود به یک سایت نظامی برای بازرسی را ندارد.» سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بازدید آمانو و معاونش را یک بازدید عمومی و تشریفاتی خواند و یادآور شد: «آنها تجهیزاتی نداشتند حتی گوشی تلفن و بازدیدشان چند دقیقه بیشتر به طول نیجامید، فقط در همین حد که ببینند در آنجا هیچ چیز مشکوکی نیست و ادعاها در مورد آنجا کاملا غلط است.»
سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس ادامه داد: «البته برخی تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند که تحت تاثیر تبلیغات برخی کشورهای غربی ممکن است گزارش‌ها دو پهلو باشند. اما امیدواریم گزارش‌های آتی اینگونه نباشد. مهم این است که آژانس متعهد به ارائه ارزیابی نهایی برای بسته شدن این موضوع است و مدیرکل در جلسه با نمایندگان مجلس مجددا بر این موضوع تاکید کرد.» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از بازگشت از ایران، گفت که پیشرفت قابل توجهی در مورد پرونده هسته‌ای ایران صورت گرفته و خبرگزاری رویترز به نقل از آمانو اعلام کرد که روند نمونه‌برداری از پارچین تحت نظارت آژانس صورت گرفته است. انتشار این خبر توسط رویترز در حالی صورت می‌گیرد که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی پیش از این اعلام کرده بود که نمونه‌برداری محیطی از نقاط مشخص در مجموعه پارچین توسط متخصصان ایرانی و بدون حضور بازرسان آژانس انجام شده است. همزمان سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه آژانس نتایج نمونه برداری از پارچین را تا دوماه دیگر اعلام می‌کند، گفت: هیچ برنامه‌ای برای بازرسی از سایت‌های نظامی و مصاحبه از دانشمندان در دستور کار نبوده و نیست.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از صدا و سیما، بهروز کمالوندی با اشاره به سفر اخیر آمانو، مدیرکل آژانس به تهران و بازدید وی از سایت پارچین گفت: اگر این بازدید را اقدامی برای ابهام زدایی در نظر بگیریم غیر از این هیچ نوع ورود به سایت‌های نظامی در دستور کار نبوده و نیست و قرار بر هیچ رقم مصاحبه، بازجویی یا بازرسی و از این قبیل موضوعات در دستور کار نداریم. او بازدید آمانو از پارچین را اقدامی در چارچوب نقشه راه همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ابهام‌زدایی دانست و افزود: کل نقشه راه برای این است که ابهام زدایی و شفاف‌سازی کنیم، برخی همکاری‌ها را با آژانس داشته باشیم و به سوالات مطرح شده پاسخ دهیم.
برجام، دستاورد مهم جامعه جهانی
از سوی دیگر، رئیس‌جمهوری چین حل‌وفصل مساله هسته‌ای ایران و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) با اتکا به راهکارهای سیاسی را دستاوردی مهم و قابل توجه برای جامعه جهانی توصیف کرد. «شی جین پینگ» رئیس‌جمهوری چین که روز گذشته عازم آمریکا شد، قبل از سفر خود به این کشور در گفت‌وگوی اختصاصی با روزنامه وال استریت ژورنال این موضوع را بیان کرد. او تلاش مشترک و هماهنگی میان آمریکا و چین در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران را ستود و گفت: «آنچه در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران به‌دست آمد، نتیجه‌ای بسیار بزرگ بود که باید آن را نشات گرفته از تلاش دو کشور و همکاری همه کشورهای 1+5 و ایران دانست.»
بالاترین مقام اجرایی چین تاکید کرد: «دستیابی به راهکارهای سیاسی برای حل موضوع هسته‌ای ایران، نشان داد که ایده‌ها و روش‌های ما در این عرصه که بر تداوم آن تاکید داریم، موثر و کارآمد بوده است.» رئیس‌جمهوری چین همچنین با اشاره به برنامه‌های کشورش برای اجرای برجام ابراز کرد: «چین همراه و همگام با سایر طرف‌های حاضر در این مذاکرات برای تحقق کامل و اجرای دقیق و سریع توافق جامع هسته‌ای ایران همکاری و تلاش خواهد کرد.»
تلاش چنی برای بی‌اعتبار کردن برجام
در ادامه تلاش‌های جمهوری‌خواهان برای فشار بر توافق هسته‌ای ایران، معاون پیشین رئیس‌جمهوری آمریکا باوجود مخالفت دموکرات‌های سنا با قطعنامه رد توافق هسته‌ای تلاش می‌کند این توافق را بی‌اعتبار کند. به گزارش «ایسنا» دیک چنی، معاون جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا عصر روز دوشنبه در گفت‌وگو با شبکه فاکس نیوز، باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا را به دلیل توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 که در ماه ژوییه در وین به دست آمد مورد سرزنش قرار داد و گفت: «این توافق وحشتناک است. من اصلا شبیه آن را سراغ ندارم. شما قرار است تحریم‌های موشک بالستیک را لغو کنید، قرار است تحریم تسلیحات غیرهسته‌ای را لغو کنید. ایران به 150 میلیارد دلار دسترسی پیدا خواهد کرد. شما خواست متحدان سنتی‌مان را در منطقه یا حتی تهدیداتی را که متوجه آمریکا است، نادیده می‌گیرید.» دیک چنی با وجود اینکه سناتورهای دموکرات آمریکا برای سومین بار مانع از رای‌گیری درباره قطعنامه رد توافق هسته‌ای شدند، می‌گوید که اگر رئیس‌جمهور می‌شد توافق را لغو می‌کرد. او در ادامه این گفت‌وگو ضمن انتقاد از سیاست‌های رئیس‌جمهوری آمریکا در عرصه بین‌الملل گفت که در صورت رئیس‌جمهور شدن فورا فهرستی از درخواست‌های غیرقابل مذاکره تهیه خواهد کرد که عدم برخورداری ایران از غنی‌سازی اورانیوم یکی از آنها است. معاون رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا از بزرگ شدن ارتش این کشور در دوران فعالیت رئیس‌جمهور بعدی حمایت کرد و گفت: «این کار، واشنگتن را برای پاسخ فوری به مسائل دشوار در موقعیت بهتری قرار می‌دهد.» این در شرایطی است که گزینه‌های نظامی اوباما در برابر ایران به علت کاهش بودجه دفاعی مختل شده است. چنی در پایان ضعف دولت اوباما را دلیل جسور شدن دشمنان ژئوپلتیک آمریکا شامل روسیه، ایران و سوریه دانست.
ارسال نظر